Δὲν σβήνει ὁ Κεραυνός

Δὲν σβήνει ὁ Κεραυνός.

xristodoulos.net : Βιβλιοθήκη- βιντεοθήκη γιὰ τὸν μακαριστὸ Χριστόδουλο.

Ὁ ἐπιβατήριος λόγος τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Χριστοδούλου (Μητρόπολις Ἀθηνῶν, 9 Μαΐου 1998)
Ἡ προσφώνησις τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Χριστοδούλου πρὸς τὸν Πάπα Ρώμης Ἰωάννη-Παῦλο Β' (Ἄρειος Πάγος, 4 Μαΐου 2001)
Κώστας Ζουράρις, «Ἡ μεγαλύτερη νίκη τοῦ Ἑλληνισμοῦ μετὰ τὸ 480 π.Χ. Τὸ κατάλαβες, ὦ ἐκσυγχρονιστάν;» («Ἐλευθεροτυπία», 9 Μαΐου 2001)
«Ἡ συμβολὴ τῶν Ἑλλήνων ἱεραρχῶν τῆς Μακεδονίας στὴν εὐόδωση τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνος».

«Η Ορθοδοξία, όρος επιβίωσης του Ελληνισμού».
«Οι δέκα φαραωνικές πληγές της Ελληνικής Παιδείας».
«Μετα-νεωτερικότητα, ολιστικότητα και παγκοσμιότητα υπό το Φως της Ελληνορθοδόξου Παραδόσεώς μας».

Ἐκοιμήθη ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, ὁ μόνος Ἕλλην ἡγέτης σὲ μιὰ κοινωνία παρακμῆς, ὑποτέλειας καὶ ἀθλιότητας.

***

Ἐὰν ἡ ὑφ᾿ ἠμῶν κατάκτησις καὶ ὑποδούλωσις ἡ Πνευματικὴ καὶ ἡ ἀπορρόφησις τέλος τῆς Κοσμοκρατείρας Ρώμης καὶ ἡ Δημιουργία μιᾶς Θρησκείας καὶ ἐπιβολή, ἔως τὴν ὥραν αὐτήν παμβασιλευούσης, δύναται νὰ θεωρηθῇ κατάπτωσις, τότε... Ἀλληλούια.

Τὸ Ἑλληνικὸν ΤΟΛΜΗΜΑ τῆς δημιουργίας Θρησκείας ἥτις νὰ περιλάβῃ ὅλους τοὺς Λαοὺς καὶ πάντας ἀνθρώπους ὡς ἀδελφούς, νὰ δημιουργήσῃ Κράτος Θρησκευτικόν, τὸ ὁποῖον ὑπὸ τὸ φόρεμα τῆς Θρησκείας νὰ διαδώσῃ παντοῦ τὸ Ἑλληνικὸν ΦΩΣ, εἶναι ἡ εὐγενεστέρα Πραγματικὴ Ἐνσάρκωσις τοῦ τολμηροτέρου ΙΔΑΝΙΚΟΥ, χιλιάκις ἀνωτέρα τοῦ ἐγωϊστικοτάτου Παρθενῶνος. Ἡ Κινήσασα ἐξ Ἀθηνῶν Ἑλληνικὴ Ἰδέα, πολεμήσασα ἐν Ἀλεξανδρείᾳ καὶ Ρώμῃ καὶ νικήσασα, Παρθενώνεται εἰς τὴν ΣΟΦΙΑΝ τοῦ Βοσπόρου, ἀπίστευτος πραγμάτωσις Πλατωνικοῦ καὶ Παρθενωνείου ΟΝΕΙΡΟΥ. Πᾶς Ἕλλην ἔχει τὸ δικαίωμα ἀγρίας ὑπερηφανείας πρὸ τῶν σημερινῶν Λαῶν καὶ τῶν Παληανθρωπισμῶν τῶν Βασιλιάδων των μὲ τὰ ἐμετικῶς Μπακαλικὰ καὶ ἀναιδῶς λωποδυτικὰ Ἰδανικά των.

...

Ἡ μεγαλυτέρα ἀξία τοῦ Χριστιανισμοῦ δι᾿ Ἐμᾶς εἶναι, ὅτι μᾶς ἀποδεικνύει τὸν Εἰδωλολατρισμὸν καὶ τὴν Γνησιότητά μας, ὑπὸ ὅλα τὰ φορέματα.

Ὁ Ἑλληνισμὸς δὲν ἔχει νὰ πολεμήσῃ τὴν Ἐκκλησίαν του, διὰ τὸν ἁπλούστατον λόγον ὅτι δὲν ἔχει νὰ πολεμήσει κατὰ τοῦ Παπᾶ. Ὁ Ἕλλην Παπᾶς δὲν ἔχει, Δόξα τῷ Θεῷ, καμμίαν σχέσιν μὲ τὸν Φραγκόπαπα. Ὁ Ἑλληνόπαπας, ἀπαραλλακτότατος καὶ κοινωνικότατος πολίτης, [...], ὁ Ἕλλην Παπᾶς, ὁ λαϊκός, ὁ ἐθνικός, ὁ φύσει φιλαλλόδοξος καὶ διόλου φανατικός, εἶναι εἰς θέσιν νὰ ἐννοήσῃ περίφημα ὅτι ἡ ἀνωτέρα Πνευματικὴ Ἑλληνικὴ Θρησκεία θὰ σώσῃ εἰς τὸ μέλλον τὴν φυλήν, ὅτι βαθύτερον τοῦ ράσου τοῦ Χριστιανοῦ εἶναι Ἕλλην.

Ἐγὼ Παπᾶ μου Σοῦ λέω: Εἶμαι ἐντελῶς Ἕλλην καὶ ὁλότελα Χριστιανός.

Κοντὸς Ψαλμὸς Ἀλληλούια: Πᾶς Παπᾶς αἰσθανόμενος ὅτι εἶναι Πρῶτα Χριστιανὸς καὶ Δεύτερα Ἕλλην ΞΟΥΡΑΦΙΣΘΗΤΩ.

...

Καὶ δὲν ὑπάρχει ἱστορικὴ στιγμὴ καταλληλοτέρα πρὸς φανέρωσιν τῆς δυνάμεως τοῦ Ἑλληνικοῦ Πνεύματος, ἀπ᾿ αὐτὴν ἀκριβῶς ποὺ φαίνεται, διὰ πρώτην φοράν, βαθειὰ καὶ πραγματικὰ ὅτι ἡττᾶται. [...]

Καὶ Ἀδύνατον πλέον τὸ Ἑλληνικὸν Πνεῦμα νὰ ἐπιτρέψῃ εἰς τὸν Ἕλληνα, χάριν ἀνοητάτων λόγων, νὰ στερεῖται τῆς συναισθήσεως ἀκριβῶς τῆς Τρισμεγίστης του Δυνάμεως: ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ.

Διότι ὅταν ὁ ΝΕΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΠΑΡΘΕΝΟΥ ΣΟΦΙΑΣ ὑψώνεται τρισμέγιστος μὲ τὸν Οὐρανὸ κατάλαμπρον κατεβασμένον στὴ γῆ γιὰ καπέλλο, ὅταν ὁ Ἑλληνικὸς Λαὸς μέσα εἰς τὰς μεγίστας ἀγκάλας του εἰσέρχεται τραγουδῶν τὰ νέα τραγούδια, τώρα ὄχι μόνον ἀκροατὴς τοῦ Ἑλληνικοῦ Δράματος ἐν τῷ Θρησκευτικῷ Θεάτρῳ, ἀλλὰ καὶ λαμβάνων μέρος μὲ τὰ τραγούδια του, ὅταν ἐν μέσῳ τῆς καταλάμπρου ΝΕΑΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ποὺ καταστολίζει τὰ πάντα ἀπὸ ἀπὸ τὰ βάθρα ἔως τοὺς θόλους καὶ καταθέλγει τὰς ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ του, αἰσθάνεται ὅτι δὲν τοῦ στεροῦν τίποτε ἀπὸ τὴν Ζωὴν καὶ τὴν Χαρὰν καὶ τὴν Εὐμορφίαν ποὺ εἶναι συνηθισμένος νὰ ἔχῃ καὶ νὰ λατρεύῃ, ὅταν οἱ Χοροὶ τραγουδοῦν, καὶ οἱ φωτοχυσίαι καὶ τὰ θυμιάματα καὶ οἱ λαμπροστόλιστοι ΝΕΟΙ ΙΕΡΕΙΣ παίζουν τὸ Θεῖον Δρᾶμα, τώρα μόλις πίσω ἀπὸ ἕνα ἐλαφρότερον παραπέτασμα τὸ ὁποῖον καὶ αὐτὸ ἀνοίγεται ὅλην τὴν ὥραν, καὶ ὅταν οἱ ΡΗΤΟΡΕΣ, ἀπὸ τὴν Ἄμβωνα τώρα, τοῦ δίδουν τὴν ὑπερτάτην ἀπόαυσιν παντὸς Ἕλληνος πάσης ἐποχῆς: ΤΟ ΛΟΓΟ! αἰσθάνεται τὸν ἐαυτὸ του, ἐννοεῖ ὅτι δὲν ἔχασε τίποτε, ὅτι εἶναι ὅλα τὰ ἴδια, ὅτι τίποτε δὲν τὸν Ἐστέρησαν, ὅτι εἶναι ὁ ἴδιος, καὶ τότε οὔτῳ μόνον, ὑπ᾿ αὐτοὺς μόνον τοὺς ὅρους, ἀποδέχεται τελειωτικῶς τὸν Χριστιανισμὸν ὁ Ἑλληνικὸς Λαός. Καὶ ὅταν οἱ Γρηγόριοι θέλοντες νὰ μοναστηριάσουν μεταβάλλουν τὸν μοναχικὸν βίον καὶ τραγουδοῦν, κιθαρωδοῦν, δραματουργοῦν τὸ Νέον Θρήσκευμα, ἡ Νίκη τοῦ Ἑλληνικοῦ Πνεύματος εἶναι τελεία, εἶναι ἀκριβῶς παρομοία μὲ τὴν κατάκτησιν - ἐκεῖ Ξένης - τῆς Ἀριστοκρατίας καὶ Βασιλείας τῆς Ρώμης, καὶ ὅταν οἱ Χρυσόστομοι Παπα-Δημοσθένηδες καὶ Παπα-Περικλῆδες τῶν Νέων Καιρῶν δημαγωγοῦν τὸν λὰόν των καὶ τὸν καταμεθοῦν καὶ καταμεθοῦνται ὅλοι μαζὺ στὴν καταλαμπρύνουσα καὶ ἐξαίρουσα τὰ πάντα Εὐμορφιὰ τοῦ Ἑλληνικοῦ Λόγου, τότε πρέπει νὰ εἶναι κανεὶς Θεόστραβος γιὰ νὰ μὴ βλέπῃ επάνω ἀπὸ τὸν μεγάλον Θόλον, τὴν Ἀήττητον Παρθένον, τὴν Πρόμαχον ΑΘΗΝΑ, τώρα μὲ τὸ Βυζαντινό της Φόρεμα, μὲ τὸ κεφάλι τοῦ Νέου Θεοῦ στὸ στῆθος, προβάλλουσαν μὲ τὸ χέρι της τὸ νέον ὅπλον τό: ΣΤΑΥΡΟ.

...

Ἐὰν εἶναι βέβαιον ὅτι ὁ Χριστιανισμὸς ἐχρησίμευσεν ὡς μέσον καὶ ὅπλον πολιτικὸν θαυμάσιον, διὰ τὴν Κοσμοκρατορίαν ἡμῶν τῶν τότε, καὶ ἄγκυρα σωτηρίας μετὰ τὸν Τοῦρκον, διπλᾶ δι᾿ αὐτὸ ἀγαπητός, ὑπερβέβαιο εἶναι ἀφ᾿ ἐτέρου ὅτι αὐτὸς ὁ ἴδιος ὁ Χριστιανισμός, ἀδιάφορον ἂν εἶναι συγγνωστὸν ἔνεκα τῆς φορᾶς τῶν Καιρῶν, ἀλλὰ εἶναι:
Καὶ εἶναι συγχρόνως καὶ λεπτότερον καὶ βαθύτερον ψυχολογικὸν Κέντρον τοῦ Ἑλληνικοῦ Ὁργανισμοῦ, ἐκ τῆς ὀρθῆς κεντήσεως καὶ ἡρέμου ἀφυπνίσεως τοῦ ὁποίου, ἐξαρτᾶται ὁλόκληρος αὐτὴ ἡ Βαθυτάτη ΑΦΥΠΝΙΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ, καὶ τὰ δύο ἀγκομαχοῦντα στα τρίσβαθα σκοτάδια τοῦ ἐαυτοῦ μας, ἡ τελειωτικὴ ΑΥΤΟΣΥΝΕΙΔΗΣΙΣ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ.

(Περικλῆς Γιαννόπουλος, «Ἔκκλησις πρὸς τὸ Πανελλήνιον Κοινόν», 1907)

***

Ἡ Ἑλλάδα ἀποχαιρέτησε τὸν Χριστόδουλό της.

Σκάκι μὲ τὸν Θεό παίζει πιὰ ὁ Μπόμπυ Φίσερ...

Σκάκι στοὺς οὐρανοὺς μὲ τὸν Θεό, καὶ σίγουρα μέ... τοὺς δικούς του ὅρους, παίζει πιὰ ὁ μέγας Μπόμπυ Φίσερ. Ἡ ἐκκεντρικὴ μεγαλοφυΐα (ἔως παράνοιας, ἀλλὰ ποιός εἶναι ὁ λογικός; μᾶλλον, ποιός λογικὸς μπορεῖ νὰ μὴν παρανοήσῃ στὸν παρανοϊκὸ κόσμο μας; ) ποὺ κήρυξε πόλεμο διαδοχικὰ σὲ δύο αὐτοκρατορίες, πρῶτα τὴν ΕΣΣΔ καὶ μετὰ τὶς ΗΠΑ, κήρυξε πόλεμο ἐνάντια σὲ ὁλόκληρο τὸ σύμπαν, ἀκόμη καὶ τὸν ἐαυτό του, τελικῶς, καὶ ἔφυγε ἀσυμβίβαστος.

Στο βίντεο, ο Φίσερ, μετά από είκοσι χρόνια αποχής, ξαναπαίζει σκάκι στο αποκλεισμένο και απειλούμενο με βομβαρδισμούς Βελιγράδι. Μια επαναστατική πράξη ενάντια στην διεθνή εξουσία της Νέας Τάξης. Με οργή σχίζει και φτύνει το τελεσίγραφο της κυβερνήσεως των ΗΠΑ. Το υπόλοιπο της ζωής του τό πέρασε διωκόμενος από τις αστυνομικές αρχές της παγκόσμιας Νέας Τάξης, μέχρι που βρήκε άσυλο στην Ισλανδία, όπου έζησε ειρηνικά τα τρία τελευταία χρόνια της ζωής του.

Ἀπὸ τὸ skakistiko.blogspot.com:
Ο Αμερικανός πελάτης (Ὁ Φίσερ σὲ ἕνα μικρὸ ἰσλανδικὸ βιβλιοπωλεῖο, στὰ τελευταῖα χρόνια τῆς ζωῆς του)
Μπόμπι Φίσερ 1943-2008

Ἄλλα:
Chess legend Bobby Fischer dies in Iceland (Reuters, 18-1-2008)
The genius who re-invented chess (BBC, 18-1-2008)

Ἡ «λογοκλοπὴ» τοῦ Νίκου Καζαντζάκη

Μὲ ἀφορμὴ τὴν συζήτησι γιὰ τὴν «λογοκλοπὴ» τοῦ Χάρη Βλαβιανοῦ (διαβᾶστε ἐπίσης τὴν ἀπάντησι τοῦ Χάρη Βλαβιανοῦ, καθὼς καὶ τὸ ἐξαιρετικὸ σχόλιο περὶ ἐρανισμάτων τοῦ Πετεφρῆ), θυμήθηκα ἄλλη μιὰ περίφημη «λογοκλοπή» ἢ μᾶλλον ὄχι λογοκλοπή, ἀλλά, κατὰ τὴν διατύπωσιν τοῦ Πετεφρῆ, ἀναγνωρίσιμη ἀνώνυμη καταγραφή [1].

Μιλῶ γιὰ τὸ περίφημο ἐπίγραμμα τὸ ὁποῖον ὁ Νίκος Καζαντζάκης ἐφρόντισε νὰ χαραχθῇ στὸν τάφο του, καὶ τὸ ὁποῖον ἐξέφραζε ἐν πολλοῖς τὴν μεταφυσικὴ ἀγωνία του ἐν ζωῇ [2]:

«Δὲν ἐλπίζω τίποτα, δὲν φοβοῦμαι τίποτα, εἶμαι λέφτερος» [3]

Λίγοι λοιπὸν γνωρίζουν ὅτι τὸ περίφημο ἀπόφθεγμα δὲν ἀνήκει στὸν Καζαντζάκη. Ὁ ἴδιος μάλιστα δὲν γράφει πουθενὰ ἀπὸ ποῦ τὸ ἐνεπνεύσθη [4] [5]. Ἂς δοῦμε, ὅμως, μερικὲς ἀναφορές.

Τὸ ἀπόφθεγμα, λοιπόν, τὸ ὁποῖον στὸν Καζαντζάκη ἐκφράζει, κατὰ τὴν γνώμη μου, τὸ νιτσεϊκὸν amor fati, εἰς τὴν «Ἑλληνικὴν Νομαρχίαν» τοῦ Ἀνωνύμου τοῦ Ἕλληνος (1806) χρησιμοποιεῖται ὡς ἐπαναστατικὸ κήρυγμα [6].

Τὸ συναντοῦμε καὶ ὡς οἰκόσημο τῆς Isabella d' Este καὶ χαραγμένο στὸ δολοφoνικὸ μαχαίρι τοῦ Caravaggio: «Nec spe, nec metu» (Οὔτε ἀπὸ ἐλπίδα, οὔτε ἀπὸ φόβο). [7]

Ποία εἶναι ὅμως ἡ ἀρχικὴ πηγή; Γιὰ μία ἀκόμη φορὰ ἀποδεικνύεται λοιπὸν ὅτι ὅλα τὰ εἶπαν οἱ ἀρχαῖοι μας πρόγονοι! Τὸ άπόφθεγμα ἀνήκει στὸν φιλόσοφο Δημώνακτα τὸν Κύπριο, καὶ παραδίδεται ἀπὸ τὸν Λουκιανὸ στὸν «Βίον Δημώνακτος», ἀπὸ ὅπου καὶ τὸ ἐδανείσθη ὁ Καζαντζάκης (θαυμαστὴς τοῦ Ἰωάννη Κονδυλάκη, ὁ ὁποῖος μᾶς ἔδωσε ἀξεπέραστες ἀποδόσεις τοῦ Λουκιανοῦ σὲ ἁπλὴ καθαρεύουσα). [4] [8]

«Ἐρωτήσαντος δέ τινος, τίς αὐτῷ ὅρος εὐδαιμονίας εἶναι δοκεῖ, μόνον εὐδαίμονα ἔφη τὸν ἐλεύθερον· ἐκείνου δὲ φήσαντος πολλοὺς ἐλευθέρους εἶναι, Ἀλλ' ἐκεῖνον νομίζω τὸν μήτε ἐλπίζοντά τι μήτε δεδιότα· ὁ δέ, Καὶ πῶς ἄν, ἔφη, τοῦτό τις δύναιτο; ἅπαντες γὰρ ὡς τὸ πολὺ τούτοις δεδουλώμεθα. Καὶ μὴν εἰ κατανοήσεις τὰ τῶν ἀνθρώπων πράγματα, εὕροις ἂν αὐτὰ οὔτε ἐλπίδος οὔτε φόβου ἄξια, παυσομένων πάντως καὶ τῶν ἀνιαρῶν καὶ τῶν ἡδέων.»
(Λουκιανός, Βίος Δημώνακτος, παράγραφοι 19.4-20.7)

Τὴν πηγή, ἤδη ἀπὸ τὸ 1997, εἶχε ὑποδείξει στὴν λίστα συζητήσεων hellas ὁ φίλος Βασίλειος Τσιάντος. Μεταφέρω σχετικὸ κατατοπιστικό σημείωμά του.

«
From: Vassilios Tsiantos
Subject: Dnmwvaks (2os aiwv m.X.) - Kazavtzakns
Date: 1998/02/10
Sender: The Hellenic Discussion List

Εἶχα πεῖ πρὸ λίγων ἡμερῶν ὅτι ὁ Καζαντζάκης ἦταν μεγάλη μορφὴ γιὰ τὴν Ἑλλάδα καὶ ὅτι ἡ ἀξία του ἀναγνωρίζεται διεθνῶς. Ὁ «Ζορμπᾶς» του καὶ ὁ «Χριστὸς ξανασταυρώνεται» εἶναι ἔργα ποὺ ἀνήκουν στὴν παγκόσμια κληρονομιὰ πλέον. Εἶχα γράψει μάλιστα καὶ ἕνα ἀπόσπασμα ἀπὸ ἔργο τοῦ Νίτσε «Ἡ γένεση τῆς τραγωδίας» σὲ μετάφραση δική του. [9]

Ἂς δοῦμε λίγο τὶ γράφει ὁ «Οἱκονομικὸς Ταχυδρόμος» (τ. 37, 11-9-1997, σελ. 79):

«Ὁ γνωστὸς οἰκονομολόγος καὶ πολιτευτὴς κ. Γεράσιμος Καζανᾶς μοῦ ἀπέστειλε τὸ ἀκόλουθο ἐπίκαιρο σημείωμα, ποὺ εὐχαρίστως φιλοξενῶ στὴν στήλη μου:

«Ὁ φιλόσοφος Δημώνακτας γεννήθηκε στὴν Κύπρο καὶ ἔζησε στὴν Ἀθήνα κατὰ τὸν 2ο μ.Χ. αἰώνα. Φιλόσοφος τῆς σωκρατικῆς ἠθικῆς, διακρινόταν γιὰ τὴν ἀποφθεγματικὴ ἰκανότητα διατύπωσης τῶν ἀπόψεών του καὶ τὴν λιτή, ἐπηρεασμέν ἀπὸ τοὺς κυνικούς, ζωή του. Οἱ Ἀθηναῖοι τὸν θαύμαζαν καὶ αἰσθάνονταν πρήφανοι ὅταν τὸν φιλοξενοῦσαν στὸ σπίτι τους. Ὁ Λουκιανὸς μᾶς διέσωσε μέχρι σήμερα τὸν βίο καὶ τὰ φιλοσοφικὰ ἀποφθέγματα τοῦ Δημώνακτα μὲ τίτλο: «Βίος τοῦ Δημώνακτος». Σὲ σχετικὸ ἐρὠτημα γιὰ τὸ ποιὸν θεωρεῖ ἐλεύθερο, ὁ Δημώνακτας ἀπάντησε: Ἐλεύθερο θεωρῶ ἐκεῖνον, ποὺ οὔτε ἐλπίζει τίποτα, οὔτε φοβᾶται. («Ἀλλ' ἐκεῖνον νομίζω [ἐλευθερον] τὸν μήτε ἐλπίζοντά τι μήτε δεδιότα.»)

Ὁ Νίκος Καζαντζάκης (1883-1957) γεννήθηκε στὴν Κρήτη καὶ πέθανε στὴν Γερμανία. Πολυγρφοτατος, ὑηρέτησε ὅλα σχεδὸν τὰ εἴδη τοῦ λόγου: ποιητής, πεζογράφος, θεατρικὸς συγγραφέας, δοκιμιογράφος αὶ μεταφραστής. Ἐμπνευσμένος καὶ ἀνήσυχο πνεῦμα, πέρασε μέσα ἀπ᾿ ὅλα τὰ φιλοσοφικὰ ρεύματα. Ἄφησε ἔργο ρωμαλέο, μὲ παγκόσμια ἀπήχηση. Στὴν Τάπια Μαρτινέγκο στὸ Ἠράκλειο Κρήτης, πάνω στὰ βενετσιάνικα τείχη, βρίσκεαι ὁ τάφος του με τὴ γνωστὴ ἐπιγραφή: «Δὲν φοβοῦμαι τίποτα, δὲν ἐλπίζω τίποτα, εἶμαι λέφτερος.»»»

Αὐτὰ γράφει ὁ Ο.Τ., σύμφωνα μὲ τὸ κείμενο τοῦ κ. Καζανᾶ. Ὁ Καζαντζάκης, λοιπόν, διάβασε τὸν Λουκιανό, βρῆκε τὸν «Βίον Δημώνακτος» καὶ οἰκειοποιήθηκε τὸ ἀπόφθεγμα τοῦ Δημώνακτος!

Βέβαια καὶ ὁ κ. Καζανᾶς ἀπὸ ἀλλοῦ ἐμπνεύσθηκε γὰ νὰ γράψει τὸ παραπάνω κείμενο καί, κατὰ τὴν γνώμη μου, ἄλλαξε λίγο μόνο τα λόγια. Καλὸ εἶναι ὅμως νὰ εἴμαστε δίκαιοι, νὰ γνωρίζουμε μὲ τὴν ἀρχαιοελληνικὴ ἔννοια (ἢ τέλος πάντων τὴν Σωκρατικὴ- Πλατωνικὴ ἔννοια τοῦ ὅρου, γνώση=βίωμα), καὶ νὰ ἀποδίδουμε «τὰ τοῦ Καίσαρος τῷ Καίσαρι». Ἔτσι μιὰ ἄλλη φορὰ θὰ γράψω ποῦ βρῆκε καὶ ὁ κ. Καζανᾶς τὰ στοιχεῖα γιὰ τὸ σχόλιο ποὺ ἔκανε. Ἡ ἱστορία θὰ ἀποδείξει ὅτι ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς εἶναι ἡ μεγαλύτερη μορφὴ ποὺ ἀνέδειξε ἡ πατρίδα μας στὸν αἰώνα μας καὶ ἴσως καὶ στὸν ἐπόμενο! [10]

Πολλούς χαιρετισμούς.

Βασίλειος Δημ. Τσιάντος
»

Αὐτά, λοιπόν, γιὰ τὴν «λογοκλοπὴ» τοῦ Νίκου Καζαντζάκη. Καὶ ἐπὶ τῇ εὐκαιρίᾳ τοῦ πρώτου σημειώματός μου τὸ 2008, εὔχομαι Καλὴ Χρονιὰ μὲ ὑγεία γιὰ ὅλον τὸν κόσμο, καλὴ δύναμι στὸν Ἑλληνισμό, καὶ τοῦ χρόνου στὴν Πόλι.

Σημειώσεις:
[1] Ὡς πρὸς τὸ τὶ εἶναι ἀναγνωρίσιμο σήμερα, μὲ τὸ χάλι τῆς νεοταξικῆς ἀφελληνισμένης παιδείας μας, βεβαίως, χωρᾷ πολλὴ συζήτησι! Ἀναφέρω πρὸς σύγκρισιν τρεῖς παλαιότερες περιπτώσεις. Τὸ πρῶτο, ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴ Ρωμανία· ἀντιγράφω ἀπὸ τὴν συνέντευξι τοῦ μεγάλου βυζαντινολόγου καὶ φιλέλληνα σερ Στῆβεν Ράνσιμαν στὴν φίλη Λαμπρινὴ Θωμᾶ:

«Και η παιδεία τους, κατά το Μέγα Βασίλειο, όφειλε να στηρίζεται στον Όμηρο, τον «διδάσκαλο των αρετών».

Ήταν γνώστες της αρχαίας ελληνικής Γραμματείας. Είναι αξιομνημόνευτο, ωστόσο, ότι δεν έδιναν μεγάλη σημασία στους Αττικούς Τραγωδούς, αλλά στους λοιπούς ποιητές. Υπάρχει η διάσημη ιστορία μιας ελκυστικής κυρίας, φίλης ενός αυτοκράτορα, που μας διηγείται η Άννα Κομνηνή. Την ώρα που η κυρία περνούσε, κάποιος της φώναξε έναν ομηρικό στίχο, που μιλούσε για την Ελένη στην Τροία, κι εκείνη κατάλαβε το υπονοούμενο. Δεν υπήρχε κανείς λόγος να της εξηγήσει κάποιος, ποιανού ήταν οι στίχοι. Όλα ανεξαιρέτως τα αγόρια και τα κορίτσια ήξεραν τον Όμηρο. Η Άννα Κομνηνή δεν εξηγεί ποτέ τα σημεία στα οποία αναφέρεται στον Όμηρο, όλοι οι αναγνώστες της τα γνώριζαν.»

Αὐτὰ γιὰ τὴν Ἄννα Κομνηνή, τὴν «τὸ ἑλληνίζειν ἐς ἄκρον ἐσπουδακυία» «ἀγέρωχη αὐτὴ Γραικιά». Καὶ μὶα ἀναφορὰ γιὰ τὴν σχετικῶς πρόσφατη... «σκοταδιστικὴ» καὶ «ἐθνικιστικὴ» παιδεία μας. Συζητοῦσα γιὰ τὸ ἐξαίσιο, νοηματικῶς καὶ γλωσσικῶς, κείμενο τοῦ Βασίλειου Γ. Κουτσούγερα γιὰ τὸ ΟΧΙ τοῦ 1940, «Ἔργῳ τὰς τιμάς...» καὶ μοῦ λέγει φίλος: Γράφτηκε σὲ ἐποχὴ ποὺ ἐθεωρεῖτο περιττὸν νὰ ἀναφερθῇ ὅτι ἡ φράσις «ἔργῳ τὰς τιμάς» εἶναι ἀπὸ τὸν Ἐπιτάφιο τοῦ Περικλέους, ὅπως τὸν ἀποδίδει ὁ Θουκυδίδης!

Σπουδαῖος ἐρανιστὴς ἦταν ἐπίσης καὶ ὁ παλαιὸς πολιτικὸς Ἀθανάσιος Κανελλόπουλος. Θυμοῦμαι ἀκόμη πόσο ἀπολάμβανα τὰ πνευματώδη ἄρθρα του, μικρὸς ἀκόμη, στὸ περιοδικὸ «Πολιτικὰ Θέματα» καὶ στὴν «Καθημερινὴ» τῆς Ἑλένης Βλάχου. Καὶ αὐτὰ πρὸ προσωπικῶν ὑπολογιστῶν καὶ Διαδικτύου...

[2] Γιὰ τὸ έπιγραμμα αὐτό, εἰς τὸ ὁποῖον ὁ Καζαντζάκης, ἐπηρεασμένος βαθειὰ ἀπὸ τὸν Φρειδερίκο Νίτσε, εἶδε προφανῶς τὸ νιτσεϊκὸν amor fati, σημειώνει ὁ σχολιαστὴς Ν. Μπακοῦρος στὸ βιβλίο τοῦ Νίκου Χατζηευαγγέλου, «Ἡ Φιλοσοφία τῆς Ζωῆς» (ἐκδ. Ἔσοπρον, 2003):

«Ἡ ἀρτιότερη καὶ διεισδυτικότερη κριτικὴ αὐτοῦ τοῦ ἀποφθέγματος ἔχει γίνει ἀπὸ τὸ φιλόσοφο Ε.Π. Παπανοῦτσο: «Μεγαλόστομος ὁ Κρητικός, ἄφησε πίσω του καὶ τοῦτον τὸ μεγάλο λόγο. Μεγάλο ἀλλὰ καὶ προβληματικό. Εἶχε λοιπὸν στὴν προσωπική του ζωὴ κατορθώσει τὸ ἀκατὸρθωτο ὁ ποιητὴς τῆς «Ὀδύσσειας», ὅπως ὁ πολύπλαγκτος ἥρωας τοῦ ἔπους του; Κατάφερε δηλαδὴ νὰ σπάσει τὸ ἀνθρώπινο φράγμα, νὰ καταλύσει τοὺς δύο ἄξονες τῆς ψυχῆς, τὸ φόβο καὶ τὴν ἐλπίδα; Ἂς δώσουν τὴν ἀπάντηση ὅσοι γνώρισαν ἀπὸ κοντὰ ὄχι μόνο τὸν λόγιο ἀλλὰ καὶ τὸν ἀσκητὴ Καζαντζάκη. Ἔχει καὶ ὁ λαβύρινθος τῆς ψυχῆς τοὺς σκοτεινούς, τοὺς ἀδιέξοδους δρόμους του, ἐπομένως τίποτα δὲν ἀποκλείεται. Ὁ ἐνήμερος ὅμως καὶ ἔμπειρος ἐρευνητὴς θὰ παρατηρήσει -πιστεύω- ὅτι τὸ καθαυτὸ ἀνθρώπινο μέσα στὸν ἄνθρωπο, ὁ ἄθλος ποὺ τὸν ὑψώνει καὶ τὸν ἁγιάζει, εἶναι νὰ ζητεῖ καὶ νὰ κατακτᾶ τὴν ἐλευθερία ὄχι πέρα ἀπὸ τὴ δουλεία, ἀλλὰ μέσα στὴ δουλεία τοῦ φόβου καὶ τῆς ἐλπίδας. «Εἰς τοὺς θεοὺς εὐρίσκονται τὰ πέραν», θὰ ἔλεγε ὁ Καβάφης.» (Παπανοῦτσος, σ. 99-100).»

[3] Τὴν φωτογραφία τοῦ ἐπιτάφιου ἐπιγράμματος ἐδανείσθηκα ἀπὸ τὶς Ἀμπελοφιλοσοφίες μικροῦ ὀνειροπόλου.

[4] «Η προέλευση του επιτάφιου επιγράμματος του Νίκου Καζαντζάκη», του Θοδωρή Βλαχοδημήτρη, Νέα Εποχή, Τεύχος 3 (250) 1998, σσ. 55-56.

[5] Γνωστός μου ἰσχυριζόταν ὅτι ὁλόκληρα ἀποσπάσματα τῆς «Ἀσκητικῆς» εἶναι ἀντιγραφὴ ἀπὸ τὸν Νίτσε, χωρὶς καμμία παραπομπὴ στὸ πρωτότυπο, ἀλλὰ δὲν εἶμαι εἰς θέσιν νὰ τὸ ἐπιβεβαιώσω.

[6] Γράφει ὁ Δημήτριος Ν. Γαρουφαλλῆς («Περσικοὶ Πόλεμοι, 490-479 π.Χ.: Ὁ τιτάνιος ἀγώνας ποὺ συγκλόνισε τὸν ἀρχαῖο κόσμο», ἐκδ. Περισκόπιο, 2003):

«Ὁ ἀγώνας κατὰ τοῦ φόβου ἦταν ἡ κορυφαία κατάκτηση τῶν Ἰώνων ἐπιστημόνων. Γι᾿ αὐτό, περισσότερο γιὰ τὴ διάχυση τῆς ἀφοβίας, κι ὄχι τάχα τῆς ἀθεΐας, ἦταν ποὺ τοὺς κυνήγησαν λυσσαέα οἱ ἀτδραστικὲς δυνάμεις τῆς ὀλιγαρχίας. Γιατὶ ὁ ἄνθρωπος δὲν φοβᾶται, ὅταν εἶναι ἐλεύθερος. Ἦταν ἡ ἴδια σκέψη ποὺ γονιμοποίησε αἱῶνες ἀργότερα, ὑπὸ συνθῆκες ἀπόλυτης σκλαβιᾶς, τὸ «ἐπαναστατικὸ ἐγκόλπιο ἐθνικῆς καὶ δημοκρατικῆς κατήχησης», τὴν «Ἑλληνικὴ Νομαρχία» τοῦ Ἀνωνύμου τοῦ Ἕλληνος, ὅπου εἶχαν τὴν τύχη νὰ διαβάσουν οἱ ὑπόδουλοι Ἕλληνες: «καὶ ὁ ἐλεύθερος οὔτε ἐλπίζει, οὔτε φοβεῖται εἰς ὅ,τι μέλλει νὰ πράξη» γιατὶ ὁ δοῦλος εἶναι αὐτὸς ποὺ καὶ ἐλπίζει καὶ φοβᾶται διότι «...ἀπὸ μιὰν ὥρα εἰς τὴν ἄλλην περνᾶ ἀπὸ μεγάλας ἐλπίδας εἰς ἄκρον φόβον [...] ὡσὰν ὅπου εἶναι ἀδύνατον νὰ προΐδῃ τοῦ τυράννου τὴν θέλησιν ἡ ὁποία μεταβάλλεται κάθε στιγμήν. Καὶ εἶναι ἔτσι ὁ φόβος ὁ στερεώτερος στύλος τῆς τυραννίας [...]».»

[7] Ἡ ἀναφορὰ ἀπὸ τὶς Ἀσκήσεις Συμβουλευτικῆς ἀπό τή ... Ζωή!

[8] Βλέπε καί Γιώργου Μακρίδη, «Ήταν φιλόσοφος ο Καζαντζάκης;», στὸ ἱστολόγιον τοῦ Νέαρχου Γαλανάκη.

[9] Τὸ περίφημο ἀπόσπασμα τοῦ Φρειδερίκου Νίτσε γιὰ τὴν ὑπεροχὴ τῆς Φυλῆς τῶν Ἑλλήνων, σὲ μετάφρασι Νίκου Καζαντζάκη, εἶναι τὸ ἀκόλουθο (Φρειδερίκος Νίτσε, «Ἡ Γένεση τῆς Τραγωδίας», κεφ. XV, 1872):

«Αποδεδειγμένα σε κάθε περίοδο της εξέλιξής του ο δυτικοευρωπαϊκός πολιτισμός προσπάθησε να απελευθερώσει τον εαυτό του από τους Έλληνες. Η προσπάθεια αυτή είναι διαποτισμένη με βαθύτατη δυσαρέσκεια, διότι οτιδήποτε κι αν (οι δυτικοευρωπαίοι) δημιουργούσαν, φαινομενικά πρωτότυπο και άξιο θαυμασμού, έχανε χρώμα και ζωή στη σύγκρισή του με το ελληνικό μοντέλο, συρρικνωνότανε, κατέληγε να μοιάζει με φθηνό αντίγραφο, με καρικατούρα. Έτσι ξανά και ξανά μια οργή ποτισμένη με μίσος ξεσπάει εναντίον των Ελλήνων, εναντίον αυτού του μικρού και αλαζονικού έθνους που είχε το νεύρο να ονομάσει βαρβαρικό (για κάθε εποχή) ό,τι δεν είχε δημιουργηθεί στο έδαφός του.

Μα ποιοί, επιτέλους, είναι αυτοί των οποίων η ιστορική αίγλη υπήρξε τόσο εφήμερη, οι θεσμοί τους τόσο περιορισμένοι, τα ήθη τους αμφίβολα έως απαράδεκτα, και οι οποίοι απαιτούν μια εξαίρετη θέση ανάμεσα στα έθνη, μια θέση πάνω από το πλήθος; Κανένας απο τους επανεμφανιζόμενους εχθρούς τους δεν είχε την τύχη να ανακαλύψει το κώνειο, με το οποίο θα μπορούσαμε μια για πάντα να απαλλαγούμε απ' αυτούς. Όλα τα δηλητήρια του φθόνου, της ύβρεως, του μίσους έχουν αποδειχθεί ανεπαρκή να διαταράξουν την υπέροχη ομορφιά τους.

Έτσι, οι άνθρωποι συνεχίζουν να νιώθουν ντροπή και φόβο απέναντι στους Έλληνες. Βέβαια, πού και πού, κάποιος εμφανίζεται που αναγνωρίζει ακέραιη την αλήθεια, την αλήθεια που διδάσκει ότι οι Έλληνες είναι οι ηνίοχοι κάθε επερχόμενου πολιτισμού και σχεδον πάντα τόσο τα άρματα όσο και τα άλογα των επερχόμενων πολιτισμών είναι πολύ χαμηλής ποιότητας σε σχέση με τους ηνίοχους (Έλληνες), οι οποίοι τελικά αθλούνται οδηγώντας το άρμα στην άβυσσο, την οποία αυτοί ξεπερνούν με αχίλλειο πήδημα.»

[10] Δὲν γνωρίζω εἰς ποῖον ἀναφέρεται, ἔχω χάσει δὲ καὶ τὴν ἐπαφὴ μὲ τὸν ἴδιον.