Τζάρτζανος, καθαρεύουσα, δημοτική, καί... Εὐρωβίζιον

   Ὁ κ. Ἀντώνης Καρκαγιάννης, μὲ ἀφορμὴ πρόσφατο συνέδριο γιὰ τὸν Ἀχιλλέα Τζάρτζανο, μᾶς θυμίζει παλαιὸ κείμενο τοῦ μεγάλου παιδαγωγοῦ. (Οἱ ἀπόψεις τοῦ κ. Καρκαγιάννη γιὰ τὴν μεταρρύθμιση Ῥάλλη (ἀπόψεις μὲ τὶς ὁποῖες φυσικὰ διαφωνῶ) εἶναι ἄλλο θέμα, τὸ ὁποῖο θὰ σχολιασθεῖ προσεχῶς.) (Τὸ κείμενο Τζαρτζάνου: [1] [2].)

   Ἀξίζει, πάντως, νὰ σημειωθεῖ, ὅτι τὸ κείμενο τοῦ Τζαρτζάνου, τὸ ὁποῖον, πρὶν ἕναν αἰώνα, σὲ σύγκριση μὲ τὶς ἀπόψεις τῶν ἀκραιφνῶν ἀρχαϊστῶν ὑπὲρ τῆς ἐξαφανίσεως τῆς δημοτικῆς γλώσσης, θὰ μποροῦσε νὰ θεωρηθεῖ κήρυγμα ὑπὲρ τῆς δημοτικῆς· ἐνῶ σήμερα, μὲ τὴν πολεμικὴ κατὰ τὴς λογίας παραδόσεως τῶν «προοδευτικῶν» καὶ τὸν ἐξαμερικανισμὸ τῶν πάντων, τὸ ἀκριβῶς ἀντίθετο. Διότι ὁ Τζάρτζανος ἐξηγεῖ ὅτι ἡ γλώσσα εἶναι καὶ ἡ προφορικὴ καὶ ἡ γραπτή, καὶ ἡ δημοτικὴ καὶ ἡ λόγια, καὶ ὅτι αὐτὰ συνυπάρχουν φυσικότατα.

   Δυστυχῶς, ὁρισμένοι «προοδευτικοὶ» φιλόλογοι καὶ γλωσσολόγοι (μία μόνον παράταξις τῶν φιλολόγων καὶ τῶν γλωσσολόγων, βεβαίως) (Μοσχονᾶς, Χάρης, Φραγκουδάκη, Φερράρι-Κακριδῆ κ.ἄ.), πολεμώντας ἐναντίον τῆς λογίας γλωσσικῆς παραδόσεως σήμερα, ἐν ἔτει 2006, νομίζουν ὅτι κάνουν ἀντίσταση στά... τεθωρακισμένα τῆς χούντας τοῦ Παπαδόπουλου! Προοδευτικοί, κατὰ τ᾿ ἄλλα. Καὶ δὲν ἔχουν ἀντιληφθεῖ ὅτι, σήμερα, καὶ ἐνῷ προστατεύουν τὴν χώρα ἀπὸ τόν... Παπαδόπουλο, δὲν θὰ ἐπικρατήσει καμμία... «χουντικὴ καθαρεύουσα», ἀλλὰ μᾶλλον ἡ... ἀμερικανο-γιουροβιζιονικὴ! (Νὰ ἐκέρδιζε τουλάχιστον ἡ συμπαθής μου, χαρίεσσα Οὑκρανή, ἔστω καὶ ἐλαφρῶς ἀμερικανίζουσα· ἀλλὰ μᾶς ἔφαγαν τὰ τέρατα! Κλείνει ἡ παρένθεσις.)

   Κλείνω μὲ τὶς τελευταῖες παραγράφους ἀπὸ τὴν εἰσαγωγὴ τοῦ ἀφιερώματος στὸ «νέο γλωσσικὸ ζήτημα» τοῦ περιοδικοῦ «Ἄρδην» (τ. 30, Μάιος-Ἰούν. 2001):

Ισοπέδωση και αντίσταση

   Πλέον, στις συνθήκες του παγκοσμιοποιούμενου καπιταλισμού, της "πραγματικής υπαγωγής" του πολιτισμού στο κεφάλαιο [δηλαδή το κεφάλαιο δεν υποτάσσει απλώς τον πολιτισμό, αλλά τον μεταβάλλει σε τομέα της καπιταλιστικής παραγωγής], οι άρχουσες τάξεις, ιδιαίτερα των μικρών και εξαρτημένων χωρών, δεν επιμένουν πλέον στη διατήρηση της παράδοσης και της ταυτότητας ως εγχώριων μεσολαβητών της ηγεμονίας τους. Αντιθέτως, αξιοδοτούν και προάγουν την ισοπέδωση των ταυτοτήτων που συνιστούν εμπόδιο σε αυτή την "πραγματική υπαγωγή". Εθνικές γλώσσες, παραδόσεις, ιδιαιτερότητες, ακόμα και εγχώρια πολιτικά και προνοιακά συστήματα, θα πρέπει να υποβαθμιστούν ή ακόμα και να εξαλειφθούν. Η γλωσσική συγχρονία, στην πιο χυδαία συχνά εκδοχή της, θα πρέπει να εξοβελίσει κάθε στοιχείο διαχρονίας. Σήμερα χρειαζόμαστε τα αγγλικά ως παγκόσμια lingua franca και οι εγχώριες γλώσσες αποτελούν ένα ακόμα εμπόδιο στην χωρίς όρια επέκταση των διαδικασιών της κεφαλαιακής αξιοποίησης.

   Μια ορισμένη εργαλειακή αντίληψη για τη γλώσσα παύει πλέον να αποτελεί το όργανο του ακραίου δημοτικισμού, ίσως και λαϊκισμού, και μεταστρέφεται σε μηχανισμό της παγκοσμιοποίησης. Πλέον, οι εγχώριοι εκδοτικοί μηχανισμοί και οι τεχνοκράτες εισάγουν την "απλούστευση" της γραφής και της γλώσσας, τη λεκτική ισοπέδωση, την απομάκρυνση από την ιστορική γραφή, και στηρίζουν τον εξοβελισμό της εκμάθησης των αρχαίων ελληνικών από την εκπαιδευτική διαδικασία. Οι τουριστικοί επιχειρηματίες, οι επιχειρήσεις της "νέας οικονομίας" και το μεγάλο πολυεθνικό κεφάλαιο προωθούν ήδη τη λατινική γραφή και τα greeklish ως προθάλαμο για σταδιακή τουλάχιστον υποκατάσταση της ελληνικής από την αγγλική.

   Για την ιδεολογική στήριξη αυτού του εγχειρήματος επιστρατεύεται ο εργαλειακός ισοπεδωτισμός. "Η γλώσσα δεν κινδυνεύει" διακηρύττουν οι "εκσυγχρονιστές", κεκράχτες των μεγάλων εκδοτικών συγκροτημάτων και των πολυεθνικών, ενδεδυμένοι "τα παλιά δοξασμένα κουρέλια" του αγωνιστικού δημοτικισμού [και μαζί τους δυστυχώς και μερικοί ειλικρινείς και καθυστερημένοι υποστηρικτές της παλαιάς γλωσσικής αντιπαράθεσης]. Κατά τον ίδιο τρόπο επιστρατεύτηκαν τα παλιά "λαμπερά κουρέλια" του διεθνισμού και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για να δικαιολογηθεί η επίθεση κατά της Γιουγκοσλαβίας. Προβάλλουν και πάλι, λοιπόν, τον "κίνδυνο" του "γλωσσικού εθνικισμού ή καθαρολογισμού". Συσκοτίζοντας το γεγονός ότι η αντιπαράθεση, δημοτικισμού και καθαρεύουσας, έχει σήμερα υποκατασταθεί από μια νέα, από την αντιπαράθεση μεταξύ της ελληνικής γλώσσας στη συγχρονία και τη διαχρονία της, και των μηχανισμών εκπτώχευσης και περιθωριοποίησής της, της γλωσσικής παγκοσμιοποίησης και ισοπέδωσης. Τώρα πια ο Βηλαράς και ο Βούλγαρης, ο Κοραής, και ο Τριανταφυλλίδης, ο Σολωμός και ο Παπαδιαμάντης, βρίσκονται στο ίδιο στρατόπεδο. Και στο απέναντι γνωρίζομε ποιοι βρίσκονται, γνωρίζομε τα εκδοτικά συγκροτήματα, τους πολιτικούς, τους διανοούμενους υπηρεσίας, που, στο όνομα μιας ξεπερασμένης αντίθεσης, και της αντίληψης πως "η γλώσσα δεν κινδυνεύει", συντάσσονται σήμερα με τους οπαδούς της παγκοσμιοποίησης.

   Και βέβαια, κατά κυριολεξία, η "γλώσσα" δεν κινδυνεύει, όπως τονίζει και ο Σαράντος Καργάκος, κινδυνεύουν όμως σε μερικές δεκάδες ή εκατοντάδες χρόνια να μην υπάρχουν εκείνοι που τη χρησιμοποιούν σαν ζωντανό εργαλείο και να διατηρηθεί ως απολίθωμα, ως νεκρή γλώσσα σαν τα λατινικά.

   Η θέση μας σε αυτό το νέο γλωσσικό ζήτημα που έχει ανακύψει δεν μπορεί παρά να είναι μια στάση ενεργού αντίστασης. Μια εκ νέου αξιοδότηση της γλώσσας μας από τον Όμηρο μέχρι τον Μακρυγιάννη και τον Σεφέρη. Και στην παράδοσή μας, των τελευταίων αιώνων, έχουμε την κόκκινη γραμμή που μας οδηγεί. Είναι η γλωσσική παράδοση του έπους του Διγενή Ακρίτη στο Βυζάντιο, της Ερωφίλης και του Ερωτόκριτου στην Ενετοκρατούμενη Κρήτη, λόγια έργα υψηλής τέχνης που έγιναν ταυτόχρονα και δημοτικά άσματα που τα απομνημόνευε και τα τραγουδούσε ο αγράμματος λαός, εμπλουτίζοντας την καθημερινή του γλώσσα και τα τραγούδια του. Και ξανάπαιρνε αυτά τα τραγούδια ο Σολωμός για να τα κάνει υψηλή τέχνη, ο Ρήγας για να τα κάνει Θούριους. Έχουμε τη μεγάλη Επτανησιακή παράδοση που θα γεννήσει τον Σολωμό και τον Κάλβο. Έχουμε την αρχαιογνωσία και τον δημοτικισμό του Μανώλη Τριανταφυλλίδη, στον δρόμο που χάραξε ο Δημητράκης Καταρτζής, οι Δημητριείς, ο Ρήγας Φεραίος και, από μια άλλη αφετηρία ο Αδαμάντιος Κοραής. Έχουμε την παράδοση του Παπαδιαμάντη και του Καβάφη, του Πικιώνη και του Κώστα Παπαϊωάννου. Μια γλώσσα ζωντανή που στηρίζεται στη μητρική μας γλώσσα ενώ ταυτόχρονα ανοίγεται θαρραλέα στον θησαυρό των χιλιετιών της γλωσσικής μας παράδοσης, αναχωνεύοντας διαρκώς νέα στοιχεία από αυτή, αλλά και από τη σύγχρονη ζωή και τις ξένες γλώσσες.

   Όχι λοιπόν σε μια στάση αμυντικής αναδίπλωσης, όχι σε ένα ηρωϊκό και πένθιμο σόλο. Επιτέλους μια σύνθεση, που δεν θα είναι άμυνα, απλή "επιστροφή" στην παράδοση, όπως έκανε κάποτε ο Γρηγόριος ο Παλαμάς ή... ο Πλήθωνας, αλλά ενεργός και δημιουργική αντίσταση. Να 'μαστε λοιπόν πάλι στο αίτημα του Σολωμού: "Στο νου μου δεν έχω άλλο πάρεξ ελευθερία και γλώσσα".

Τὰ ἀγγλικὰ ἐπίσημη γλώσσα τῶν Η.Π.Α.

Μετὰ ἀπὸ διάλογο, προβληματισμὸ καὶ ἀντιπαραθέσεις πολλῶν δεκαετιῶν, ἡ Γερουσία τῶν Η.Π.Α., ἐνέκρινε στὶς 18-5-2006 τὴν θέσπιση τῆς ἀγγλικῆς γλώσσης ὡς ἐπισήμου γλώσσης τῶν Η.Π.Α. (Ἀπαιτεῖται καὶ ἔγκριση ἀπὸ τὴν Βουλὴ τῶν Ἀντιπροσώπων.) Ἡ νομοθεσία ἐκρίθη ἀναγκαία γιὰ τὴν ἀναγνώριση τοῦ θεμελιώδους ῥόλου τῆς ἀμερικανικῆς γλώσσης καὶ παιδείας στὴν συγκρότηση καὶ τὴν ἐνότητα τοῦ ἀμερικανικοῦ ἔθνους, ἀναγκαία ἐπίσης γιὰ τὴν ὀμαλὴ ἐνσωμάτωση τῶν μεταναστῶν στὴν ἀμερικανική κοινωνία.

Ἐν Ἑλλάδι, ἀντιθέτως, φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ ἀποτελοῦν οἱ ἐπισημάνσεις ὅσων θέτουν στὸ ἐπίκεντρο τῆς συζητήσεως τὴν γλώσσα μας. Ὅσον ἀφορᾶ δὲ στὸ Σύνταγμα, καὶ ἐν ὄψει τῆς προσεχοῦς ἀναθεωρήσεως, ἀντὶ τῶν κεντρικῶν αὐτῶν ζητημάτων γιὰ τὴν ὑπόσταση τοῦ ἔθνους μας, τὸ μόνο ποὺ ἀπασχολεῖ τοὺς γελοίους προοδευτικάριους εἶναι τὸ «δικαίωμα» τῶν ἐλεγχομένων ἀπὸ ξένα κέντρα παραθρησκευτικῶν σεκτῶν νὰ ἀσκοῦν πλύση ἐγκεφάλου στὰ παιδιά μας, ἤ τὸ πῶς θὰ οἰκοδομοῦν ἀνενόχλητοι οἱ ἰσλαμιστὲς κέντρα ἐκπαιδεύσεως ταλιμπὰν κάτω ἀπὸ τὴν Ἀκρόπολη.

Θὰ γελάσω πολὺ ἐὰν κάποιοι «προοδευτικοὶ» φωστῆρες θεωρήσουν τὴν δημοσίευσή μου αὐτὴ ὡς... ὑποστήριξη τῶν Η.Π.Α. τοῦ Μποὺς καὶ τῆς παγκοσμίου κυριαρχίας τῆς ἀμερικανικῆς «κουλτούρας»· εἰδικῶς δὲ ἐὰν οἱ ἴδιοι εἶναι ὑποστηρικτὲς καὶ συνοδοιπόροι τῆς Anna Diamandopoulou και τῶν λοιπῶν «προοδευτικῶν» τῆς aristeras, οἱ ὁποῖοι ὑπεστήριξαν τὰ ἀγγλικὰ ὡς ἐπίσημη γλώσσα τῆς... Ἑλλάδος. (Τῆς ἀπὸ καταβολῆς κόσμου Ἑλληνικῆς πατρίδος, ἐν συγκρίσει μὲ τὶς ἐκ γενετῆς πολυφυλετικὲς καὶ πολυεθνικὲς Η.Π.Α. (ὅπου εὔλογο εἶναι τὸ ἐρώτημα γιατὶ τὸ ἀγλλοσαξωνικὸ στοιχεῖο πρέπει νὰ ὑπερέχει τοῦ «ἱσπανικοῦ» (hispanic)).)

Θυμηθεῖτε τὸ πρόσφατο ἄρθρο τοῦ Χάντιγκτον γιὰ τὸν κίνδυνο ἐνώπιον τοῦ ὁποίου εὐρίσκεται ὁ ἀγγλοσαξωνικὸς χαρακτήρας τῶν Η.Π.Α. Προσωπικῶς δὲν λέγω ὅτι εἶναι σωστὸ αὐτό· ἀκούγεται μάλιστα ἴσως καὶ προκλητικό, ὁ καταδυναστεύων τὴν ἀνθρωπότητα WASP-ισμὸς νὰ ἐμφανίζεται καὶ ὡς θύμα, τὸ ὁποῖον χρειάζεται προστασία. (Καθ᾿ ὅσον μὲ ἀφορᾶ, ἃς διαλυθοῦν εἰς τὰ ἐξ ὧν συνετέθησαν.) Ἀλλά, ἐὰν οἱ Ἀμερικανοί κρίνουν ὅτι χρειάζεται προστασία ὁ καταδυναστεύων τὴν ἀνθρωπότητα παγκόσμιος WASP-ισμός, δέν χρειάζεται μέριμνα ἡ δική μας ἐθνικὴ παράδοση, οἱ παραδόσεις ὅλων τῶν λαῶν, τῶν πραγματικῶν θυμάτων τῆς παγκοσμιοποιήσεως; Λοιπόν; Ἃς ἀνακυρηχθεῖ ἐπιτέλους ἀπὸ τὸ Σύνταγμα ἡ Ἑλληνικὴ Γλώσσα ὡς ἐπίσημη γλώσσα τῆς Ἑλλάδος!

Ἐνδιαφέρον εἶναι, μάλιστα, ὅτι τὸ ψήφισμα τῆς Γερουσίας τῶν Η.Π.Α. ὑπεστήριξε ὄχι μόνον ἡ ἀμερικανικὴ δεξιὰ ἀλλὰ καὶ πολλοὶ φιλελεύθεροι, ἀκόμη καὶ ἐκπρόσωποι μεταναστῶν, οἱ ὁποῖοι θεωροῦν ἀναγκαία τὴν ἀμερικανικὴ γλώσσα καὶ παιδεία, γιὰ τὴν ἐνσωμάτωση στὴν ἀμερικανικὴ κοινωνία. (Κτίστε ἐσεῖς σχολὲς ταλιμπὰν καὶ ἀλβανο-σλαβο«μακεδονικὰ» σχολεῖα.) (Ἄλλοι, βεβαίως, τὸ θεωροῦν ῥατσιστικό.)

Τὴν προηγούμενη ἡμέρα, στὸν ἔτερο πυλώνα τῆς νεωτερικότητος, τοῦ δυτικοευρωπαϊκοῦ διαφωτισμοῦ καὶ τῆς παγκοσμιοποιήσεως, στὴν Γαλλία, ἡ Γαλλικὴ Ἐθνοσυνέλευση ἐψήφισε μὲ συντριπτικὴ πλειοψηφία τὸν νόμο Σαρκοζὶ γιὰ τὸν περιορισμὸ τῆς ἀνεξελέγκτου λαθρομεταναστεύσεως καὶ τὸν ὁρισμὸ τῆς γαλλικῆς παιδείας ὡς προαπαιτουμένου κριτηρίου γιὰ τὴν παροχὴ ἀδείας παραμονῆς καὶ ὑπηκοότητος.

Ἡ πολυπολιτισμικότητα εἶναι ἤδη νεκρὴ στὶς ἴδιες τὶς χῶρες ποὺ τὴν γέννησαν καὶ τὴν ἐπέβαλαν, σχολιάζει ὁ Π. Παπακωνσταντίνου στὴν σημερινὴ (20-5-2006) «Καθημερινή». (Βεβαίως, αὐτὸ δὲν ἐμποδίζει τὸ νὰ ἐπιβάλλουν τὴν «πολυπολιτισμικότητα» σὲ ἐμᾶς.) Οἱ μόνοι ποὺ δὲν τὸ ἔχουμε ἀντιληφθεῖ εἴμαστε ἐμεῖς.


Σημειώσεις

Σχετικοὶ δικτυακοὶ τόποι γιὰ τὶς Η.Π.Α.:

The U.S. Constitution Online: Official Language
ProEnglish
U.S. English
English First


Περιαστικοὶ θρύλοι.

Σημειωτέον ὅτι στὶς Η.Π.Α. οὐδέποτε ἔως σήμερα εἶχε θεσπισθεῖ ἐπίσημη γλώσσα τοῦ κράτους. Φυσικά, αὐτὸ καὶ μόνον καταρρίπτει τοὺς διαδεδομένους περιαστικοὺς θρύλους ὅτι ἡ ἐπίσημη γλώσσα τῶν Η.Π.Α., παρὰ μία ψῆφο, θὰ ἦταν ἡ Ἑλληνικὴ, ἡ γερμανικὴ [1] [2] (πολὺ πιὸ διαδεδομένος διεθνῶς θρύλος ἀπὸ τὴν ἐκδοχὴ γιὰ τὴν Ἑλληνική) ἤ ἡ ἑβραϊκὴ. (Ἀρκετοὶ δὲ ἀλβανοὶ ἐθνικιστὲς, ἔχουν ἕναν παρόμοιο θρύλο (μεταξὺ πολλῶν ἄλλων τερατωδῶν), ὅτι, παρὰ μία ψῆφο, τὰ... ἀλβανικὰ θὰ ἦταν ἐπίσημη γλώσσα τῆς... Ἑλλάδος!)


Γιὰ τὸ ψήφισμα τῆς Γερουσίας τῶν Η.Π.Α., ἀπὸ τὸ «U.S. English»:

On May 18th, 2006, the U.S. Senate approved an amendment offered by Sen. James Inhofe that would make English the national language of the United States. The amendment, offered as part of comprehensive immigration reform legislation, passed by a margin of 63-34. The measure declares that there is no affirmative right to receive services in languages other than English, except where required by federal law. In addition, the measure upholds English as part of U.S. naturalization requirements.

"This is a historic vote in support of the language that has united Americans for more than two centuries," said Mauro E. Mujica, Chairman of the Board of U.S. English, Inc. [...]

According to a 2005 poll by Zogby International, 79 percent of Americans support making English the official language of the United States, including more than two-thirds of Democrats and four-fifths of first- and second-generation Americans. [...]

The embrace of English as the official language of the United States was fitting in the wake of President George W. Bush's Monday night speech imploring immigration reform. In his speech, the President told the nation, "The success of our country depends upon helping newcomers assimilate into our society and embrace our common identity as Americans." [...]

"The debate on the Senate floor today contained many different viewpoints, but the Senators were unanimous in their belief that English is the unifying factor and the key to opportunity in the United States," continued Mujica. "In our diverse country, we must focus on the things that bring us together. Without a common language, we are not a nation of immigrants, but instead groups of immigrants living in a nation."

[...]

Ἀδιάλειπτη ἱστορικὴ καὶ γλωσσικὴ συνέχεια τῶν Ἑλλήνων

Διαβάζω στὰ «Νέα» (26 Ἀπρ. 2006):

Ο MΟPIΣ ΣAPTP ΓIA THN AΔIAΛEIΠTH IΣTΟPIKH ΣYNEXEIA
«Eλληνική ιστορία ίσον γλώσσα»
«H ιστορία των Ελλήνων είναι η ιστορία της γλώσσας τους που συνεχίζεται μέχρι σήμερα», λέει ο Μορίς Σαρτρ.
«[...] για να δείξουμε την ενότητα του ελληνικού πολιτισμού μέσα στον χρόνο και τον τόπο.»
[...] υποστηρίζει τη συνέχεια του ελληνικού πολιτισμού μέσα από γεγονότα της κοινωνικής και της οικονομικής ιστορίας. [...]

Μπά! Τὶ εἶναι ἐτοῦτος πάλι! Ὀπαδὸς τοῦ... Λιακόπουλου;! Γιὰ νὰ δοῦμε:

καθηγητής της Αρχαίας Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Τουρ και μέλος του Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου της Γαλλίας. [...] έχει αναγνωριστεί ως ένας από τους σημαντικότερους επιστήμονες στον χώρο του.

Μπά! Γιὰ φαντάσου! Και δὲν φρόντισε νὰ... ἐνημερωθεῖ ἀπὸ τοὺς ἐν Ἑλλάδι προοδευτικάριους γλωσσολογοῦντες, ὅτι δὲν ὑπάρχει ἔθνικὴ καὶ γλωσσικὴ συνέχεια καὶ τέτοια ῥατσιστικά;!

Γιὰ νὰ διαβάσουμε καὶ τὴν συνέχεια... Καί, ναί, τὸ ἄρθρο κλείνει μὲ κάτι ποὺ μπορεῖ νὰ κάνει ἕναν εὐαίσθητο πολυπολιτισμικὸ νὰ αὐτοκτονήσει:

Ο Μορίς Σαρτρ αποδεικνύει ότι οι Έλληνες ασκούσαν στους άλλους λαούς την επιρροή τους και ήταν λιγότερο ανοιχτοί σε μία αντίθετη τακτική. «Ενώ για παράδειγμα, οι ελληνικές αρχές εξουσίας στη Συρία ελάχιστα επηρεάστηκαν από τον ιθαγενή πολιτισμό, οι Σύριοι εξελληνίστηκαν σε μεγάλο βαθμό ώστε να μιλάμε για ελληνο-βουδιστική τέχνη στην Γκαντάρα».

Ὦ, θεοί!

Αφήνω τὸ τελευταῖο σχόλιο στὸν Στάθη («Ἐλευθεροτυπία», 6 Μαΐου 2006):

«Μόλις προ ολίγων ημερών ένας ακόμη ελληνιστής, ο κ. Μορίς Σαρτρ, μιλούσε (σε συνέντευξή του στα «ΝΕΑ») για την αδιάλειπτη ιστορική συνέχεια των Ελλήνων -«ελληνική ιστορία ίσον γλώσσα». Μόνον κάτι ψώνια δικά μας ψωμίζονται γράφοντας με (μονο)μανία και μάνητα το αντίθετο. Πλην όμως, τραγική ειρωνεία, αποτελούν τα ίδια αυτά τα έρμα κνώδαλα τη ζώσα απόδειξη του αντιθέτου όσων θέλουν να αποδείξουν. Η ύπαρξή τους, δηλαδή, είναι η πιο κραυγαλέα δήλωση της συνέχειας του ελληνισμού· καθ' ότι πάντα ανάμεσα στους Ελληνες ευδοκιμούσαν και γραικύλοι και ραγιάδες.»

Μάλιστα!