Λοβοτομή

Ὁ ἄνθρωπος ἔφτασε στὰ 108 - καὶ
μόνο γι᾿ αὐτὸ τοῦ φιλάω τὸ χέρι -
καὶ νὰ μὲ συγχωρῇ
ποὺ λέγω - ὅτι οἱ θεωρίες του
ἦταν μία -
ἀπὸ τὶς μεγάλες καταστροφὲς τῆς
Ἑλλάδος.

Ἐμμανουὴλ Κριαρᾶς (1906-2014)

* * *

Δὲν εἶναι τὸ μονοτονικό. Σὲ αὐτὴ
τὴν θλιβερὴ ὑπόθεσι -
ὁ Κριαρᾶς ἦταν ὁ τελευταῖος
τροχὸς τῆς ἀμάξης. - Τὸ μονοτονικὸ
τὸ ἐπέβαλαν οἱ ἐφημερίδες -
καὶ ἦταν πολιτικὴ
ἀπόφασι τῆς τότε κυβερνήσεως.

Ὁ Κριαρᾶς πίστευε ὅτι - ἡ ἀρχαία
ἑλληνικὴ γραμματεία -
μᾶς ἔγινε γνωστὴ - μὲ τοὺς μεγάλους
εὐρωπαίους φιλολόγους. Καὶ
ἡ Εὐρώπη - δὲν εἶναι -
δὲν ἦταν ἑλληνικὴ - ἀλλὰ
ἑλληνορωμαϊκή. Ἂν θέλουμε λοιπὸν
νὰ πλησιάσουμε τὴν ἑλληνικὴ
ἀρχαιότητα - ἔλεγε -
πρέπει νὰ τὴν πλησιάσουμε μὲ τὸν
εὐρωπαϊκὸ τρόπο -
ἀφοῦ αὐτὸς εἶναι ἡ μόνη ἐπιστημονικὴ
ὁδός. Νὰ ἐγκαταλείψουμε τὴν
διδασκαλία τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν -
καὶ νὰ τὴν ἀντικαταστήσουμε
μὲ τὰ λατινικά.

Αυτοὶ ὅλοι οἱ ἄνθρωποι - εὐρωπαϊστὲς
μέχρι τὸ κόκκαλο -
πήρανε τὶς ξένες θεωρίες -
καὶ τὶς φορέσανε στὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα -
σὰν ξύλινο παλτὸ -
μὲ τὸ σφυρὶ καὶ τὸ καλέμι -
μηχανιστικὰ καὶ βίαια - χωρὶς γνώση
καὶ χωρὶς ἐπίγνωση.

Τὸ ἴδιο ἔγινε στὴν πολιτικὴ - στὴν
οἰκονομία - στὴν Ἐκκλησία -
στὰ πανεπιστήμια -
στὰ σχολεῖα - στὸ θέατρο -
στὴν ἀρχιτεκτονικὴ - στὴν μουσικὴ -
στὸν χορὸ - στὴν λογοτεχνία ...

Ξένοι σὲ ξένη γῆ.

* * *

Εἰρωνεία*:

Τὸ πολυτονικό, 2000 χρόνων,
τὸ ἔφαγε ἕνα φαινόμενο (οἱ ἐφημερίδες),
― ποὺ θὰ εἶχε ζωὴ μόνο 100 χρόνια στὴν Ἑλλάδα (ἤδη πέθαναν οἱ μισές, καὶ στὸ ἐξωτερικὸ πεθαίνουν ὅλες·
― γιὰ ἕνα τεχνικὸ πρόβλημα τὸ ὁποῖο θὰ ξεπερνιόταν 20 χρόνια μόλις μετά (μὲ τὴν ἠλεκτρονικὴ τυπογραφία).

Βέβαια καὶ νὰ εἶχε ἐπιζήσει τὸ πολυτονικό, θὰ πέθαινε ξανὰ σήμερα, μὲ τὰ κινητὰ κ.λπ. Ἐδῶ δὲν ἄντεξε τὸ «;».

[* σχόλιον Ν.Β.]

* * *

Πράγματι, ἔτσι εἶναι.

Οἱ νεότουρκοι ἀπαγορεύσανε τὴν
παλιὰ τουρκικὴ γραφή.
Λοβοτομή.
Ἀποκλείσανε τοὺς Τούρκους ἀπὸ
τὸ Ὀθωμανικὸ αὐτοκρατορικὸ
παρελθόν τους -
ἀπὸ τὰ ἔργα τοῦ πολιτισμοῦ τους.

Τὸ ἴδιο καὶ τὸ μονοτονικό.
Ὄχι τόσο δραστικὸ ὅπως ἡ τουρκικὴ
λοβοτομή -
ἀλλὰ ὁπωσδήποτε - ἕνα πρόσθετο
ἐμπόδιο.

Ὁδηγοὶ τῆς γλώσσας εἶναι οἱ λογοτέχνες
της - ὄχι οἱ γλωσσολόγοι καὶ οἱ
γραμματικοί.

* * *

Ἀλλάξανε ἀλφάβητο -
καὶ ἀποκλείσανε τοὺς Τούρκους
ἀπὸ τὸ παρελθόν τους.
Πολιτιστικὴ λοβοτομὴ λέγεται αὐτό.
Καὶ κόβανε τὰ χέρια ἐκείνων ποὺ
παίζανε τὰ λαϊκά τους ὄργανα -
γιὰ ν᾿ ἀνοίξουν ὄπερες
στὴν Κωνσταντινούπολη.

* * *

Λένε τὸ γνωστὸ παραμύθι περὶ
διγλωσσίας - τὸ ὁποῖο
λύθηκε μὲ τὴν στανικὴ ἐπιβολὴ
τῆς «δημοτικῆς» - μιᾶς
πλαστῆς ἀνύπαρκτης γλώσσας -
ποὺ τὴν γέννησε ἕνα
ἰδεολόγημα τῆς κακιᾶς ὥρας -
κάπου στὰ πανεπιστήμια
τῆς Εὐρώπης. -
Διαβάζετε τὸν Παπαδιαμάντη.
Ὁ Παπαδιαμάντης γράφει
σὲ μιὰ  - παπαδιαμαντική -
καθαρεύουσα - καὶ ἀντιγράφει τὴν
λαϊκὴ γλῶσσα τῆς νέας
ἑλληνικῆς - ὅπως τὴν ἀκούει -
στοὺς διαλόγους τῶν
ἡρώων του.
Εἶναι δύο οἱ γλῶσσες - στὰ
διηγήματα τοῦ
Παπαδιαμάντη; - Ἀντίθετα - στὴν
Εὐρώπη - ὑπῆρχε ἀληθινὴ
διγλωσσία. Ἀπὸ τὴν μία ἡ γλῶσσα
τοῦ κράτους - καὶ τῆς Ἐκκλησίας -
ποὺ ἦταν ἡ λατινική -
καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη οἱ γλῶσσες τῶν
λαῶν τῆς Εὐρώπης -
ἡ ἰταλική -
ἡ γαλλική -
ἡ ἰσπανική - κ.ἄ.
Η λατινική - δὲν εἶναι ἡ καθαρεύουσα
τῆς γαλλικῆς. Εἶναι
ἄλλη γλῶσσα - μὲ ξεχωριστὸ
λεξιλόγιο - γραμματικὴ
καὶ συντακτικὴ δομή. Ἀφήσανε λοιπὸν
τὴν λατινικὴ στὴν Ἐκκλησία -
διαχωρίσανε τὸ κράτος ἀπὸ αὐτήν -
καὶ δώσανε στὸ κράτος τὴν κανονική
του γλῶσσα. Ἔτσι -
λύσανε τὸ πρόβλημα τῆς διγλωσίας.

Καὶ ἐμεῖς -
οἱ δοῦλοι τῆς Εὐρώπης -
ἐφαρμόσαμε τὸ ἴδιο ἰδεολόγημα -
ἄκριτα -
καὶ παράλογα -
στὴν ἑλληνική. Ὀνομάσαμε τὴν
γραπτὴ μορφὴ τῆς
ἑλληνικῆς «καθαρεύουσα» -
τὴν προφορικὴ
«δημοτική» - καὶ ὅπως οἱ
εὐρωπαῖοι ξαποστείλανε τὴν
λατινική -
ἔτσι καὶ τὸ πιθηκίζον -
αἰχμάλωτο -
ἑλληνικὸ κράτος - ξαπόστειλε
τὴν καθαρεύουσα στὸ
καλάθι τῶν
ἀχρήστων - κατὰ μίμηση
τῆς λατινικῆς!

Καὶ ἔμεινε ἡ γλῶσσα μας -
ἡ νέα ἑλληνική -
ἀνάπηρη - χωρὶς ἐλπίδα
ἰάσεως καὶ
σωτηρίας. 

(Ἀνδρέας Φαρμάκις)