Σώματα σὰν ἀστερισμοὶ

Παλαιὸς διαδικτυακὸς συζητητὴς καὶ φίλος, εἶχε γράψει, χρόνια τώρα, τὰ πιὸ ἐμπνευσμένα, ποιητικὰ καὶ καίρια κείμενα γιὰ τὴν γλῶσσα καὶ τὸ πολυτονικὸ (καὶ γιὰ πολλὰ ἄλλα θέματα, ἄλλωστε), ποὺ ἔχω διαβάσει ποτέ. Πάντοτε ἀνωνύμως ἔγραφε, ὄχι ἀπὸ ἔλλειψη παρρησίας βεβαίως, ἀλλὰ μὲ τὴν ταπεινότητα τοῦ ἀσκητοῦ λαϊκοῦ ἁγιογράφου, τολμῶ νὰ πῶ, ὅσο καὶ ἄν μοιάζει ὕβρις ἡ παρομοίωσις (καὶ εἰς τὴν ἔπαρσιν τῆς ταπεινότητος πονηρὴ ἀτραπὸς), ποὺ δὲν ὑπογράφει τὰ ἔργα του. Εἰκάζω δε ὅτι ὁ ἴδιος θὰ ἔφριττε ἐὰν ἔβλεπε οἱ σπόροι ποὺ κάπου, κάποτε, ἔσπειρε, νὰ ἀναρτῶνται δημοσίως ὡς διακηρύξεις καὶ θέσφατα. Δὲν θέλω νὰ ἐκληφθεῖ τοιουτοτρόπως ἡ δημοσίευσις, ἀλλά, ἐν πάσῃ περιπτώσει, τὸ κρῖμα δικό μου. Οὕτε, ἄλλωστε, χρόνια τώρα, ξέρω κἄν ποῦ βρίσκεται καὶ τὶ γίνεται, γιὰ νὰ ζητήσω ἄδεια γιὰ τὴν δημοσίευση, ὅπως οἱ καλοὶ τρόποι θὰ ἀπαιτούσαν. Ἁπλῶς τὰ δημοσιεύω, καθὼς ἡ σκέψη μου καμμιὰ φορὰ συναντᾶται μαζί του, κάπου ἀλλοῦ, ὅπως τὰ γράμματα μὲ τοὺς ἀστερισμούς τους, καθὼς γράφει ὁ ἴδιος:

«...σώματα σὰν ἀστερισμοί, ὑπάρξεις διάστικτες, μὲ συνεκτικότητα παρά ταῦτα· ποὺ δὲν ἐνώνονται φανερὰ μεταξύ τους, ἀλλὰ ἐνώνονται κάπου ἀλλοῦ, στὴν ἱστορία, στὴν ἀρχαία ποιητική, στὴν μνήμη.»

Οὖλέ τε, καὶ μάλα χαῖρε, θεοὶ δέ τοι ὄλβια δοῖεν, ὤ, φίλε ἀγαθέ.

Οἱ ἱέρειες τῆς Ἀφροδίτης

Ο Γιανναράς δεν μιλάει για την πολυτονική
μόνο για να κλάψη για τον ξενιτεμό
των τόνων. Αλλο λέει, και το επαναλαμβάνει
ακόμα και σήμερα.
Μιλάει για το πνεύμα της εξουσίας,
βάση του οποίου εξεδιώχθησαν οι τόνοι.
Δεν μιλάει για τα επιχειρήματα
που χρησιμοποιήθηκαν - οι τόνοι φεύγουν
για να ρθουν τα νοήματα πιό κοντά
στον λαό - διότι αυτά δεν είναι
καν άξια σχολιασμού.
Μιλάει για τα αίτια της εξορίας.
Οι τόνοι έφυγαν - λέει για να γίνη
η γλώσσα φθηνότερη.
Φθηνότερη στις εφημερίδες, τα έντυπα κλπ
τα οποία την εποχή εκείνη
της καταργήσεως, πέρασαν στις νέες
τεχνολογίες, στους υπολογιστές κλπ. Την
μονοτονική γλώσσα την επέβαλαν
οικονομικά συμφέροντα. Αυτό είναι
γεγονός, δεν χωράει συζήτησι σε αυτό.
Αλλά δεν είναι το μόνο. Η κατάργησι των
τόνων - λέει ο Γιανναράς, ο Ράμφος και
πολλοί άλλοι - η φθηνότερη γλώσσα,
η ευκολότερη γλώσσα,
αλλοιώνει και φθείρει την ουσία και την
ψυχή της γλώσσας.
Την μετατρέπει σε φθηνή πόρνη. Να την
παίρνει ο καθένας στην γωνιά, στα όρθια,
με δυό τσαλακωμένα κατοστάρικα.
Οι ιέρειες της Αφροδίτης χαρίζουν τον εαυτό
τους στους περαστικούς, με αντίτιμο την
πίστη και τον σεβασμό, την ομορφιά
και τον έρωτα. Δεν δέχονται χρήματα και
δεν είναι πόρνες.
Με την κατάργησι της πολυτονικής - και με την
κατάργησι - γράφει ο Γιανναράς - είναι
ακριβώς αυτά που καταργήθηκαν.
Ο σεβασμός, η πίστη, η ομορφιά, ο έρωτας,
ο πολιτισμός της γλώσσας.
Κι έμεινε μόνο η χρήσι του σώματος,
η γρήγορη εκσπερμάτωσι, το ηλίθιο γέλιο.
Τα δυό κατοστάρικα της γλώσσας.

Οπως καταργούν σήμερα τις ταυτότητες.
( Με τα ίδια βασικώς επιχειρήματα. )

<α>


Ἄδειες φωλιὲς

Σε χάρτινο βασίλειο ζεις ****** - κι εγώ το ίδιο -
εύχομαι να σαι πιό ευτυχισμένος από μένα. Αγόραζα
κάποτε το Δεντρο, το Διαβάζω, τον Χάρτη παλιότερα
που σταμάτησε μετά από μερικά τεύχη,
κι άλλα πολλά - όμως σ αυτά ήμουν πιστότερος.
Περιοδικά
περί την λογοτεχνία και την ποίησι - έχω την
εντύπωσι ****** πως όλα ξεκινούν πιό κοντά
στον συγγραφέα και τον ποιητή και με τα χρόνια
καταλήγουν κοντά στους εκδότες. Είναι έτσι ;
Στίβες στην βιβλιοθήκη μου - θυμάμαι το
αφιέρωμα του Διαβάζω στον Καβάφη. Υπάρχει μιά
περιοχή, ανάμεσα στην επιστήμη και το
μύθο, την σοβαρότητα και την
αλαφράδα, την πληροφορία και την φήμη,
την γλωσσολογία και το παραμιλητό - που ναι
ο κατ εξοχήν χώρος της λογοτεχνίας. Τα
περιοδικά αυτά με θέματα και τρόπους
ταυτόχρονα σοβαρούς και ελαφρούς, αυτόν
τον χώρο καλύπτουν και γι αυτό η σημασία
τους είναι μεγάλη - ιδίως τότε, πριν
αναλάβει τα θέματα αυτά η ξερή επιστήμη,
και τα μετατρέψει σε έτη χασμουρητών. Ετος
Σεφέρη. Ετος Εμπειρίκου.
Με άλλα λόγια, τα περιοδικά περί την
λογοτεχνία, διατηρούν ακόμα ένα ρίγος για
τα μαγικά κόλπα των ποιητών - σπάνια
βέβαια - και είναι σπουδαίο έστω και με
το σουγιαδάκι της τέχνης ν ανοίγεις
μιά ραγισματιά στο τσιμέντο - ολόγυρα -
μιά χαραμάδα ίσαμε να χωράη μιά
απότομη και ξαφνική ματιά. Αυτή νομίζω
****** είναι η προσφορά τους, ή
τουλάχιστον η αποστολή τους - η
αποκάλυψι του χώρου της λογοτεχνίας
δηλαδή - πριν γίνει επιστήμη και πάψει
ετσι να ναι λογοτεχνία ή ποίησι - και
πριν γίνει χρήμα και έκδοσι και
πάψει πάλι.
Για το πολυτονικό δεν ξέρω. Είμαι
φανατικός οπαδός του πολυτονικού - όχι
από διάθεσι παράβάσεως,
αλλά από αγάπη στη σκόνη που
μαζεύουν τα πράγματα - αυτή είναι
η αλήθεια. Πλάκωσαν οι
ξεσκονίστρες και τίναξαν τις λέξεις -
τις ξετίναξαν - κι έχασαν όλα τα
αιωρήματά τους - τα ιπτάμενα
πνεύματά τους. Σε μόνιμο χειμώνα - τα
πνεύματα αποδήμησαν. Βλέπω μιά
λέξη - ιερός, ήσκιος, υπαπαντή -
και πάνω από το ι, το η, το ύψιλον
βλέπω άδειες φωλιές.
Ακόμα κι αν δεν είχαν ανακαλύψει τους
τόνους οι αρχαίοι, θα πρεπε να
τους εφεύρουμε εμείς.
Ετος δασείας.

<α>


Σώματα σὰν ἀστερισμοὶ

Δεν με στεναχωρεις ******, αντιθέτως.
Νομίζω ****** πως το μονοτονικό
είναι το πρώτο βήμα προς το λατινικό
αλφάβητο. Σ αυτόν τον δρόμο
βρισκόμαστε.

Η μορφή των φωνηέντων εξαρτάται από τους
τόνους. Στον κήπο περισπωμένη. Αν φύγη -
παύει και η αναφορά στην μακρά
ανάσα του η. Ετσι κι αλλοιώς - λένε
οι μονοτονικοί - οι τόνοι δεν προφέρονται,
δεν συμμετεχουν στην ομιλία - λες κι ο λόγος
είναι μόνο ομιλία - οπότε
το επιχείρημα παραμένει. Και είναι το μόνο
επιχείρημα που έχουν. Αρα, για τον ίδιο λόγο
ακριβώς, παύει το ή νά χη
οποιαδήποτε αναφορά στην μακρά του φύσι. Δεν
ειναι πιά μακρό - αφού τίποτα δεν το
σημαδεύει, ούτε στον γραπτό λόγο.
Τα φωνήεντα
χάνουν, χάνοντας τον τόνο τους,
τον δίχρονο, μακρό ή βραχύ χαρακτήρα τους.
Ο οποίος αποκτάει πλέον εναν ιστορικό χαρακτήρα.
Οπως οι τόνοι.
Και ομοίως θα χαθούν, θα μείνη ενα μόνο ι,
ένα ο, με το ίδιο ακριβώς
επιχείρημα.

Κόψανε τα ιπτάμενα των φωνηέντων. Η πράξι αυτή
έχει μιά αυτονομία. Αλλοίωσαν την
μορφή των φωνηέντων. Το α που μπορεί να
έχη δασεία, οξεία, βαρεία ή περισπωμένη,
δεν είναι το ίδιο με το α με σκέτο ένα
σημάδι τονισμού. Αλλά αυτά είναι
οι φρικαλεότητες της νέας εποχής. Είδαν
οι μονοτονικοί τα φωνήεντα σαν συμπαγή
σώματα πάνω απ τα οποία
κινούνται άχρηστοι δορυφόροι. Ούτε που τους
πέρασε ποτέ από το νου, πως υπάρχουν
σώματα σαν αστερισμοί, υπάρξεις
διάστικτες, με συνεκτικότητα παρα ταύτα.
Κι έκοψαν ό,τι πετούσε, γιατί το θεώρησαν
άσχετο και ανεξάρτητο από το
σώμα.
Εριξαν με μιά ντουφεκιά την πανοπλία της
γλώσσας. Και ταυτόχρονα κατέστρεψαν
τον αστερισμό της - τα δορυφορικά της
συστήματα - τις κεραίες της
αρχαιότητάς της.
Ολοι νομίζω αντιλαμβάνονται την σημασία
του γεγονότος - αν μπορούν να το δουν
έτσι - την φοβερή σημασία
των αεροπόρων τόνων - των γραμμάτων
που τα σώματά τους βρίσκονται σε δυό σημεία,
που δεν ενώνονται φανερά μεταξύ τους,
αλλά ενώνονται κάπου αλλού,
στην ιστορία, στην αρχαία ποιητική,
στην μνήμη.
Τους κατέριψαν. Τι σημαίνει αυτό για την
δική μας σωματική συνοχή ****** ;
Μορφολογικό το επιχείρημα, δεν τό χει αναφερει
ποτέ κανείς,
όμως στον πυρήνα νομίζω.

<α>