Παρευρέθην σήμερα (23 Φεβ.) στὴν παρουσίασι τοῦ βιβλίου τοῦ Νίκου Σαραντάκου, «Γλώσσα μετ᾿ εμποδίων». Βεβαίως, λογικότερο θὰ ἦταν νὰ παρευρίσκομαι στὴν διαδήλωσι τοῦ Κ.Κ.Ε. τὴν ἴδια ὥρα καὶ λίγα μέτρα πιὸ πέρα, γιὰ τὴν Μακεδονία καὶ τὸ Κοσσυφοπέδιο. Ἔστω καὶ ἐάν, ὅπως εἶναι μᾶλλον προφανές, δὲν εἶμαι καὶ τόσο κομμουνιστής. Διότι, ὅταν δὲν ξέρουμε ἐὰν αὔριο μᾶς ἀνακοινώσουν ὅτι τὰ σύνορα τῆς Ἑλλάδος εἶναι στὸν Ὄλυμπο, μᾶλλον στὸν δρόμο μὲ τὰ ὅπλα στὰ χέρια θὰ ἔπρεπε νὰ εἴμαστε [Σημ. 1] ἀντὶ νὰ ἀναλισκόμεθα γιὰ τὶς ψιλὲς καὶ τὶς δασεῖες... Ἀλλά, ἀπὸ τὴν ἄλλη, ἴσως γι᾿ αὐτὸ ἀκριβῶς ἀξίζει νὰ ἀσχολούμεθα μὲ τὶς ψιλὲς καὶ τὶς δασεῖες. Διότι, ὅταν δὲν νιώθουμε τὴν ζωογόνα δύναμι αὐτῶν τῶν πολυτίμων ἱερῶν μας κειμηλίων, τῶν λέξεων καὶ τῶν γραμμάτων τῶν Ἑλληνικῶν, ὅταν εἴμεθα πρόθυμοι νὰ ἀπεμπολήσουμε ἔστω μιὰ μικρούλα δασεῖα, ἔ, σιγὰ- σιγὰ θὰ γίνουμε πρόθυμοι νὰ ἀπεμπολοῦμε καὶ τὰ μεγάλα· Κύπρο, Μακεδονία... [Σημ. 2]. (Ὁ Ὀδυσσέας Ἐλύτης διεῖδε τὴν βαθύτατη καὶ πανάρχαια σχέσι τόπου, λαοῦ, πολιτισμοῦ, ἱστορίας καὶ γλώσσης, καὶ τὴν ἐξέφρασε ὑπέροχα στὸ γνωστὸ κείμενό του γιὰ τὸ πολυτονικό. «Κυματιστοὶ ἀμπελῶνες καὶ ὑπέρθυρα ἐκκλησιῶν...») [Σημ. 3]
Ὁ Νίκος Σαραντάκος εἶναι γνωστὸς καὶ φίλος καμμιὰ δεκαετία ἀπὸ τὶς λίστες τοῦ Διαδικτύου. Διαφωνοῦμε ἐντόνως σὲ πολλὰ θέματα, βεβαίως, ἀλλὰ αὐτὸ εἶναι ἄλλο ζήτημα. Ὅμως, ἀνεξαρτήτως τῶν ὅποιων ἰδεολογικῶν καὶ φιλοσοφικῶν διαφορῶν μας, πρῶτον, ἀγαπᾷ τὴν γλῶσσα μας, δεύτερον, πιστεύει ὅτι ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα ὑπάρχει καὶ ἔχει ἱστορία μακραίωνη. (Τονίζω αὐτὰ τὰ βασικά, διότι ὁρισμένοι ἀκραῖοι ἐθνομηδενιστές, ὡς γνωστόν, τὰ ἀρνοῦνται.)
Ὁ Νίκος ἔχει, σὺν τοῖς ἄλλοις, τὸ ἐξῆς προσόν. Εἶναι, καὶ φιλόλογος, καὶ μηχανικός τοῦ Μετσοβίου. Τὸν διακρίνει, καὶ ἡ γνώσι καὶ εὐαισθησία γιὰ τὴν γλῶσσα, καὶ ἡ εὐστροφία, ἡ ἀκρίβεια καὶ ἡ στερεότης τῆς σκέψεως τοῦ μηχανικοῦ τοῦ Μετσοβίου. (Συγχωρέστε μου τὴν σωβινιστικὴ ἀναφορὰ στὸ Ε.Μ.Π.!) Ἡ ἐργασία του εἶναι προσεγμένη καὶ διακρίνεται ἀπὸ ἐπιστημονικὴ ἀκρίβεια. (Μιὰ κριτικὴ ἐδῶ.)
Ἡ δική μου ἄποψις τώρα. Φυσικὰ διαφωνοῦμε σὲ πολλά, ἰδεολογικῶς και φιλοσοφικῶς. Τὸ εἶπα ἤδη. Ἐγὼ τὸ βιβλίο του τὸ βρίσκω χρήσιμο καὶ ὠφέλιμο. Ἀλλὰ γιὰ διαφορετικοὺς λόγους ἀπὸ αὐτοὺς γιὰ τοὺς ὁποίους τὸ ἐκτιμοῦν ἄλλοι.
Ἐγὼ βρίσκω τὸ βιβλίο ὠφέλιμο, διότι μὲ βοηθᾷ νὰ μάθω καλύτερα Ἑλληνικά. Μὲ βοηθᾷ νὰ ξεδιαλύνω μερικὰ λεπτὰ σημεῖα τῆς γλώσσας μας. Παρ᾿ ὅλο ποὺ διαφωνῶ σὲ ὁρισμένα ἰδεολογικὰ ζητήματα. Ἄλλοι, τὸ βρίσκουν χρήσιμο γιὰ νά... «κατατροπώσουν τοὺς ἐθνικιστές», καταρρίπτοντας τὸ μύθευμα τοῦ «Hellenic Quest» καὶ τῶν ἕξι ἑκατομμυρίων λέξεων! Λὲς καὶ σὲ μιά... διαδικτυακὴ φάρσα στηρίζεται ἡ ἀξία τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσας καὶ ὁ πλοῦτος τῆς παραδόσεώς μας! [Σημ. 4] Ἄλλοι, πολύ χειρότεροι, μπορεῖ νὰ ἐκτιμοῦν τὸ βιβλίο ὡς ὅπλο γιὰ νὰ προωθήσουν τὴν κατάργησι τῆς διδασκαλίας τῶν ἀρχαίων Ἑλληνικῶν (κάτι ποὺ δὲν εἶναι κἂν στὶς προθέσεις τοῦ συγγραφέως) - ἢ καὶ τῶν Ἑλληνικῶν γενικῶς.
Δὲν θὰ ὑπεισέλθω σὲ εἰδικότερα σχόλια. Δύο εἶναι οἱ κεντρικοὶ ἄξονες τῆς προβληματικῆς τοῦ συγγραφέως:
Πρῶτον, ὁ ἔλεγχος καὶ ἡ ἀναίρεσις τῶν παραπλανητικῶν λαϊκῶν μυθευμάτων γιὰ τὴν Ἑλληνικὴ γλῶσσα.
Ἤδη ἐσχολίασα. Ἀλλά, ἕνα μεγάλο «ἀλλά» ἔχει γράψει ὁ Γιῶργος Καραμπελιᾶς («Χουλιγκάνου ἐγκώμιον», «Ἄρδην», τ. 38-39, Νοέμ. 2002). Δὲν ἔχω νὰ προσθέσω τίποτε ἄλλο. [Σημ. 5]
Δεύτερον, ἡ κριτικὴ κατὰ τοῦ κινήματος τοῦ «νεοκαθαρευουσιανισμοῦ». Μέρος αὐτῆς τῆς προβληματικῆς, τὸ πολυτονικό, στὸ ὁποῖο ὁ συγγραφεὺς ἐπιτίθεται μὲ ἀκατανόητη ὀξύτητα.
Ὁ συγγραφεὺς ἐπισημαίνει πολλὰ λάθη ὅσων ἐπιχειροῦν, χωρὶς ἐπαρκῆ γνώσι, νὰ χρησιμοποιήσουν λογίους τύπους, λανθασμένα καὶ ἐκεῖ ποὺ δὲν ἀρμόζει. Και πολὺ καλὰ πράττει καὶ ἐπισημαίνει αὐτὰ τὰ λάθη.
Ἐνστάσεις καὶ ἐρωτήσεις:
(1) Τί προτείνει; Ἐγώ συμπεραίνω τὸ προφανές. Δὲν διδασκόμαστε ἐπαρκῶς τὴν γλῶσσα, καὶ δὴ τὴν λόγια γλωσικὴ παράδοσι, ἄρα χρειαζόμαστε περισσότερη καὶ καλύτερη διδασκαλία. Ἄλλοι συμπεραίνουν ὅτι ὁ λόγιος γλωσσικός πλοῦτος μᾶς δυσκολεύει, ἄρα πρέπει νὰ τὸν καταργήσουμε. Πονάει κεφάλι, κόψει κεφάλι.
(2) Μοῦ δίδει τὴν ἐντύπωσι ὅτι, μὲ ἀφορμὴ τὰ λάθη αὐτά, ἐπιτίθεται στὴν γλῶσσα (τὴν λόγια), λὲς καὶ ἡ γλῶσσα φταίει ποὺ ἐμεῖς κάνουμε λάθη! Μά, τί νὰ κάνουμε ποὺ ἔχουμε γλῶσσα ποὺ κουβαλᾷ ἱστορία χιλιετιῶν! (Ἱστορία ἐνυπάρχουσα ζωντανὴ στὸ παρόν τῆς γλώσσης.)
Ἡ διαφωνία μου εἶναι θεμελιώδης. Ἢ εἴμαστε Ἕλληνες ἢ δὲν εἴμαστε. Καὶ ἡ ἱστορία μας ἐνυπάρχει ὁλόκληρη στὸ παρόν. Καὶ νὰ θέλαμε, ὡς νεοταξικοὶ Προκροῦστες, νὰ διαγράψουμε τὸ παρελθόν μας, αὐτὸ θὰ ἦταν ἀδύνατον χωρὶς βάρβαρο ἀκρωτηριασμό. Δὲν εἴμαστε πρωτόγονη κοινωνία χωρὶς ἱστορία καὶ γραπτὴ γλωσσικὴ παράδοσι. (Σημειωτέον, ὅτι ἡ γλῶσσα τῶν ὅποιων πρωτογόνων τῆς Ἀφρικῆς εἶναι τέλεια -γιὰ αὐτοὺς- καὶ ὄχι «κατώτερη», ὅπως μᾶς διδάσκει ἡ γλωσσολογία, ἀφοῦ ταιριάζει ἀπολύτως στὸ περιβάλλον τους καὶ ἰκανοποιεῖ τὶς ἀνάγκες τους. Ναί. Ἀλλὰ δὲν ταιριάζει σὲ ἐμᾶς. Μπορεῖτε νὰ καταλάβετε τὴν διαφορά, κύριοι «προοδευτικοί»; Καὶ ἡ Ὁργουελιανὴ newspeak, δὲν εἶναι «κατώτερη» γλῶσσα, εἶναι τέλεια καὶ ἰκανοποιεῖ ἀπολύτως τὶς ἀνάγκες τῶν δούλων τοῦ Μάτριξ. Ναί, κύριοι «προοδευτικοί», ἀλλὰ δὲν εἴμαστε οὔτε θέλουμε ἐμεῖς νὰ γίνουμε τέτοιοι. Κατανοητόν; Ὡραῖα, ξεκαθαρίσαμε τὰ περὶ «ἀνωτερότητος», «κατωτερότητος» καὶ «ρατσισμοῦ». Πᾶμε παρακάτω.)
Δεύτερον. Ἡ λόγια γλῶσσα δὲν εἶναι καινοφανὲς παίγνιον ὁλίγων διανοουμένων σὰν τὸν Ζουράρι. Οὔτε ἀμήχανη ἀπόπειρα νὰ δείξει κάποιος ὅτι ἔχει κύρος.
Κατ᾿ ἀρχὴν οἱ «καθαρευουσιάνοι» βοήθησαν να διαμορφωθῇ ἡ Νέα Ἑλληνική. Παραγνωρίζεται ἡ μεγάλη προσφορὰ τοῦ Κοραῆ καὶ λοιπῶν λογίων, ὅπως ἔχει πολλὲς φορὲς ἐπισημάνει ὁ Γ. Μπαμπινιώτης. (Ἀρκεῖ νὰ δοῦμε, ὅσον ἀφορᾷ στὸ λεξιλόγιο μόνον, τὴν «Συναγωγὴ νέων λέξεων, ὑπὸ τῶν λογίων πλασθεισῶν» τοῦ Στεφάνου Κουμανούδη, 1900. Οἱ σημερινοὶ «προοδευτικοὶ» θὰ ἔλεγαν ὅτι εἶναι... «ρατσιστικὸ» νὰ πλάθουμε λόγιες λέξεις καὶ νὰ ἐξελληνίζουμε ξένες, ἀλλὰ τότε δὲν ὑπῆρχαν εὐτυχῶς «προοδευτικοί». (Οὔτε τὸ 1821· καὶ ἂν ὑπῆρχαν, ἀνέλαβε ὁ Γέρος τοῦ Μοριᾶ τὰ δέοντα.)) Τελικῶς, ἡ ἁπλὴ καθαρεύουσα ἐπέτυχε, τρόπόν τινα, μετὰ ἀπὸ αἰῶνες, τὴν ἑνοποίησι τῆς Ἑλληνικῆς· καὶ θὰ τὸ ἐπετύγχανε πολὺ καλύτερα, ἐὰν δὲν ἐνέσκηπτε, μετὰ τὸ 1974, ἡ φανατισμένη λαῖλαψ τῶν γλωσσοκτόνων πρασινοφρουρῶν καὶ τῶν συνοδοιπόρων τους (Χρῆστος Γιανναρᾶς, «Καταστροφὴ τραγικότερη τῆς Μικρασιατικῆς», «Ἡ Καθημερινή», 28-4-1996)
Εἶναι προφανὲς σὲ κάθε καλόπιστο ἄνθρωπο, καὶ δὲν νομίζω ὅτι θὰ τὸ ἀρνηθῇ ὁ Νίκος Σαραντάκος, ὅτι, κατ᾿ ἀρχὴν ἔστω, ὑγιὴς ἀντίδρασις ἔναντι τῆς ἐπιδρομῆς τῆς ξύλινης γλώσσας τοῦ λαϊκισμοῦ, τοῦ ἰσοπεδωτισμοῦ, τῆς εὐτέλειας, τῆς ἀναστροφῆς τῶν ἠθικῶν ἀξιῶν, ὑπῆρξε ἡ νεώτερη ἀγάπη τοῦ κόσμου γιὰ τὸν λόγιο πλοῦτο τῆς γλώσσας μας. Ἀγάπη, ἡ ὁποία, τὴν ἐποχὴ τοῦ καθεστῶτος τῆς 21ης Ἀπριλίου εἶχε γίνει ἀντιπάθεια. Ἀλλὰ σήμερα δὲν ζοῦμε στὴν ἐποχὴ τῆς χούντας. Ἄλλα εἶναι αὐτὰ ποὺ μᾶς ἀπειλοῦν.
Καί, σήμερα, ἕνας πολὺ σημαντικότερος λόγος παρεκίνησε τοὺς Ἕλληνες νὰ ἐκτιμήσουν τὸν λόγιο πλοῦτο τῆς γλώσσης. Ἡ παγκόσμια, ἐκμηδενιστικὴ βία τῆς νεοταξικῆς ἐξουσίας. Δὲν εἶναι... χουντικοί, πλέον (ἂν ἦταν ποτέ), οἱ «γλωσσαμύντορες». Εἶναι οἱ ἀπροσκύνητοι Ἕλληνες, κάθε ἰδεολογίας. Βλέπε ἕνα χαρακτηριστικὸ παράδειγμα στὸ δημοσίευμά μου «Ἄγγελος Ἐλεφάντης καὶ Σπύρος Μοσχονᾶς». Ὁ Γ. Καραμπελιᾶς σημειώνει χαρακτηριστικά (εἰσαγωγὴ τοῦ ἀφιερώματος τοῦ «Ἄρδην» (τ. 30-34) στὴν Ἑλληνικὴ Γλῶσσα): «“Η γλώσσα δεν κινδυνεύει” διακηρύττουν οι “εκσυγχρονιστές”, κεκράχτες των μεγάλων εκδοτικών συγκροτημάτων και των πολυεθνικών, ενδεδυμένοι “τα παλιά δοξασμένα κουρέλια” του αγωνιστικού δημοτικισμού [και μαζί τους δυστυχώς και μερικοί ειλικρινείς και καθυστερημένοι υποστηρικτές της παλαιάς γλωσσικής αντιπαράθεσης]. Κατά τον ίδιο τρόπο επιστρατεύτηκαν τα παλιά “λαμπερά κουρέλια” του διεθνισμού και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για να δικαιολογηθεί η επίθεση κατά της Γιουγκοσλαβίας. Προβάλλουν και πάλι, λοιπόν, τον “κίνδυνο” του “γλωσσικού εθνικισμού ή καθαρολογισμού”. Συσκοτίζοντας το γεγονός ότι η αντιπαράθεση, δημοτικισμού και καθαρεύουσας, έχει σήμερα υποκατασταθεί από μια νέα, από την αντιπαράθεση μεταξύ της ελληνικής γλώσσας στη συγχρονία και τη διαχρονία της, και των μηχανισμών εκπτώχευσης και περιθωριοποίησής της, της γλωσσικής παγκοσμιοποίησης και ισοπέδωσης. Τώρα πια ο Βηλαράς και ο Βούλγαρης, ο Κοραής, και ο Τριανταφυλλίδης, ο Σολωμός και ο Παπαδιαμάντης, βρίσκονται στο ίδιο στρατόπεδο. Και στο απέναντι γνωρίζομε ποιοι βρίσκονται, γνωρίζομε τα εκδοτικά συγκροτήματα, τους πολιτικούς, τους διανοούμενους υπηρεσίας, που, στο όνομα μιας ξεπερασμένης αντίθεσης, και της αντίληψης πως “η γλώσσα δεν κινδυνεύει”, συντάσσονται σήμερα με τους οπαδούς της παγκοσμιοποίησης. Και βέβαια, κατά κυριολεξία, η “γλώσσα” δεν κινδυνεύει, όπως τονίζει και ο Σαράντος Καργάκος, κινδυνεύουν όμως σε μερικές δεκάδες ή εκατοντάδες χρόνια να μην υπάρχουν εκείνοι που τη χρησιμοποιούν σαν ζωντανό εργαλείο και να διατηρηθεί ως απολίθωμα, ως νεκρή γλώσσα σαν τα λατινικά.» Λοιπόν, μοῦ φαίνεται ὅτι ὁ Νίκος Σαραντάκος ἐξακολουθεῖ νὰ ἀναλίσκεται σὲ κυνήγι χουντικῶν μαγισσῶν!
Ὡστόσο ἐπισημαίνει μὲ ἀκρίβεια πολλὰ λάθη ποὺ συνηθίζονται, καὶ πολλὰ λεπτὰ σημεῖα τῆς γλώσσας μας. Ἔχει ἐπὶ παραδείγματι ἕνα κεφάλαιο μὲ τίτλο «Ο δωδεκάλογος της νεοκαθαρεύουσας». Ὡραιότατο, Νίκο! Εὐχαριστῶ ποὺ μὲ βοηθᾷς νὰ μὴν κάνω αὐτὰ τὰ λάθη! Ἀλλά, οἱ περισσότεροι, καί, φοβοῦμαι, ἐσὺ ὁ ἴδιος, προωθεῖτε τὴν ἰδέα ὅτι... δὲν εἶναι λάθη, διότι ὑπάρχει λόγος ποὺ γίνονται, αὐτὴ εἶναι ἡ τάσι τῆς γλώσσας, καὶ κάποτε τὰ λάθη θὰ γίνουν σωστά, καὶ καλῶς θὰ γίνουν, καὶ μακάρι νὰ γίνουν, ἄρα ἂς γράφουμε ὅ,τι θέλουμε!
Διαστρέφω τὸ νόημα τῶν γραφομένων σου; Ἄν ναί, συγγνώμη. Ἀλλά. Παραδέχεσαι π.χ. ὅτι το «ὡς» καὶ ἐσώθη ἀπὸ τὴν μαλλιαρὴ λαίλαπα καὶ χρησιμοποιεῖται εὐρέως. Ἀλλά, λές, δὲν εἶναι πάντοτε εὐδιάκριτη ἡ διαφορὰ τῆς σημασίας του ἀπὸ τὸ «σάν». Μά, οἱ ἐξαιρέσεις δὲν κάνουν τὸν κανόνα! Γενικῶς, ὑπάρχει διαφορά. Καὶ καλῶς ὑπάρχει, καὶ εἶναι πλοῦτος γιὰ τὴν γλῶσσα τὸ ὅτι ὑπάρχει! (Ὅπως καὶ γιὰ πολλὲς ἄλλες περιπτώσεις ὅπου βρίσκεις ἐξαιρἐσεις, καὶ γιὰ τὴν δασεία, καὶ γιὰ λόγιες λέξεις, καὶ τὸ ποιητικὸ «ἐπέστρεψε» τοῦ Καβάφη.) Ἀλλὰ ἀκόμη καὶ τὴν δυνατότητα ποὺ δίνει ἡ λόγια μορφὴ τῆς γλώσσης γιὰ ἐπιλογὴ διαφορετικοῦ κάθε φορὰ ὕφους, ἀρμόζοντας στὴν περίστασι. (Ὀρθῶς ἐπισημαίνεται, ὅμως, τὸ λάθος νὰ χρησιμοποιεῖται ἐπίσημο ὕφος ἐκεῖ ποὺ δὲν ἀρμόζει (συχνὰ μὲ ἀποτέλεσμα ξεκαρδιστικὲς γκάφες), ἐκτὸς ἐὰν γίνεται χάριν παιδιᾶς, βεβαίως.) Καί, ἀφοῦ ὑπάρχουν ἐξαιρέσεις, τί; Δὲν πρέπει νὰ ὑπάρχει διαφορὰ πουθενά; Ὥστε, τελικῶς, νὰ τὸ καταργήσουμε τὸ «ὡς»; Παρ᾿ ὅλο ποὺ καὶ ἐπέζησε καὶ θάλλει;
(3) Τὸ πολυτονικό. Ἐδῶ ἡ διαφωνία μου μὲ τὸν συγγραφέα εἶναι ἀπόλυτη. Καὶ ὅσον ἀφορᾷ στὶς ἀπόψεις μου γιὰ αὐτὸ καθ᾿ ἑαυτὸ τὸ πολυτονικό, τὶς ὁποῖες πολλάκις ἔχω ἀναπτύξει, ἀλλά, ἀκόμη περισσότερο γιὰ κάτι ἄλλο. Εἰλικρινῶς, μέ ἐξένισε ἡ ὀξεία καὶ ὁλότελα ἄδικη ἐπίθεσι στὴν Κίνηση Πολιτῶν γιὰ τὴν Ἐπαναφορὰ τοῦ Πολυτονικοῦ Συστήματος. Στὴν ὁποία ἀποδίδεται ἀκόμη καί... κομματικὴ στράτευσι! Ὅταν πρόκειται γιὰ ἕναν δικτυακὸ τόπο ὑπόδειγμα ποὺ καμμία σχέσι δὲν ἔχει μὲ τὴν πολιτική. Δημιούργημα τοῦ Γιάννη Χαραλάμπους, καθηγητοῦ πληροφορικῆς στὴν Ἀνωτάτη Ἐθνικὴ Σχολὴ Τηλεπικοινωνιῶν Βρετάνης (Βρέστη, Γαλλία) καί, μὲ τὴν σύζυγό του, τυπογράφου, καὶ μερικῶν φίλων. (Ὁ Γιάννης Χαραλάμπους εἶναι καὶ συγγραφεὺς τοῦ «Fonts and encodings», O'Reilly, 2007. Κορυφαῖο στὸ εἶδος του παγκοσμίως.)
Ἕνας δικτυακὸς τόπος γιὰ τὸ πολυτονικὸ καταπληκτικός, ποὺ πέτυχε ὅτι δὲν εἶχε καταφέρει τὸ ἀνύπαρκτο Ἑλληνικὸ κράτος τόσα χρόνια. Ἱστορία, γλῶσσα, πληροφορικὴ νὰ συνδυασθοῦν μὲ ἐπιστημονικὴ ἐπάρκεια καὶ ὡλοκληρωμένα· γιὰ πρώτη φορὰ ἐπαρκεῖς, ὡλοκληρωμένες καὶ πλήρεις ὁδηγίες (ἀπὸ γραμματικοὶ κανόνες, μέχρι ὁδηγίες γιὰ κάθε λειτουργικὸ σύστημα καὶ ὑπολογιστικὸ περιβάλλον) καὶ ἐργαλεῖα (γραμματοσειρές, ὁδηγοὶ πληκτρολογίου), γιὰ κάθε ἀνάγκη, ἀπὸ πληκτρολόγησι πολυτονικοῦ μέχρι HTML καὶ OCR. Ἐπιτέλους, γιὰ πρώτη φορά, κάτι ποὺ πραγματικὰ ἔλειπε ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴ πληροφορική· ὁ καθένας μας ἔχει τὴν δυνατότητα νὰ χρησιμοποιήσει πολυτονικό, ὅπου τοῦ χρειάζεται.
Καὶ ὄχι μόνον αὐτά. Και ἱστορία. (Π.χ. ἡ ψηφιοποίησις τῆς ἐξαιρετικὰ δυσεύρετης «Ἀντιδικίας τῶν τόνων». (Οἱ μονοτονιστὲς προέβαλλαν μόνο τοὺς δικούς τους...)) Καὶ πρωτότυπη γλωσσολογικὴ ἔρευνα (π.χ. ἀναίρεσις τῶν ψευδῶν τῶν μονοτονιστῶν περὶ δῆθεν ὑποστηρίξεως τοῦ μονοτονικοῦ ἀπὸ τὸν Χατζιδάκι καὶ τὸν Βιλαμόβιτς· βεβαίως, ἡ ἀναίρεσις αὐτοῦ τοῦ ἀστικοῦ μύθου, τοῦ ἀναπαραγόμενου περὶ Χατζιδάκι ψεύδους τῶν μονοτονιστῶν, δὲν ἀναφέρεται στὸ βιβλίο τοῦ Νίκου Σαραντάκου.) (Ἄ ναί, παρεμπιπτόντως ὁ Βιλαμόβιτς ἔχει γράψει ὅτι «ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα εἶναι ἀνωτέρα κάθε ἄλλης καὶ ἡ ἑλληνικὴ φυλὴ ἀνωτέρα κάθε ἄλλης», ἀλλὰ δὲν τὸν ἐπικαλοῦνται γι᾿ αὐτὸ οἱ «προοδευτικοί»!) Καὶ λογοτεχνικὰ κείμενα, καὶ ἄρθρα (πλουσιότατη συλλογὴ) καὶ ἀπόψεις καὶ ἱστοσελίδες. Καὶ γραμματική, καὶ ἁπλὰ μαθήματα, καί παιχνίδια ἀκόμη ἐκμάθησης τοῦ πολυτονικοῦ! Καὶ φωτογραφίες πολυτονικῶν ἐπιγραφῶν! (Καὶ μόνον αὐτὴ ἡ συλλογὴ εἶναι προσφορὰ στὴν τέχνη καὶ στὴν λαογραφία!)
Καὶ αὐτὸ τὸ σπουδαῖο ἔργο διαγράφεται ἐξ ὁλοκλήρου. Κρίμα κι ἄδικο.
Πάντως, παρὰ τὶς διαφωνίες μου, σοβαρὲς σὲ ὁρισμένα σημεῖα, εὔχομαι καλὴ ἐπιτυχία στὸν Νίκο Σαραντάκο, διότι προσφέρει στὴν γλῶσσα μας. Ἄλλωστε, οἱ διαφωνίες, ὅταν ὑπάρχει καλὴ προαίρεσις, εἶναι ἐποικοδομητικές.
Σημειώσεις:
[1] Ἀκροτελεύτια διάταξις τοῦ Συντάγματος: «O σεβασμός στο Σύνταγμα και τους νόμους που συμφωνούν με αυτό και η αφοσίωση στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία αποτελούν θεμελιώδη υποχρέωση όλων των Eλλήνων. H τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Eλλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία.» Λακωνικότεροι οἱ Ρωμαῖοι ἔλεγαν «salus populi suprema lex esto»· ὑπέρτατος νόμος ἡ σωτηρία τοῦ Λαοῦ.
[2] Σημειωτέον, τὴν διαδήλωσι τοῦ Κ.Κ.Ε. ἡ χούντα τῆς Ντόρας καὶ τοῦ Λαζόπουλου δὲν τὴν ἀπαγόρευσε, ὅπως ἔκανε τὶς τελευταῖες ἡμέρες μὲ τρεῖς (!) ἐκδηλώσεις Ἑλλήνων πατριωτῶν. Βλέπετε, ἐὰν δὲν εἶσαι ἀριστερός, οὔτε γιὰ τὴν Μακεδονία καὶ τὴν Κύπρο δὲν μπορεῖς νὰ φωνάζεις... Ἀπὸ τὴν ἄλλη, ὁ εὐρύτερος πατριωτικὸς χῶρος εὐθύνεται γιὰ τὸ ὅτι δὲν ἔχει καταφέρει νὰ συστήσει ἕνα διαπαραταξιακὸ πατριωτικὸ μέτωπο, πέραν τῶν δευτερευουσῶν -καὶ συχνὰ τεχνητῶν- διαφορῶν Ἀριστερᾶς καὶ Δεξιᾶς. Ἀλλὰ δὲν εἶναι μόνον ἡ μονολιθικότης τοῦ Κ.Κ.Ε. (ἡ ὁποία βολεύει βεβαίως τοὺς Νεοτάξ, γιὰ νὰ «καλουπώνουν», νὰ συκοφαντοῦν καὶ νὰ περιθωριοποιοῦν τὶς ἀντιδράσεις («πφ, οἱ παρωπιδικοὶ κουκουέδες φωνάζουν γιὰ νὰ φωνάζουν»)· εἶναι δυστυχῶς καὶ πολλοὶ τοῦ εὐρύτερου χώρου τῆς πατριωτικῆς Ἀριστερᾶς, π.χ. ὁ χῶρος τοῦ «Ἄρδην» (Καραμπελιᾶς) καὶ τοῦ «Ρεσάλτου», οἱ ὁποῖοι θυμήθηκαν ἐσχάτως νὰ ἀποδοθοῦν σὲ κυνήγι... κακῶν ἐθνικιστικῶν μαγισσῶν καὶ στοχοποίησι τοῦ ΛΑ.Ο.Σ., χέρι- χέρι μὲ τὸν Λαζόπουλο καὶ τὸν ΣΥΡΙΖΑ. Ἐντάξει βρὲ παιδιά, ἐπιτρέψτε καὶ σ᾿ ἐμᾶς τοὺς κακοὺς ἐθνικιστὲς νὰ ἀγωνιοῦμε γιὰ τὰ ἐθνικὰ θέματα, δὲν τὸ κάνουμε γιὰ νὰ σᾶς φᾶμε καμμιὰ πελατεία (γιὰ νὰ μὴν πῶ ὅτι, ὅταν κάποτε ἐμεῖς μιλούσαμε γιὰ Ἑλλάδα, μερικοὶ ποὺ δὲν εἴχατε ἀκόμη ἀνακαλύψει τὸν πατριωτισμό, ὑμνούσατε τὸν Στάλιν καὶ τὸν Ἐνβέρ Χότζα), τὸ ξέρουμε ὅτι ἔχουμε διαφορές, ἀλλὰ ἀφῆστε νὰ ἀκούγονται ὅλες οἱ πατριωτικὲς φωνές! Φτάνει πιὰ μὲ τὸ ἀντιδεξιὸ σύμπλεγμα! Ἂς ἀκούγεται καὶ ὁ ΛΑ.Ο.Σ., δὲν πειράζει, ἂς ἀκουστεῖ καὶ κάποιος ἄλλος στὸ κοινοβούλιο ἐκτὸς ἀπὸ τὸ πρασινοκοκκινομπλὲ κατεστημένο τῆς ὑποτέλειας. Ὁ ΛΑ.Ο.Σ. τὰ καταφέρνει, παρὰ τὰ ἐλαττώματα καὶ τὶς παιδικὲς ἀσθένειες. Μποροῦμε καὶ καλύτερα, ἀλλὰ εἶναι ἐπιτέλους κάτι νέο, μιὰ παριωτικὴ φωνὴ ποὺ καταφέρνει νὰ ἀκουστεῖ. Ἂς ἀκούσουμε καὶ τὸν Ἄδωνι Γεωργιάδη νὰ μᾶς μιλᾷ γιὰ την ἀρχαία Ἑλλάδα, τὴν Ἱστορία μας ποὺ κάποιοι ἄλλοι θάβουν. Δὲν βλάπτει! Καί, μακάρι καὶ στὸν χῶρο τῆς Ἀριστερᾶς νὰ δημιουργηθεῖ ἕνα ἐναλλακτικὸ πατριωτικὸ ρεῦμα, μὲ παρουσία καὶ στὸ πολιτικὸ προσκήνιο, ὄχι μόνον στὸν ἐκδοτικὸ χῶρο μὲ τὴν ἀξιόλογη παρουσία τοῦ «Ἄρδην». Μακάρι! Κάθε πατριωτικὴ φωνή, ἐκ δεξιῶν ἢ ἀριστερῶν, γιὰ καλὸ εἶναι.
[3] Εἷς ἐκ τῶν ὁμιλητῶν, ὁ Παντελῆς Μπουκάλας, ἐσχολίασε: Καὶ τί σημασία ἔχει ποὺ τὸ «Μακεδνὸς» εἶναι ἑλληνική λέξη; ...
Ἔτερος, ὁ μεταφραστὴς Ν. Λίγγρης, ἐσχολίασε ὅτι τὸ πολυτονικὸ «δὲν εἶναι χρήσιμο». Αὐτὸ ἦταν τό ἐπιχείρημα ἐναντίον τοῦ πολυτονικοῦ. Ἡ ἐργαλειακὴ χρησιμότης, καὶ πέραν τούτου οὐδέν! (Ἂν δεχθοῦμε -ποὺ δὲν δεχόμεθα- ὅτι δὲν ἔχει καὶ ἁπλὴ χρησιμότητα τὸ πολυτονικό.) Καὶ νὰ λέγῃ καὶ νὰ ξαναλέγῃ ὁ καθηγητὴς τῆς γλωσσολογίας Κ. Κανάκης ὅτι «ἡ γλῶσσα εἶναι ἐργαλεῖο», καὶ «ἐργαλεῖο», καὶ ξανὰ «ἐργαλεῖο»... καὶ πέραν τούτου; Οὐδέν; Συγγνώμη κύριε καθηγητά, ἀλλά, ἐκτὸς ἀπὸ ἐργαλεῖο, γιὰ κάποιους ἀπὸ ἐμᾶς ἡ γλῶσσα εἶναι καὶ ποίησις, καὶ πολιτισμὸς καὶ ἱστορία καὶ παράδοσις καὶ τέχνη, καὶ ὄνειρο καὶ συνειρμοὶ καὶ ψυχισμὸς καὶ μουσική, καὶ ἱερουργία καὶ ἀναβάπτισις μυητικὴ στὰ ζωογόνα νάμματα τοῦ ἑλληνισμοῦ... Ἐὰν ἐσεῖς ἀρκεῖσθε στὴν ἐργαλειακὴ μηχανιστικὴ χρήσι, σᾶς ἀρκεῖ καὶ ἡ Ὀργουελικὴ neaspeak (ὁ Ὄργουελ στὸ «1984» περιγράφει λεπτομερῶς τὴν κατασκευὴ καὶ λειτουργία τῆς newspeak, ἡ ὁποία neaspeak ἐπιτυγχάνει ἀκριβῶς τὴν μηχανιστικὴ ἐπικοινωνία χωρὶς σκέψι). (Παραπέμπω καὶ πάλι στὸν Ὀδυσσέα Ἐλύτη. Λέγει ὁ μεγάλος μας ποιητὴς στὸν λόγο του κατὰ τὴν ἀπονομὴ τοῦ βραβείου Νομπέλ: «Εάν η γλώσσα αποτελούσε απλώς ένα μέσον επικοινωνίας, πρόβλημα δεν θα υπήρχε. Συμβαίνει όμως ν' αποτελεί και εργαλείο μαγείας και φορέα ηθικών αξιών. Προσκτάται η γλώσσα στο μάκρος των αιώνων ένα ορισμένο ήθος. Και το ήθος αυτό γεννά υποχρεώσεις. [...]») Ἄλλοι ἀρκοῦνται στὴν «χρησιμότητα»...
Ὁ Ν. Λίγγρης πάλι, ἰσχυρίσθηκε ὅτι τὰ παιδιά μας ἢ τὰ ἐγγόνια μας θὰ ὁμιλοῦν... ἀγγλικά! Καὶ δὲν τὸ εἶπε γιὰ κακό! Σοβαρά! Προσέθεσε δέ, ἀφοῦ ἐκτόξευσε τὸ κεραμίδι, ὅτι, οὔτε θὰ ἐξαναγκασθοῦν νὰ ὁμιλοῦν ἀγγλικά, οὔτε θὰ αἰσθάνονται καταπιεσμένοι καὶ δυστυχισμένοι ποὺ θὰ μιλοῦν ἀγγλικά! Τὶ νὰ πεῖς! Ὅσο καὶ ἐὰν τὸ εἶπε ἐπιδιώκοντας ἀκριβῶς νὰ προκαλέσῃ, τὶ νὰ τοῦ ἀπαντήσῃς ἐὰν δὲν ἀντιλαμβάνεται ὅτι ἡ ἀλλοτρίωσις καὶ ἡ δουλεία δὲν εἶναι ἐξωτερική, δὲν σὲ ἀναγκάζει κανεὶς μὲ τὸ πιστόλι στὸν κρόταφο (συνήθως), ἀλλὰ πολὺ περισσότερο ἐσωτερική. Ἀνεπαισθήτως ὑψώνονται τὰ τείχη τῆς φυλακῆς, κύριε. Ἀνεπαισθήτως, λέγει ὁ ποιητής, μέχρι νὰ ἔλθει ἡ μέρα ποὺ θὰ θυμόμαστε -ἂν θυμόμαστε κἂν- ποίοι εἴμαστε, ποιοὶ πλαστήκαμε νὰ εἴμαστε, σὰν τοὺς Ποσειδωνιᾶτες...
Ἀλλά, ὅταν οἱ ἴδιοι «ἐκσυγχρονιστὲς» ἰσχυρίζονται ὅτι δὲν ἔχει σημασία ἐὰν τὰ παιδιά μας θα μιλοῦν ἀγγλικὰ καὶ ἡ Ἑλληνικὴ θὰ ὑπάρχει μόνον στὰ βιβλία, τότε ἀποδεικνύεται ξεκάθαρα πόσο δίκιο ἔχουμε ὅσοι ἐξακολουθοῦμε νὰ ἀγωνιζόμεθα.
Ἡ βαθύτερη διαφορά μας, τελικῶς, μὲ τοὺς «ἐκσυγχρονιστὲς» δὲν εἶναι ἐπὶ τῆς μεθόδου τῆς διδασκαλίας, τῶν διατιθέμενων πόρων γιὰ τὴν παιδεία, οὔτε διαφορὰ γλωσσολογική. Οὔτε κἄν, τελικῶς, διαφορὰ ἰδεολογική. Ἡ βαθύτερη διαφορὰ μας εἶναι ὀντολογική. Εἴμεθα Ἕλληνες (φύσει, ὄχι ἁπλῶς ἰδεολογικῶς), βιωματικῶς καὶ συνειδητῶς μετέχοντες στὸ Γένος, ἀντλώντας ζωὴ καὶ ὕπαρξι ἀπὸ τὸ διαχρονικό μας Σῶμα, γνῶστες τῆς ὑπερηφάνειας καὶ τοῦ χρέους ποὺ συνεπάγεται ἡ μετοχή μας σ᾿ Αὐτό; («ἤρθαν, πέρασαν, θὰ ἔρθουν, θὰ περάσουν, κριτὲς θὰ μᾶς δικάσουν, οἱ ἀγέννητοι, οἱ νεκροί», ὁ στίχος τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ, ὁ πλέον προσφυὴς ποιητικὸς ὁρισμὸς τῆς ἐννοίας «ἔθνος».) Τὸ ἐρώτημα εἶναι όντολογικόν· τὶ εἶσαι. Ἐὰν εἶσαι Ἕλλην, αὐτονόητα μαθαίνεις Ἑλληνικά. Δὲν ἔχουν θέσι ἐπιχειρήματα χρησιμότητος. Ὄχι διότι πρέπει· διότι εἶσαι.
Ὄχι βεβαίως ὅτι εἶναι ἀνάγκη νὰ εἶσαι Ἕλλην γιὰ νὰ ἀξίζῃ νὰ μαθαίνῃς ἀρχαῖα Ἑλληνικά. Ἀλλά, πόσο μᾶλλον. (Ἴσως, εὰν οἱ νεοέλληνες ἀφελληνισθοῦν, τὰ Ἑλληνικὰ συνεχίσουν νὰ τὰ μαθαίνουν οἱ ξένοι. (Ἀλλὰ δὲν θὰ εἶναι πιὰ ζωντανὴ γλῶσσα...) Δὲν κινδυνεύουν τόσο αὐτὰ χωρὶς ἐμᾶς, ὅσο ἐμεῖς χωρὶς αὐτά.)
[4] Βεβαίως, καλῶς, ἄριστα κάνει ὁ Σαραντάκος καὶ ξεκαθαρίζει τὰ ζητήματα ὁρισμένων «ἀστικῶν θρύλων», γιὰ νὰ μὴν παραπλανοῦνται οἱ ἀφελεῖς, καὶ μάλιστα οἱ νέοι. Ἂν καὶ ἴσως εἶναι ὑπερβολικὴ ἡ προθυμία του νὰ κατηγορήσει τὸν ἑλληνοκεντρικὸ χῶρο. Βλέπετε, ἀκὀμη καὶ στὸ ἡλεκτρονικὸ φόρουμ τῆς νεολαίας τοῦ ΛΑ.Ο.Σ., τὸ «λερναῖο κείμενο» εἶχε καταγγελθεῖ ἀπὸ σοβαροὺς νέους, (ὅμως ἡ κ. Βάσω Κιντῆ, ψευδόμενη, ἀπέδωσε τὸ κείμενο συκοφαντικῶς στόν ΛΑ.Ο.Σ.! (πού, καὶ νὰ εἶχε γράψει ἕνα παιδὶ σὲ κάποιο φόρουμ μιὰ μπαρούφα, τὶ θὰ σήμαινε αὐτὸ δὲν καταλαβαίνω...)) ἔπεσε ὅμως θύμα τώρα ὁ ὑπουργὸς Παιδείας. Ἄλλο ποὺ δὲν ἤθελαν οἱ «προοδευτικοὶ» νὰ ξεσκίσουν τὸν ἄνθρωπο ποὺ ἔστειλε γιὰ ἀνακύκλωσι τὸ παράνομο καὶ ἀντισυνταγματικὸ προπαγανδιστικὸ κουρελούργημα τῆς Ρεπούση καὶ τοῦ Λιάκου...
Ἐντάξει παιδιά, τὶ νὰ γίνει, φυσικὸ εἶναι θύματα τῶν φαρσῶν μὲ ἑλληνοκεντρικὰ θέματα νὰ πέφτουν περισσότερο οἱ ἑλληνοκεντρικοί, θύματα φαρσῶν γιὰ τὴν ζωὴ τοῦ Μάρξ οἱ μαρξιστὲς, θύματα τῆς φάρσας γιὰ τὴν δῆθεν ρατσιστικὴ δήλωσι τοῦ Τόμυ Χίλφιγκερ οἱ κομψὲς κυρίες! (Οἱ ὑπόλοιποι δὲν ξέρουν κἂν ποιὸς στὸ καλὸ εἶναι ὁ Τόμυ Χίλφιγκερ· ἐγὼ ἀπὸ τὴν φάρσα τὸν ἔμαθα.) Τὸ ὄτι ἔπεσε θύμα ὁ ὑπουργός (ναί, ἀφελέστατα), σημαίνει ὅτι τουλάχιστον τὸν συγκινεῖ ἡ γλῶσσα καὶ ἡ ἱστορία μας· πάλι καλά, διότι ἐδῶ ποὺ ἔχουμε φθάσει, αὐτὸ δὲν εἶναι καθόλου σίγουρο γιὰ τὸν καθένα. Εἶναι, λοιπόν, θετικὸ καὶ ἐλπιδοφόρο τὸ ὅτι κάποιοι ἐξακολουθοῦν νὰ συγκινοῦνται ἀπὸ αὐτὰ τὰ πράγματα...
Τὸ κακὸ εἶναι ἡ χρησιμοποίησις τῆς φάρσας ἀπὸ τοὺς ἑλληνόφοβους, γιὰ νὰ ὑποβάλουν τὴν ἰδέα ὅτι, ἀφοῦ τάχα οἱ ὑπὲρ τῆς Ἑλληνικῆς ἰσχυρισμοὶ τῆς φάρσας εἶναι ἀνακριβεῖς ἥ ἐντελῶς ψευδεῖς, τὸ ἴδιο ἰσχύει γιὰ κάθε ἰσχυρισμὸ ὑπὲρ τῆς Ἑλληνικῆς. Ἀφοῦ εἶναι ψεύτικοι οἱ ἀνύπαρκτοι ἰσχυρισμοὶ τοῦ... διευθυντοῦ τῆς Apple καὶ τοῦ CNN, τί σημασία ἔχει ποὺ ὁ Γεώργιος Μπαμπινιώτης καὶ ὁ Ὀδυσσέας Ἐλύτης ἔχουν πεῖ πολὺ περισσότερα καὶ οὐσιαστικότερα, ἀκόμη καὶ ἐντυπωσιακότερα (ἐὰν αὐτὸ εἶναι τὸ ζητούμενο), τὰ ὁποῖα θὰ μποροῦσαμε νὰ ἐπικαλεσθοῦμε; Ἐὰν δηλαδὴ ὑποθέταμε ὅτι χρειάζονται... δηλώσεις γιὰ τὴν Ἑλληνικὴ γλῶσσα, λὲς καὶ δὲν ἀρκοῦν τὰ ὕψιστα κατορθώματα τοῦ ἀνθρωπίνου Πνεύματος, τὰ ὁποῖα ἐννοήθησαν καὶ ἐπῆραν μορφὴ μ᾿ αὐτήν! (Καί, δευτερεῦον, ἀγνοεῖται συνήθως ἡ ἀρχὴ τῶν ὅποιων μυθευμάτων, ὅπου βεβαίως ὑπάρχει· π.χ. «οἱ ὑπολογιστὲς ὁμιλοῦν ἀρχαία ἑλληνικά»: αὐτόματη συντακτικὴ ἀνάλυσις («Time flies like an arrow. Fruit flies like a banana.»)· σχέσις λέξεων καὶ νοήματος: πρβλ. κατὰ Μπαμπινιώτη «ἐτυμολογικὴ διαφάνεια»· κ.ἄ.)
[5] Γράφει ὁ Γ. Καραμπελιᾶς («Χουλιγκάνου ἐγκώμιον», «Ἄρδην», τ. 38-39, Νοέμ. 2002): «Όταν ένας λαός βρίσκεται σε κρίση, όταν οι ελίτ της χώρας, όχι απλώς έχουν αποποιηθεί τον ρόλο τους ως πνευματική “ηγεσία” του έθνους, αλλά αντιθέτως πρωτοστατούν στη μεταμοντέρνα “διάλυσή” του, και την εκχώρησή του στο τουρκοδυτικό condominium, τότε τα ψήγματα αντίστασης που εξακολουθούν να υπάρχουν περιορίζονται σε αντιδράσεις “περιθωριακές” και καμιά φορά “στομαχικές”, ενστικτώδεις, πρωτόγονες ή “ερασιτεχνικές”. Η ανάγκη της εθνικής αυτοσυνειδησίας θα εκφραστεί μέσα από τις διόδους που μπορεί να διαμορφώσει ή και να εκβιάσει, υπερακοντίζοντας αυτήν την “προδοσία των διανοουμένων”. »
Ὁ Νίκος Σαραντάκος εἶναι γνωστὸς καὶ φίλος καμμιὰ δεκαετία ἀπὸ τὶς λίστες τοῦ Διαδικτύου. Διαφωνοῦμε ἐντόνως σὲ πολλὰ θέματα, βεβαίως, ἀλλὰ αὐτὸ εἶναι ἄλλο ζήτημα. Ὅμως, ἀνεξαρτήτως τῶν ὅποιων ἰδεολογικῶν καὶ φιλοσοφικῶν διαφορῶν μας, πρῶτον, ἀγαπᾷ τὴν γλῶσσα μας, δεύτερον, πιστεύει ὅτι ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα ὑπάρχει καὶ ἔχει ἱστορία μακραίωνη. (Τονίζω αὐτὰ τὰ βασικά, διότι ὁρισμένοι ἀκραῖοι ἐθνομηδενιστές, ὡς γνωστόν, τὰ ἀρνοῦνται.)
Ὁ Νίκος ἔχει, σὺν τοῖς ἄλλοις, τὸ ἐξῆς προσόν. Εἶναι, καὶ φιλόλογος, καὶ μηχανικός τοῦ Μετσοβίου. Τὸν διακρίνει, καὶ ἡ γνώσι καὶ εὐαισθησία γιὰ τὴν γλῶσσα, καὶ ἡ εὐστροφία, ἡ ἀκρίβεια καὶ ἡ στερεότης τῆς σκέψεως τοῦ μηχανικοῦ τοῦ Μετσοβίου. (Συγχωρέστε μου τὴν σωβινιστικὴ ἀναφορὰ στὸ Ε.Μ.Π.!) Ἡ ἐργασία του εἶναι προσεγμένη καὶ διακρίνεται ἀπὸ ἐπιστημονικὴ ἀκρίβεια. (Μιὰ κριτικὴ ἐδῶ.)
Ἡ δική μου ἄποψις τώρα. Φυσικὰ διαφωνοῦμε σὲ πολλά, ἰδεολογικῶς και φιλοσοφικῶς. Τὸ εἶπα ἤδη. Ἐγὼ τὸ βιβλίο του τὸ βρίσκω χρήσιμο καὶ ὠφέλιμο. Ἀλλὰ γιὰ διαφορετικοὺς λόγους ἀπὸ αὐτοὺς γιὰ τοὺς ὁποίους τὸ ἐκτιμοῦν ἄλλοι.
Ἐγὼ βρίσκω τὸ βιβλίο ὠφέλιμο, διότι μὲ βοηθᾷ νὰ μάθω καλύτερα Ἑλληνικά. Μὲ βοηθᾷ νὰ ξεδιαλύνω μερικὰ λεπτὰ σημεῖα τῆς γλώσσας μας. Παρ᾿ ὅλο ποὺ διαφωνῶ σὲ ὁρισμένα ἰδεολογικὰ ζητήματα. Ἄλλοι, τὸ βρίσκουν χρήσιμο γιὰ νά... «κατατροπώσουν τοὺς ἐθνικιστές», καταρρίπτοντας τὸ μύθευμα τοῦ «Hellenic Quest» καὶ τῶν ἕξι ἑκατομμυρίων λέξεων! Λὲς καὶ σὲ μιά... διαδικτυακὴ φάρσα στηρίζεται ἡ ἀξία τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσας καὶ ὁ πλοῦτος τῆς παραδόσεώς μας! [Σημ. 4] Ἄλλοι, πολύ χειρότεροι, μπορεῖ νὰ ἐκτιμοῦν τὸ βιβλίο ὡς ὅπλο γιὰ νὰ προωθήσουν τὴν κατάργησι τῆς διδασκαλίας τῶν ἀρχαίων Ἑλληνικῶν (κάτι ποὺ δὲν εἶναι κἂν στὶς προθέσεις τοῦ συγγραφέως) - ἢ καὶ τῶν Ἑλληνικῶν γενικῶς.
Δὲν θὰ ὑπεισέλθω σὲ εἰδικότερα σχόλια. Δύο εἶναι οἱ κεντρικοὶ ἄξονες τῆς προβληματικῆς τοῦ συγγραφέως:
Πρῶτον, ὁ ἔλεγχος καὶ ἡ ἀναίρεσις τῶν παραπλανητικῶν λαϊκῶν μυθευμάτων γιὰ τὴν Ἑλληνικὴ γλῶσσα.
Ἤδη ἐσχολίασα. Ἀλλά, ἕνα μεγάλο «ἀλλά» ἔχει γράψει ὁ Γιῶργος Καραμπελιᾶς («Χουλιγκάνου ἐγκώμιον», «Ἄρδην», τ. 38-39, Νοέμ. 2002). Δὲν ἔχω νὰ προσθέσω τίποτε ἄλλο. [Σημ. 5]
Δεύτερον, ἡ κριτικὴ κατὰ τοῦ κινήματος τοῦ «νεοκαθαρευουσιανισμοῦ». Μέρος αὐτῆς τῆς προβληματικῆς, τὸ πολυτονικό, στὸ ὁποῖο ὁ συγγραφεὺς ἐπιτίθεται μὲ ἀκατανόητη ὀξύτητα.
Ὁ συγγραφεὺς ἐπισημαίνει πολλὰ λάθη ὅσων ἐπιχειροῦν, χωρὶς ἐπαρκῆ γνώσι, νὰ χρησιμοποιήσουν λογίους τύπους, λανθασμένα καὶ ἐκεῖ ποὺ δὲν ἀρμόζει. Και πολὺ καλὰ πράττει καὶ ἐπισημαίνει αὐτὰ τὰ λάθη.
Ἐνστάσεις καὶ ἐρωτήσεις:
(1) Τί προτείνει; Ἐγώ συμπεραίνω τὸ προφανές. Δὲν διδασκόμαστε ἐπαρκῶς τὴν γλῶσσα, καὶ δὴ τὴν λόγια γλωσικὴ παράδοσι, ἄρα χρειαζόμαστε περισσότερη καὶ καλύτερη διδασκαλία. Ἄλλοι συμπεραίνουν ὅτι ὁ λόγιος γλωσσικός πλοῦτος μᾶς δυσκολεύει, ἄρα πρέπει νὰ τὸν καταργήσουμε. Πονάει κεφάλι, κόψει κεφάλι.
(2) Μοῦ δίδει τὴν ἐντύπωσι ὅτι, μὲ ἀφορμὴ τὰ λάθη αὐτά, ἐπιτίθεται στὴν γλῶσσα (τὴν λόγια), λὲς καὶ ἡ γλῶσσα φταίει ποὺ ἐμεῖς κάνουμε λάθη! Μά, τί νὰ κάνουμε ποὺ ἔχουμε γλῶσσα ποὺ κουβαλᾷ ἱστορία χιλιετιῶν! (Ἱστορία ἐνυπάρχουσα ζωντανὴ στὸ παρόν τῆς γλώσσης.)
Ἡ διαφωνία μου εἶναι θεμελιώδης. Ἢ εἴμαστε Ἕλληνες ἢ δὲν εἴμαστε. Καὶ ἡ ἱστορία μας ἐνυπάρχει ὁλόκληρη στὸ παρόν. Καὶ νὰ θέλαμε, ὡς νεοταξικοὶ Προκροῦστες, νὰ διαγράψουμε τὸ παρελθόν μας, αὐτὸ θὰ ἦταν ἀδύνατον χωρὶς βάρβαρο ἀκρωτηριασμό. Δὲν εἴμαστε πρωτόγονη κοινωνία χωρὶς ἱστορία καὶ γραπτὴ γλωσσικὴ παράδοσι. (Σημειωτέον, ὅτι ἡ γλῶσσα τῶν ὅποιων πρωτογόνων τῆς Ἀφρικῆς εἶναι τέλεια -γιὰ αὐτοὺς- καὶ ὄχι «κατώτερη», ὅπως μᾶς διδάσκει ἡ γλωσσολογία, ἀφοῦ ταιριάζει ἀπολύτως στὸ περιβάλλον τους καὶ ἰκανοποιεῖ τὶς ἀνάγκες τους. Ναί. Ἀλλὰ δὲν ταιριάζει σὲ ἐμᾶς. Μπορεῖτε νὰ καταλάβετε τὴν διαφορά, κύριοι «προοδευτικοί»; Καὶ ἡ Ὁργουελιανὴ newspeak, δὲν εἶναι «κατώτερη» γλῶσσα, εἶναι τέλεια καὶ ἰκανοποιεῖ ἀπολύτως τὶς ἀνάγκες τῶν δούλων τοῦ Μάτριξ. Ναί, κύριοι «προοδευτικοί», ἀλλὰ δὲν εἴμαστε οὔτε θέλουμε ἐμεῖς νὰ γίνουμε τέτοιοι. Κατανοητόν; Ὡραῖα, ξεκαθαρίσαμε τὰ περὶ «ἀνωτερότητος», «κατωτερότητος» καὶ «ρατσισμοῦ». Πᾶμε παρακάτω.)
Δεύτερον. Ἡ λόγια γλῶσσα δὲν εἶναι καινοφανὲς παίγνιον ὁλίγων διανοουμένων σὰν τὸν Ζουράρι. Οὔτε ἀμήχανη ἀπόπειρα νὰ δείξει κάποιος ὅτι ἔχει κύρος.
Κατ᾿ ἀρχὴν οἱ «καθαρευουσιάνοι» βοήθησαν να διαμορφωθῇ ἡ Νέα Ἑλληνική. Παραγνωρίζεται ἡ μεγάλη προσφορὰ τοῦ Κοραῆ καὶ λοιπῶν λογίων, ὅπως ἔχει πολλὲς φορὲς ἐπισημάνει ὁ Γ. Μπαμπινιώτης. (Ἀρκεῖ νὰ δοῦμε, ὅσον ἀφορᾷ στὸ λεξιλόγιο μόνον, τὴν «Συναγωγὴ νέων λέξεων, ὑπὸ τῶν λογίων πλασθεισῶν» τοῦ Στεφάνου Κουμανούδη, 1900. Οἱ σημερινοὶ «προοδευτικοὶ» θὰ ἔλεγαν ὅτι εἶναι... «ρατσιστικὸ» νὰ πλάθουμε λόγιες λέξεις καὶ νὰ ἐξελληνίζουμε ξένες, ἀλλὰ τότε δὲν ὑπῆρχαν εὐτυχῶς «προοδευτικοί». (Οὔτε τὸ 1821· καὶ ἂν ὑπῆρχαν, ἀνέλαβε ὁ Γέρος τοῦ Μοριᾶ τὰ δέοντα.)) Τελικῶς, ἡ ἁπλὴ καθαρεύουσα ἐπέτυχε, τρόπόν τινα, μετὰ ἀπὸ αἰῶνες, τὴν ἑνοποίησι τῆς Ἑλληνικῆς· καὶ θὰ τὸ ἐπετύγχανε πολὺ καλύτερα, ἐὰν δὲν ἐνέσκηπτε, μετὰ τὸ 1974, ἡ φανατισμένη λαῖλαψ τῶν γλωσσοκτόνων πρασινοφρουρῶν καὶ τῶν συνοδοιπόρων τους (Χρῆστος Γιανναρᾶς, «Καταστροφὴ τραγικότερη τῆς Μικρασιατικῆς», «Ἡ Καθημερινή», 28-4-1996)
Εἶναι προφανὲς σὲ κάθε καλόπιστο ἄνθρωπο, καὶ δὲν νομίζω ὅτι θὰ τὸ ἀρνηθῇ ὁ Νίκος Σαραντάκος, ὅτι, κατ᾿ ἀρχὴν ἔστω, ὑγιὴς ἀντίδρασις ἔναντι τῆς ἐπιδρομῆς τῆς ξύλινης γλώσσας τοῦ λαϊκισμοῦ, τοῦ ἰσοπεδωτισμοῦ, τῆς εὐτέλειας, τῆς ἀναστροφῆς τῶν ἠθικῶν ἀξιῶν, ὑπῆρξε ἡ νεώτερη ἀγάπη τοῦ κόσμου γιὰ τὸν λόγιο πλοῦτο τῆς γλώσσας μας. Ἀγάπη, ἡ ὁποία, τὴν ἐποχὴ τοῦ καθεστῶτος τῆς 21ης Ἀπριλίου εἶχε γίνει ἀντιπάθεια. Ἀλλὰ σήμερα δὲν ζοῦμε στὴν ἐποχὴ τῆς χούντας. Ἄλλα εἶναι αὐτὰ ποὺ μᾶς ἀπειλοῦν.
Καί, σήμερα, ἕνας πολὺ σημαντικότερος λόγος παρεκίνησε τοὺς Ἕλληνες νὰ ἐκτιμήσουν τὸν λόγιο πλοῦτο τῆς γλώσσης. Ἡ παγκόσμια, ἐκμηδενιστικὴ βία τῆς νεοταξικῆς ἐξουσίας. Δὲν εἶναι... χουντικοί, πλέον (ἂν ἦταν ποτέ), οἱ «γλωσσαμύντορες». Εἶναι οἱ ἀπροσκύνητοι Ἕλληνες, κάθε ἰδεολογίας. Βλέπε ἕνα χαρακτηριστικὸ παράδειγμα στὸ δημοσίευμά μου «Ἄγγελος Ἐλεφάντης καὶ Σπύρος Μοσχονᾶς». Ὁ Γ. Καραμπελιᾶς σημειώνει χαρακτηριστικά (εἰσαγωγὴ τοῦ ἀφιερώματος τοῦ «Ἄρδην» (τ. 30-34) στὴν Ἑλληνικὴ Γλῶσσα): «“Η γλώσσα δεν κινδυνεύει” διακηρύττουν οι “εκσυγχρονιστές”, κεκράχτες των μεγάλων εκδοτικών συγκροτημάτων και των πολυεθνικών, ενδεδυμένοι “τα παλιά δοξασμένα κουρέλια” του αγωνιστικού δημοτικισμού [και μαζί τους δυστυχώς και μερικοί ειλικρινείς και καθυστερημένοι υποστηρικτές της παλαιάς γλωσσικής αντιπαράθεσης]. Κατά τον ίδιο τρόπο επιστρατεύτηκαν τα παλιά “λαμπερά κουρέλια” του διεθνισμού και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για να δικαιολογηθεί η επίθεση κατά της Γιουγκοσλαβίας. Προβάλλουν και πάλι, λοιπόν, τον “κίνδυνο” του “γλωσσικού εθνικισμού ή καθαρολογισμού”. Συσκοτίζοντας το γεγονός ότι η αντιπαράθεση, δημοτικισμού και καθαρεύουσας, έχει σήμερα υποκατασταθεί από μια νέα, από την αντιπαράθεση μεταξύ της ελληνικής γλώσσας στη συγχρονία και τη διαχρονία της, και των μηχανισμών εκπτώχευσης και περιθωριοποίησής της, της γλωσσικής παγκοσμιοποίησης και ισοπέδωσης. Τώρα πια ο Βηλαράς και ο Βούλγαρης, ο Κοραής, και ο Τριανταφυλλίδης, ο Σολωμός και ο Παπαδιαμάντης, βρίσκονται στο ίδιο στρατόπεδο. Και στο απέναντι γνωρίζομε ποιοι βρίσκονται, γνωρίζομε τα εκδοτικά συγκροτήματα, τους πολιτικούς, τους διανοούμενους υπηρεσίας, που, στο όνομα μιας ξεπερασμένης αντίθεσης, και της αντίληψης πως “η γλώσσα δεν κινδυνεύει”, συντάσσονται σήμερα με τους οπαδούς της παγκοσμιοποίησης. Και βέβαια, κατά κυριολεξία, η “γλώσσα” δεν κινδυνεύει, όπως τονίζει και ο Σαράντος Καργάκος, κινδυνεύουν όμως σε μερικές δεκάδες ή εκατοντάδες χρόνια να μην υπάρχουν εκείνοι που τη χρησιμοποιούν σαν ζωντανό εργαλείο και να διατηρηθεί ως απολίθωμα, ως νεκρή γλώσσα σαν τα λατινικά.» Λοιπόν, μοῦ φαίνεται ὅτι ὁ Νίκος Σαραντάκος ἐξακολουθεῖ νὰ ἀναλίσκεται σὲ κυνήγι χουντικῶν μαγισσῶν!
Ὡστόσο ἐπισημαίνει μὲ ἀκρίβεια πολλὰ λάθη ποὺ συνηθίζονται, καὶ πολλὰ λεπτὰ σημεῖα τῆς γλώσσας μας. Ἔχει ἐπὶ παραδείγματι ἕνα κεφάλαιο μὲ τίτλο «Ο δωδεκάλογος της νεοκαθαρεύουσας». Ὡραιότατο, Νίκο! Εὐχαριστῶ ποὺ μὲ βοηθᾷς νὰ μὴν κάνω αὐτὰ τὰ λάθη! Ἀλλά, οἱ περισσότεροι, καί, φοβοῦμαι, ἐσὺ ὁ ἴδιος, προωθεῖτε τὴν ἰδέα ὅτι... δὲν εἶναι λάθη, διότι ὑπάρχει λόγος ποὺ γίνονται, αὐτὴ εἶναι ἡ τάσι τῆς γλώσσας, καὶ κάποτε τὰ λάθη θὰ γίνουν σωστά, καὶ καλῶς θὰ γίνουν, καὶ μακάρι νὰ γίνουν, ἄρα ἂς γράφουμε ὅ,τι θέλουμε!
Διαστρέφω τὸ νόημα τῶν γραφομένων σου; Ἄν ναί, συγγνώμη. Ἀλλά. Παραδέχεσαι π.χ. ὅτι το «ὡς» καὶ ἐσώθη ἀπὸ τὴν μαλλιαρὴ λαίλαπα καὶ χρησιμοποιεῖται εὐρέως. Ἀλλά, λές, δὲν εἶναι πάντοτε εὐδιάκριτη ἡ διαφορὰ τῆς σημασίας του ἀπὸ τὸ «σάν». Μά, οἱ ἐξαιρέσεις δὲν κάνουν τὸν κανόνα! Γενικῶς, ὑπάρχει διαφορά. Καὶ καλῶς ὑπάρχει, καὶ εἶναι πλοῦτος γιὰ τὴν γλῶσσα τὸ ὅτι ὑπάρχει! (Ὅπως καὶ γιὰ πολλὲς ἄλλες περιπτώσεις ὅπου βρίσκεις ἐξαιρἐσεις, καὶ γιὰ τὴν δασεία, καὶ γιὰ λόγιες λέξεις, καὶ τὸ ποιητικὸ «ἐπέστρεψε» τοῦ Καβάφη.) Ἀλλὰ ἀκόμη καὶ τὴν δυνατότητα ποὺ δίνει ἡ λόγια μορφὴ τῆς γλώσσης γιὰ ἐπιλογὴ διαφορετικοῦ κάθε φορὰ ὕφους, ἀρμόζοντας στὴν περίστασι. (Ὀρθῶς ἐπισημαίνεται, ὅμως, τὸ λάθος νὰ χρησιμοποιεῖται ἐπίσημο ὕφος ἐκεῖ ποὺ δὲν ἀρμόζει (συχνὰ μὲ ἀποτέλεσμα ξεκαρδιστικὲς γκάφες), ἐκτὸς ἐὰν γίνεται χάριν παιδιᾶς, βεβαίως.) Καί, ἀφοῦ ὑπάρχουν ἐξαιρέσεις, τί; Δὲν πρέπει νὰ ὑπάρχει διαφορὰ πουθενά; Ὥστε, τελικῶς, νὰ τὸ καταργήσουμε τὸ «ὡς»; Παρ᾿ ὅλο ποὺ καὶ ἐπέζησε καὶ θάλλει;
(3) Τὸ πολυτονικό. Ἐδῶ ἡ διαφωνία μου μὲ τὸν συγγραφέα εἶναι ἀπόλυτη. Καὶ ὅσον ἀφορᾷ στὶς ἀπόψεις μου γιὰ αὐτὸ καθ᾿ ἑαυτὸ τὸ πολυτονικό, τὶς ὁποῖες πολλάκις ἔχω ἀναπτύξει, ἀλλά, ἀκόμη περισσότερο γιὰ κάτι ἄλλο. Εἰλικρινῶς, μέ ἐξένισε ἡ ὀξεία καὶ ὁλότελα ἄδικη ἐπίθεσι στὴν Κίνηση Πολιτῶν γιὰ τὴν Ἐπαναφορὰ τοῦ Πολυτονικοῦ Συστήματος. Στὴν ὁποία ἀποδίδεται ἀκόμη καί... κομματικὴ στράτευσι! Ὅταν πρόκειται γιὰ ἕναν δικτυακὸ τόπο ὑπόδειγμα ποὺ καμμία σχέσι δὲν ἔχει μὲ τὴν πολιτική. Δημιούργημα τοῦ Γιάννη Χαραλάμπους, καθηγητοῦ πληροφορικῆς στὴν Ἀνωτάτη Ἐθνικὴ Σχολὴ Τηλεπικοινωνιῶν Βρετάνης (Βρέστη, Γαλλία) καί, μὲ τὴν σύζυγό του, τυπογράφου, καὶ μερικῶν φίλων. (Ὁ Γιάννης Χαραλάμπους εἶναι καὶ συγγραφεὺς τοῦ «Fonts and encodings», O'Reilly, 2007. Κορυφαῖο στὸ εἶδος του παγκοσμίως.)Ἕνας δικτυακὸς τόπος γιὰ τὸ πολυτονικὸ καταπληκτικός, ποὺ πέτυχε ὅτι δὲν εἶχε καταφέρει τὸ ἀνύπαρκτο Ἑλληνικὸ κράτος τόσα χρόνια. Ἱστορία, γλῶσσα, πληροφορικὴ νὰ συνδυασθοῦν μὲ ἐπιστημονικὴ ἐπάρκεια καὶ ὡλοκληρωμένα· γιὰ πρώτη φορὰ ἐπαρκεῖς, ὡλοκληρωμένες καὶ πλήρεις ὁδηγίες (ἀπὸ γραμματικοὶ κανόνες, μέχρι ὁδηγίες γιὰ κάθε λειτουργικὸ σύστημα καὶ ὑπολογιστικὸ περιβάλλον) καὶ ἐργαλεῖα (γραμματοσειρές, ὁδηγοὶ πληκτρολογίου), γιὰ κάθε ἀνάγκη, ἀπὸ πληκτρολόγησι πολυτονικοῦ μέχρι HTML καὶ OCR. Ἐπιτέλους, γιὰ πρώτη φορά, κάτι ποὺ πραγματικὰ ἔλειπε ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴ πληροφορική· ὁ καθένας μας ἔχει τὴν δυνατότητα νὰ χρησιμοποιήσει πολυτονικό, ὅπου τοῦ χρειάζεται.
Καὶ ὄχι μόνον αὐτά. Και ἱστορία. (Π.χ. ἡ ψηφιοποίησις τῆς ἐξαιρετικὰ δυσεύρετης «Ἀντιδικίας τῶν τόνων». (Οἱ μονοτονιστὲς προέβαλλαν μόνο τοὺς δικούς τους...)) Καὶ πρωτότυπη γλωσσολογικὴ ἔρευνα (π.χ. ἀναίρεσις τῶν ψευδῶν τῶν μονοτονιστῶν περὶ δῆθεν ὑποστηρίξεως τοῦ μονοτονικοῦ ἀπὸ τὸν Χατζιδάκι καὶ τὸν Βιλαμόβιτς· βεβαίως, ἡ ἀναίρεσις αὐτοῦ τοῦ ἀστικοῦ μύθου, τοῦ ἀναπαραγόμενου περὶ Χατζιδάκι ψεύδους τῶν μονοτονιστῶν, δὲν ἀναφέρεται στὸ βιβλίο τοῦ Νίκου Σαραντάκου.) (Ἄ ναί, παρεμπιπτόντως ὁ Βιλαμόβιτς ἔχει γράψει ὅτι «ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα εἶναι ἀνωτέρα κάθε ἄλλης καὶ ἡ ἑλληνικὴ φυλὴ ἀνωτέρα κάθε ἄλλης», ἀλλὰ δὲν τὸν ἐπικαλοῦνται γι᾿ αὐτὸ οἱ «προοδευτικοί»!) Καὶ λογοτεχνικὰ κείμενα, καὶ ἄρθρα (πλουσιότατη συλλογὴ) καὶ ἀπόψεις καὶ ἱστοσελίδες. Καὶ γραμματική, καὶ ἁπλὰ μαθήματα, καί παιχνίδια ἀκόμη ἐκμάθησης τοῦ πολυτονικοῦ! Καὶ φωτογραφίες πολυτονικῶν ἐπιγραφῶν! (Καὶ μόνον αὐτὴ ἡ συλλογὴ εἶναι προσφορὰ στὴν τέχνη καὶ στὴν λαογραφία!)
Καὶ αὐτὸ τὸ σπουδαῖο ἔργο διαγράφεται ἐξ ὁλοκλήρου. Κρίμα κι ἄδικο.
Πάντως, παρὰ τὶς διαφωνίες μου, σοβαρὲς σὲ ὁρισμένα σημεῖα, εὔχομαι καλὴ ἐπιτυχία στὸν Νίκο Σαραντάκο, διότι προσφέρει στὴν γλῶσσα μας. Ἄλλωστε, οἱ διαφωνίες, ὅταν ὑπάρχει καλὴ προαίρεσις, εἶναι ἐποικοδομητικές.
Σημειώσεις:
[1] Ἀκροτελεύτια διάταξις τοῦ Συντάγματος: «O σεβασμός στο Σύνταγμα και τους νόμους που συμφωνούν με αυτό και η αφοσίωση στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία αποτελούν θεμελιώδη υποχρέωση όλων των Eλλήνων. H τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Eλλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία.» Λακωνικότεροι οἱ Ρωμαῖοι ἔλεγαν «salus populi suprema lex esto»· ὑπέρτατος νόμος ἡ σωτηρία τοῦ Λαοῦ.
[2] Σημειωτέον, τὴν διαδήλωσι τοῦ Κ.Κ.Ε. ἡ χούντα τῆς Ντόρας καὶ τοῦ Λαζόπουλου δὲν τὴν ἀπαγόρευσε, ὅπως ἔκανε τὶς τελευταῖες ἡμέρες μὲ τρεῖς (!) ἐκδηλώσεις Ἑλλήνων πατριωτῶν. Βλέπετε, ἐὰν δὲν εἶσαι ἀριστερός, οὔτε γιὰ τὴν Μακεδονία καὶ τὴν Κύπρο δὲν μπορεῖς νὰ φωνάζεις... Ἀπὸ τὴν ἄλλη, ὁ εὐρύτερος πατριωτικὸς χῶρος εὐθύνεται γιὰ τὸ ὅτι δὲν ἔχει καταφέρει νὰ συστήσει ἕνα διαπαραταξιακὸ πατριωτικὸ μέτωπο, πέραν τῶν δευτερευουσῶν -καὶ συχνὰ τεχνητῶν- διαφορῶν Ἀριστερᾶς καὶ Δεξιᾶς. Ἀλλὰ δὲν εἶναι μόνον ἡ μονολιθικότης τοῦ Κ.Κ.Ε. (ἡ ὁποία βολεύει βεβαίως τοὺς Νεοτάξ, γιὰ νὰ «καλουπώνουν», νὰ συκοφαντοῦν καὶ νὰ περιθωριοποιοῦν τὶς ἀντιδράσεις («πφ, οἱ παρωπιδικοὶ κουκουέδες φωνάζουν γιὰ νὰ φωνάζουν»)· εἶναι δυστυχῶς καὶ πολλοὶ τοῦ εὐρύτερου χώρου τῆς πατριωτικῆς Ἀριστερᾶς, π.χ. ὁ χῶρος τοῦ «Ἄρδην» (Καραμπελιᾶς) καὶ τοῦ «Ρεσάλτου», οἱ ὁποῖοι θυμήθηκαν ἐσχάτως νὰ ἀποδοθοῦν σὲ κυνήγι... κακῶν ἐθνικιστικῶν μαγισσῶν καὶ στοχοποίησι τοῦ ΛΑ.Ο.Σ., χέρι- χέρι μὲ τὸν Λαζόπουλο καὶ τὸν ΣΥΡΙΖΑ. Ἐντάξει βρὲ παιδιά, ἐπιτρέψτε καὶ σ᾿ ἐμᾶς τοὺς κακοὺς ἐθνικιστὲς νὰ ἀγωνιοῦμε γιὰ τὰ ἐθνικὰ θέματα, δὲν τὸ κάνουμε γιὰ νὰ σᾶς φᾶμε καμμιὰ πελατεία (γιὰ νὰ μὴν πῶ ὅτι, ὅταν κάποτε ἐμεῖς μιλούσαμε γιὰ Ἑλλάδα, μερικοὶ ποὺ δὲν εἴχατε ἀκόμη ἀνακαλύψει τὸν πατριωτισμό, ὑμνούσατε τὸν Στάλιν καὶ τὸν Ἐνβέρ Χότζα), τὸ ξέρουμε ὅτι ἔχουμε διαφορές, ἀλλὰ ἀφῆστε νὰ ἀκούγονται ὅλες οἱ πατριωτικὲς φωνές! Φτάνει πιὰ μὲ τὸ ἀντιδεξιὸ σύμπλεγμα! Ἂς ἀκούγεται καὶ ὁ ΛΑ.Ο.Σ., δὲν πειράζει, ἂς ἀκουστεῖ καὶ κάποιος ἄλλος στὸ κοινοβούλιο ἐκτὸς ἀπὸ τὸ πρασινοκοκκινομπλὲ κατεστημένο τῆς ὑποτέλειας. Ὁ ΛΑ.Ο.Σ. τὰ καταφέρνει, παρὰ τὰ ἐλαττώματα καὶ τὶς παιδικὲς ἀσθένειες. Μποροῦμε καὶ καλύτερα, ἀλλὰ εἶναι ἐπιτέλους κάτι νέο, μιὰ παριωτικὴ φωνὴ ποὺ καταφέρνει νὰ ἀκουστεῖ. Ἂς ἀκούσουμε καὶ τὸν Ἄδωνι Γεωργιάδη νὰ μᾶς μιλᾷ γιὰ την ἀρχαία Ἑλλάδα, τὴν Ἱστορία μας ποὺ κάποιοι ἄλλοι θάβουν. Δὲν βλάπτει! Καί, μακάρι καὶ στὸν χῶρο τῆς Ἀριστερᾶς νὰ δημιουργηθεῖ ἕνα ἐναλλακτικὸ πατριωτικὸ ρεῦμα, μὲ παρουσία καὶ στὸ πολιτικὸ προσκήνιο, ὄχι μόνον στὸν ἐκδοτικὸ χῶρο μὲ τὴν ἀξιόλογη παρουσία τοῦ «Ἄρδην». Μακάρι! Κάθε πατριωτικὴ φωνή, ἐκ δεξιῶν ἢ ἀριστερῶν, γιὰ καλὸ εἶναι.
[3] Εἷς ἐκ τῶν ὁμιλητῶν, ὁ Παντελῆς Μπουκάλας, ἐσχολίασε: Καὶ τί σημασία ἔχει ποὺ τὸ «Μακεδνὸς» εἶναι ἑλληνική λέξη; ...
Ἔτερος, ὁ μεταφραστὴς Ν. Λίγγρης, ἐσχολίασε ὅτι τὸ πολυτονικὸ «δὲν εἶναι χρήσιμο». Αὐτὸ ἦταν τό ἐπιχείρημα ἐναντίον τοῦ πολυτονικοῦ. Ἡ ἐργαλειακὴ χρησιμότης, καὶ πέραν τούτου οὐδέν! (Ἂν δεχθοῦμε -ποὺ δὲν δεχόμεθα- ὅτι δὲν ἔχει καὶ ἁπλὴ χρησιμότητα τὸ πολυτονικό.) Καὶ νὰ λέγῃ καὶ νὰ ξαναλέγῃ ὁ καθηγητὴς τῆς γλωσσολογίας Κ. Κανάκης ὅτι «ἡ γλῶσσα εἶναι ἐργαλεῖο», καὶ «ἐργαλεῖο», καὶ ξανὰ «ἐργαλεῖο»... καὶ πέραν τούτου; Οὐδέν; Συγγνώμη κύριε καθηγητά, ἀλλά, ἐκτὸς ἀπὸ ἐργαλεῖο, γιὰ κάποιους ἀπὸ ἐμᾶς ἡ γλῶσσα εἶναι καὶ ποίησις, καὶ πολιτισμὸς καὶ ἱστορία καὶ παράδοσις καὶ τέχνη, καὶ ὄνειρο καὶ συνειρμοὶ καὶ ψυχισμὸς καὶ μουσική, καὶ ἱερουργία καὶ ἀναβάπτισις μυητικὴ στὰ ζωογόνα νάμματα τοῦ ἑλληνισμοῦ... Ἐὰν ἐσεῖς ἀρκεῖσθε στὴν ἐργαλειακὴ μηχανιστικὴ χρήσι, σᾶς ἀρκεῖ καὶ ἡ Ὀργουελικὴ neaspeak (ὁ Ὄργουελ στὸ «1984» περιγράφει λεπτομερῶς τὴν κατασκευὴ καὶ λειτουργία τῆς newspeak, ἡ ὁποία neaspeak ἐπιτυγχάνει ἀκριβῶς τὴν μηχανιστικὴ ἐπικοινωνία χωρὶς σκέψι). (Παραπέμπω καὶ πάλι στὸν Ὀδυσσέα Ἐλύτη. Λέγει ὁ μεγάλος μας ποιητὴς στὸν λόγο του κατὰ τὴν ἀπονομὴ τοῦ βραβείου Νομπέλ: «Εάν η γλώσσα αποτελούσε απλώς ένα μέσον επικοινωνίας, πρόβλημα δεν θα υπήρχε. Συμβαίνει όμως ν' αποτελεί και εργαλείο μαγείας και φορέα ηθικών αξιών. Προσκτάται η γλώσσα στο μάκρος των αιώνων ένα ορισμένο ήθος. Και το ήθος αυτό γεννά υποχρεώσεις. [...]») Ἄλλοι ἀρκοῦνται στὴν «χρησιμότητα»...
Ὁ Ν. Λίγγρης πάλι, ἰσχυρίσθηκε ὅτι τὰ παιδιά μας ἢ τὰ ἐγγόνια μας θὰ ὁμιλοῦν... ἀγγλικά! Καὶ δὲν τὸ εἶπε γιὰ κακό! Σοβαρά! Προσέθεσε δέ, ἀφοῦ ἐκτόξευσε τὸ κεραμίδι, ὅτι, οὔτε θὰ ἐξαναγκασθοῦν νὰ ὁμιλοῦν ἀγγλικά, οὔτε θὰ αἰσθάνονται καταπιεσμένοι καὶ δυστυχισμένοι ποὺ θὰ μιλοῦν ἀγγλικά! Τὶ νὰ πεῖς! Ὅσο καὶ ἐὰν τὸ εἶπε ἐπιδιώκοντας ἀκριβῶς νὰ προκαλέσῃ, τὶ νὰ τοῦ ἀπαντήσῃς ἐὰν δὲν ἀντιλαμβάνεται ὅτι ἡ ἀλλοτρίωσις καὶ ἡ δουλεία δὲν εἶναι ἐξωτερική, δὲν σὲ ἀναγκάζει κανεὶς μὲ τὸ πιστόλι στὸν κρόταφο (συνήθως), ἀλλὰ πολὺ περισσότερο ἐσωτερική. Ἀνεπαισθήτως ὑψώνονται τὰ τείχη τῆς φυλακῆς, κύριε. Ἀνεπαισθήτως, λέγει ὁ ποιητής, μέχρι νὰ ἔλθει ἡ μέρα ποὺ θὰ θυμόμαστε -ἂν θυμόμαστε κἂν- ποίοι εἴμαστε, ποιοὶ πλαστήκαμε νὰ εἴμαστε, σὰν τοὺς Ποσειδωνιᾶτες...
Ἀλλά, ὅταν οἱ ἴδιοι «ἐκσυγχρονιστὲς» ἰσχυρίζονται ὅτι δὲν ἔχει σημασία ἐὰν τὰ παιδιά μας θα μιλοῦν ἀγγλικὰ καὶ ἡ Ἑλληνικὴ θὰ ὑπάρχει μόνον στὰ βιβλία, τότε ἀποδεικνύεται ξεκάθαρα πόσο δίκιο ἔχουμε ὅσοι ἐξακολουθοῦμε νὰ ἀγωνιζόμεθα.
Ἡ βαθύτερη διαφορά μας, τελικῶς, μὲ τοὺς «ἐκσυγχρονιστὲς» δὲν εἶναι ἐπὶ τῆς μεθόδου τῆς διδασκαλίας, τῶν διατιθέμενων πόρων γιὰ τὴν παιδεία, οὔτε διαφορὰ γλωσσολογική. Οὔτε κἄν, τελικῶς, διαφορὰ ἰδεολογική. Ἡ βαθύτερη διαφορὰ μας εἶναι ὀντολογική. Εἴμεθα Ἕλληνες (φύσει, ὄχι ἁπλῶς ἰδεολογικῶς), βιωματικῶς καὶ συνειδητῶς μετέχοντες στὸ Γένος, ἀντλώντας ζωὴ καὶ ὕπαρξι ἀπὸ τὸ διαχρονικό μας Σῶμα, γνῶστες τῆς ὑπερηφάνειας καὶ τοῦ χρέους ποὺ συνεπάγεται ἡ μετοχή μας σ᾿ Αὐτό; («ἤρθαν, πέρασαν, θὰ ἔρθουν, θὰ περάσουν, κριτὲς θὰ μᾶς δικάσουν, οἱ ἀγέννητοι, οἱ νεκροί», ὁ στίχος τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ, ὁ πλέον προσφυὴς ποιητικὸς ὁρισμὸς τῆς ἐννοίας «ἔθνος».) Τὸ ἐρώτημα εἶναι όντολογικόν· τὶ εἶσαι. Ἐὰν εἶσαι Ἕλλην, αὐτονόητα μαθαίνεις Ἑλληνικά. Δὲν ἔχουν θέσι ἐπιχειρήματα χρησιμότητος. Ὄχι διότι πρέπει· διότι εἶσαι.
Ὄχι βεβαίως ὅτι εἶναι ἀνάγκη νὰ εἶσαι Ἕλλην γιὰ νὰ ἀξίζῃ νὰ μαθαίνῃς ἀρχαῖα Ἑλληνικά. Ἀλλά, πόσο μᾶλλον. (Ἴσως, εὰν οἱ νεοέλληνες ἀφελληνισθοῦν, τὰ Ἑλληνικὰ συνεχίσουν νὰ τὰ μαθαίνουν οἱ ξένοι. (Ἀλλὰ δὲν θὰ εἶναι πιὰ ζωντανὴ γλῶσσα...) Δὲν κινδυνεύουν τόσο αὐτὰ χωρὶς ἐμᾶς, ὅσο ἐμεῖς χωρὶς αὐτά.)
[4] Βεβαίως, καλῶς, ἄριστα κάνει ὁ Σαραντάκος καὶ ξεκαθαρίζει τὰ ζητήματα ὁρισμένων «ἀστικῶν θρύλων», γιὰ νὰ μὴν παραπλανοῦνται οἱ ἀφελεῖς, καὶ μάλιστα οἱ νέοι. Ἂν καὶ ἴσως εἶναι ὑπερβολικὴ ἡ προθυμία του νὰ κατηγορήσει τὸν ἑλληνοκεντρικὸ χῶρο. Βλέπετε, ἀκὀμη καὶ στὸ ἡλεκτρονικὸ φόρουμ τῆς νεολαίας τοῦ ΛΑ.Ο.Σ., τὸ «λερναῖο κείμενο» εἶχε καταγγελθεῖ ἀπὸ σοβαροὺς νέους, (ὅμως ἡ κ. Βάσω Κιντῆ, ψευδόμενη, ἀπέδωσε τὸ κείμενο συκοφαντικῶς στόν ΛΑ.Ο.Σ.! (πού, καὶ νὰ εἶχε γράψει ἕνα παιδὶ σὲ κάποιο φόρουμ μιὰ μπαρούφα, τὶ θὰ σήμαινε αὐτὸ δὲν καταλαβαίνω...)) ἔπεσε ὅμως θύμα τώρα ὁ ὑπουργὸς Παιδείας. Ἄλλο ποὺ δὲν ἤθελαν οἱ «προοδευτικοὶ» νὰ ξεσκίσουν τὸν ἄνθρωπο ποὺ ἔστειλε γιὰ ἀνακύκλωσι τὸ παράνομο καὶ ἀντισυνταγματικὸ προπαγανδιστικὸ κουρελούργημα τῆς Ρεπούση καὶ τοῦ Λιάκου...
Ἐντάξει παιδιά, τὶ νὰ γίνει, φυσικὸ εἶναι θύματα τῶν φαρσῶν μὲ ἑλληνοκεντρικὰ θέματα νὰ πέφτουν περισσότερο οἱ ἑλληνοκεντρικοί, θύματα φαρσῶν γιὰ τὴν ζωὴ τοῦ Μάρξ οἱ μαρξιστὲς, θύματα τῆς φάρσας γιὰ τὴν δῆθεν ρατσιστικὴ δήλωσι τοῦ Τόμυ Χίλφιγκερ οἱ κομψὲς κυρίες! (Οἱ ὑπόλοιποι δὲν ξέρουν κἂν ποιὸς στὸ καλὸ εἶναι ὁ Τόμυ Χίλφιγκερ· ἐγὼ ἀπὸ τὴν φάρσα τὸν ἔμαθα.) Τὸ ὄτι ἔπεσε θύμα ὁ ὑπουργός (ναί, ἀφελέστατα), σημαίνει ὅτι τουλάχιστον τὸν συγκινεῖ ἡ γλῶσσα καὶ ἡ ἱστορία μας· πάλι καλά, διότι ἐδῶ ποὺ ἔχουμε φθάσει, αὐτὸ δὲν εἶναι καθόλου σίγουρο γιὰ τὸν καθένα. Εἶναι, λοιπόν, θετικὸ καὶ ἐλπιδοφόρο τὸ ὅτι κάποιοι ἐξακολουθοῦν νὰ συγκινοῦνται ἀπὸ αὐτὰ τὰ πράγματα...
Τὸ κακὸ εἶναι ἡ χρησιμοποίησις τῆς φάρσας ἀπὸ τοὺς ἑλληνόφοβους, γιὰ νὰ ὑποβάλουν τὴν ἰδέα ὅτι, ἀφοῦ τάχα οἱ ὑπὲρ τῆς Ἑλληνικῆς ἰσχυρισμοὶ τῆς φάρσας εἶναι ἀνακριβεῖς ἥ ἐντελῶς ψευδεῖς, τὸ ἴδιο ἰσχύει γιὰ κάθε ἰσχυρισμὸ ὑπὲρ τῆς Ἑλληνικῆς. Ἀφοῦ εἶναι ψεύτικοι οἱ ἀνύπαρκτοι ἰσχυρισμοὶ τοῦ... διευθυντοῦ τῆς Apple καὶ τοῦ CNN, τί σημασία ἔχει ποὺ ὁ Γεώργιος Μπαμπινιώτης καὶ ὁ Ὀδυσσέας Ἐλύτης ἔχουν πεῖ πολὺ περισσότερα καὶ οὐσιαστικότερα, ἀκόμη καὶ ἐντυπωσιακότερα (ἐὰν αὐτὸ εἶναι τὸ ζητούμενο), τὰ ὁποῖα θὰ μποροῦσαμε νὰ ἐπικαλεσθοῦμε; Ἐὰν δηλαδὴ ὑποθέταμε ὅτι χρειάζονται... δηλώσεις γιὰ τὴν Ἑλληνικὴ γλῶσσα, λὲς καὶ δὲν ἀρκοῦν τὰ ὕψιστα κατορθώματα τοῦ ἀνθρωπίνου Πνεύματος, τὰ ὁποῖα ἐννοήθησαν καὶ ἐπῆραν μορφὴ μ᾿ αὐτήν! (Καί, δευτερεῦον, ἀγνοεῖται συνήθως ἡ ἀρχὴ τῶν ὅποιων μυθευμάτων, ὅπου βεβαίως ὑπάρχει· π.χ. «οἱ ὑπολογιστὲς ὁμιλοῦν ἀρχαία ἑλληνικά»: αὐτόματη συντακτικὴ ἀνάλυσις («Time flies like an arrow. Fruit flies like a banana.»)· σχέσις λέξεων καὶ νοήματος: πρβλ. κατὰ Μπαμπινιώτη «ἐτυμολογικὴ διαφάνεια»· κ.ἄ.)
[5] Γράφει ὁ Γ. Καραμπελιᾶς («Χουλιγκάνου ἐγκώμιον», «Ἄρδην», τ. 38-39, Νοέμ. 2002): «Όταν ένας λαός βρίσκεται σε κρίση, όταν οι ελίτ της χώρας, όχι απλώς έχουν αποποιηθεί τον ρόλο τους ως πνευματική “ηγεσία” του έθνους, αλλά αντιθέτως πρωτοστατούν στη μεταμοντέρνα “διάλυσή” του, και την εκχώρησή του στο τουρκοδυτικό condominium, τότε τα ψήγματα αντίστασης που εξακολουθούν να υπάρχουν περιορίζονται σε αντιδράσεις “περιθωριακές” και καμιά φορά “στομαχικές”, ενστικτώδεις, πρωτόγονες ή “ερασιτεχνικές”. Η ανάγκη της εθνικής αυτοσυνειδησίας θα εκφραστεί μέσα από τις διόδους που μπορεί να διαμορφώσει ή και να εκβιάσει, υπερακοντίζοντας αυτήν την “προδοσία των διανοουμένων”. »
18 σχόλια:
Μα δεν έχουν συνέπεια και αυτά που λένε.
Διαμαρτύρονται -λέει- για τον νεοκαθαρευσιανισμό και επισημαίνουν τα λάθη που γίνονται.
Τι έγινε; Έγιναν 'γλωσσαμύντορες' κι αυτοί;
Αυτοί δε λένε ότι η γλώσσα εξελίσσεται και μέσα από τα λάθη της και δεν έχει και μεγάλη σημασία πώς λέμε τι γιατί η γλώσσα προσαρμόζεται;
Είναι προφανές ότι αυτή η ευαισθησία τους πιάνει μόνο όταν ακούν λόγιες λέξεις κι εκφράσεις, γιατί έχουν ιδεολογικές διαφωνίες με αυτές.
Εδώ πριν αρκετό καιρό θυμάμαι στα "Νέα" επιφυλλίδα του Γιάννη Η.Χάρη, που έγινε ειδικός κι αυτός τώρα, και θεωρούσε λόγιο το "λαμβάνω".
Και στηλίτευε τη χρήση του αντί του 'παίρνω', π.χ. στην έκφραση 'έλαβα μήνυμα'!
Από αυτό και μόνο να καταλάβουμε.
καλά... Ασχολείστε μέ τόν Χάρη όστις στό μπλόγκ του έγραφε:
καλόδεχτα άλλωστε ήταν πάντοτε κάθε λογής αντίθετα σχόλια, από απλώς ειρωνικά έως ευθέως αντιδραστικά, ή και κάποια ελληναράδικα, μολονότι γι’ αυτά τα τελευταία ειδικά είχα εξαρχής δηλώσει απερίφραστα πως δε θα βρίσκουν θέση εδώ, αφού ο καθένας είναι ελεύθερος, εννοείται, να εκφράζει τις απόψεις του, αλλά το ίδιο είμαστε ελεύθεροι και εμείς να μην ανοίγουμε διάλογο μαζί τους• πιο σοβαρά ακόμα: υπάρχουν όρια πέρα από τα οποία δεν νοείται να νομιμοποιούμε τον όποιο διάλογο μαζί τους –πόσο μάλλον και να τους δίνουμε και βήμα: έχουνε δα από ολόκληρα κανάλια τηλεοπτικά και εφημερίδες κτλ., έως ολόκληρες εκπομπές πλέον και στα λεγόμενα σοβαρά κανάλια, ή στήλες ακόμα και σε παραδοσιακά δημοκρατικές εφημερίδες, όπου μπορούν ελευθερότατα να εκφράζουν τις απόψεις τους αυτές
όσο γιά τό η αντιδικία τών τόνων, αναφέρεσαι στό εκδοθέν υπό τής ελευθέρας σκέψεως;
Διαστρεβλώνεις τα όσα είπε ο Π. Μπουκάλας. Γιατί το κάνεις αυτό;
Ἀνώνυμε, ὅταν κάνῃς παρατηρήσεις νὰ εἶσαι συγκεκριμένος· δὲν μπορῶ νὰ κάνω τὸν μάντη. Ἄλλο προβοκατόρικο σχόλιο (κατηγορία χωρὶς αἰτιολόγησι) δὲν πρόκειται νὰ ἐγκριθῇ. Ἀλλά, ἐπειδὴ ἐγὼ θέλω τὸν διάλογο (αντίθετα ἀπὸ τόν... Χάρη), θὰ προσπαθήσω νὰ διατυπώσω ἐγὼ τὸ ἀντεπιχείρημα ποὺ παρέλειψες νὰ διατυπώσῃς ἐσύ, γιὰ νὰ ἀπαντήσω.
Ὁ Μπουκάλας εἶπε αὐτὸ (εἰρωνευόμενος τὸ «πατριωτικὸ» ἐπιχείρημα «πῶς τολμοῦν οἱ σκοπιανοὶ νὰ διεκδικοῦν τὴν Μακεδονία; οὔτε τὶ σημαίνει «μακεδνὸς» δὲν ξέρουν»): «Τί σημασία ἔχει ποὺ τὸ «μακεδνὸς» εἶναι ἑλληνικὴ λέξι. Ὅσο ξέρουν οἱ σημερινοὶ Ἕλληνες τὶ σημαίνει, τόσο ξέρουν καὶ οἱ σκοπιανοί» (ἀπὸ μνήμης)· τουτέστιν, ὅση σχέσι ἔχουν οἱ σημερινοὶ Ἕλληνες μὲ τὴν ἀρχαία Μακεδονία, τόση ἔχουν καὶ οἱ σκοπιανοί· τουτέστιν, ὅσα ἱστορικὰ δικαιώματα ἐκ καταγωγῆς ἔχουν οἱ σημερινοὶ Ἕλληνες, τόσα ἔχουν καὶ οἱ σκοπιανοί. Αὐτὸ δὲν εἶπε; Πάγιο «προοδευτικὸ» ἐπιχείρημα (ὅτι κανεὶς δὲν ἔχει σχέσι μὲ τοὺς ἀρχαίους καὶ κανεὶς δὲν ἔχει κληρονομικὰ δικαιώματα). Δὲν εἶπε ὅτι ἡ Μακεδονία ἀνήκει στοὺς σκοπιανούς, οὔτε ἐννόησα κάτι τέτοιο (ἐὰν δὲν τὸ διευκρίνισα ἐπαρκῶς, κακῶς), εἶπε αὐτὸ ἀκριβῶς ποὺ ἐξηγῶ. Αμφισβήτησις τῆς συνέχειας καὶ ἀρχαιότητος τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους. Τὸ θεμελιῶδες δόγμα τοῦ νεοταξικοῦ ἰδεολογήματος. Καὶ γι᾿ αὐτὸ δὲν θεωρῶ τὴν φράσι του εὐφυολόγημα, ἀλλὰ τὴν παίρνω στὰ σοβαρά.
Ἐὰν ἐννοῦσε βεβαίως ὅτι ἐφ᾿ ὅσον εἴμαστε καὶ θέλουμε νὰ λεγόμαστε Ἕλληνες, εἶναι ἀπαράδεκτο νὰ μὴν γνωρίζουμε καλὰ τὴν ἀρχαία μας ἱστορία καὶ πολιτιστικὴ κληρονομιά, ἐὰν ἐννοοῦσε ὅτι εἶναι ἀπαράδεκτο νὰ μελετοῦν καὶ νὰ γνωρίζουν τὴν ἀρχαία Ἑλλάδα οἱ ξένοι περισσότερο ἀπὸ ἐμᾶς, ἐὰν ἐννοῦσε ὅτι πρέπει νὰ ντρεπόμαστε νὰ λεγόμαστε Ἕλληνες οὔτως ἐχόντων τῶν πραγμάτων, ἐὰν ἐννοῦσε ὅτι δὲν θὰ ἔπρεπε μόνον νὰ ἐπαιρόμεθα γιὰ τοὺς προγόνους μας (αὐτὸ δὲν μᾶς περιποιεῖ καμμία τιμή ἀπὸ μόνο του, ἀντιθέτως· ἀλλά, μὴν ξεχνοῦμε πάλι, ἡ ἔμφυτη ἐθνικὴ περηφάνεια (αὐτοσεβασμός, αἴσθημα τῆς κοινότητος) εἶναι προϋπόθεσις καὶ προγεῖται· ἡ μελέτη τοῦ Πλάτωνος ἔπεται· γι᾿ αὐτὸ ἂς μὴν περιφρονοῦμε διανοουμενίστικα τὸν λαϊκὸ πατριωτισμό), ἀλλὰ νὰ ἀνοίγουμε καὶ κανένα βιβλίο, νὰ τοὺς μελετοῦμε καὶ νὰ τοὺς τιμοῦμε μὲ ἔργα («ἔργῳ δηλοῦσθαι τὰς τιμάς», Περικλέους ἐπιτάφιος, κατὰ Θουκυδίδην), τότε τὸν παρεξήγησα, τοῦ ζητῶ συγγνώμη, καὶ συμφωνῶ ἀπολύτως μαζί του.
Ἀλλὰ φοβοῦμαι ὅτι δὲν τὸν παρεξήγησα, διότι τὸ νεοταξικὸ ἰδεολόγημα περὶ νεωτερικῆς ἐκ τοῦ μηδενὸς αὐθαιρέτου κατασκευῆς τοῦ Ἑλληνικοῦ ἔθνους ἀπὸ τὴν κρατικὴ προπαγάνδα, καὶ πληθυσμῶν χωρὶς ταυτότητα καὶ καταγωγή, εἶναι τὸ κεντρικὸ σημεῖο ἀντιλογίας μεταξὺ ἐθνικιστικῆς καὶ ἐθνομηδενιστικῆς διανοήσεως σήμερα καὶ γύρω ἀπὸ αὐτὸ στρέφεται ὅλος ὁ προβληματισμὸς τῆς ἐποχῆς μας. Καὶ σὲ αὐτὸ παίρνουμε θέσι, λοιπόν, ἐρωτῶ: Κατὰ Μπουκάλα εἴμαστε ἤ ὄχι ἀπόγονοι (ἀπόγονοι, λέγω· ὄχι ἴδιοι προφανῶς) ἐθνικῶς (φυλετικῶς, γλωσσικῶς, πολιτιστικῶς) τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων; Ἀπάντησις μὲ «ναί» ἢ «ὄχι», χωρὶς ὑπεκφυγές καὶ στρεψοδικίες, παρακαλῶ. (Τὸ ἐρώτημα ἀντανακλᾶται εἰδικότερα καὶ στὴν γλῶσσα· κάποτε διεξήγοντο ὁμηρικὲς μάχες μεταξὺ Μπαμπινιώτη καὶ Μαρωνίτη (καὶ νεοτὰξ σχολῆς Χρηστίδη) γιὰ τὸ ἂν ἡ ἀρχαία Ἑλληνικὴ εἶναι «ἄλλη γλῶσσα».)
Ἡ δική μου θέσις; Εἴμεθα Ἕλληνες, ἀπόγονοι τοῦ Δευκαλίωνος, τοῦ Κέκροπος καὶ τοῦ Πελασγοῦ, τῶν Ὀλυμπίων θεῶν καὶ τῆς Μητέρας Γῆς. «Γῆς παῖς εἰμι καὶ Οὐρανοῦ ἀστερόεντος͵ αὐτὰρ ἐμοὶ γένος οὐράνιον.» (Ὀρφεύς, ἀπόσπασμα 17, 11-12)
Καὶ ὁ Μπουκάλας δὲν θὰ ἔπρεπε νὰ ἀκολουθῇ τὴν νεοταξικὴ λογική, διότι ἔχει μελετήσει καὶ πολλὲς φορὲς ἔχει γράψει γιὰ τὴν λόγια καὶ λαϊκὴ παράδοσι, πῶς μέσῳ τοῦ δημοτικοῦ τραγουδιοῦ, τῆς λαϊκῆς ζωῆς καὶ τέχνης, ἔχει φθάσει ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα μέχρι σήμερα. Τὸ ἔχω πεῖ καὶ τὸ ξαναλέω. Ὅταν δὲν ἀναλίσκεται σὲ κυνήγι ἐθνικιστικῶν μαγισσῶν -ἀμὰν αὐτὴ ἡ «προοδευτικὴ» ἑλληνοφοβία, αὐτὸ τὸ σύμπλεγμα ἀντιεθνικισμοῦ- εἶναι καλός. Αὐτὸ ποὺ εἶπε ὁ ἐκδότης στὴν ἐκδήλωσι, ὅτι «ἀποδελτιώνουμε τὰ ἄρθρα του στὴν «Καθημερινή»», λίγοι θὰ τὸ πιστεύσουν, ἀλλὰ τὸ κάνω καὶ ἐγώ· Ξέρετε πόσα δικά του ἔχω στὸν σκληρό μου δίσκο, τὰ ὁποῖα ἀπήλαυσα (δυστυχῶς μὲ ὅλο καὶ μικρότερη συχνότητα); Ἀλλά, ἀλλά.
Ὅσο γιὰ τὸν Χάρη, καλά. Ὁ Χάρης ἔχει ξεφύγει τελείως. Κάποτε ἔγραφε μερικὰ καλά, κατακρίνοντας τοὺς ξενισμοὺς ποὺ περνοῦν στὴν Ἑλληνική (συντακτικούς μάλιστα, ὄχι ἁπλῶς λεκτικούς), ἀλλὰ ἐδῶ καὶ πολὺ καιρὸ εἶναι φανατικὰ στρατευμένος. (Τί νὰ πρωτοπῇς, ἐδῶ καὶ οἱ ἀριστεροί, ἀκόμη καὶ μετριοπαθεῖς, ἐκτὸς τῆς καθ᾿ ἑαυτοῦ «πατριωτικῆς ἀριστερᾶς» Μαργαρίτης, Βῶρος κ.ἄ., τελικῶς καὶ ὁ Ἐλεφάντης, εἶχαν ξεσκίσει τὸ Ρεπούσειο σύγγραμμα, καὶ ὁ Χάρης ἐπέμενε, δὲν πά᾿ νὰ εἶναι ἀπαράδεκτο, ἱστορικῶς, γλωσσικῶς, ἐκπαιδευτικῶς, ἐγὼ τὸ ὑπερασπίζομαι, δὲν γράφω κἂν λέξι γιὰ τὰ λάθη του, κι ἂς τὰ βλέπω, γιὰ νὰ μὴν γίνει τὸ χατήρι τοῦ Χριστόδουλου! Ἡ δὲ μονομανία του κατὰ τοῦ μακαριστοῦ Χριστοδούλου ξεπερνοῦσε κάθε ὅριο.) Δὲν γράφει πιὰ γιὰ τὴν γλῶσσα, κάνει πολεμική. (Καὶ πολεμικὴ μπορεῖ νὰ κάνω καὶ ἐγώ, ἀλλὰ κάτι τόσο... «δημοκρατικό», ὅπως αὐτὸ ποὺ ἀποδελτίωσε ὁ Βαγγέλακας, δὲν θὰ τολμοῦσα νὰ γράψω καὶ νὰ ἔχω τὴν ὑποκρισία νὰ παριστάνω τὸν δημοκράτη!)
Υ.Γ. «Παίρνω» δὲν σημαίνει κἂν «λαμβάνω», ὦ Σώκρατες. «Παίρνω» σημαίνει ἀπλώνω τὸ χέρι καὶ παίρνω· «λαμβάνω» σημαίνει μοῦ ἔρχεται. Ἀποστολὴ- λήψις. ...στάλσιμο- πάρσιμο;!
«Τί σημασία ἔχει ποὺ τὸ «μακεδνὸς» εἶναι ἑλληνικὴ λέξι. Ὅσο ξέρουν οἱ σημερινοὶ Ἕλληνες τὶ σημαίνει, τόσο ξέρουν καὶ οἱ σκοπιανοί»
Αυτο το είπε πράγματι, χωρίς τις υπόλοιπες συνεπαγωγές που είναι δικές σου. Δεν έκανε κανένα λόγο για ιστορικά δικαιώματα.
Δεν αντιλαμβάνεσαι τον πυρήνα της διαφωνίας μας. Το ότι κάποιος μπορεί να γράφει για τα λαϊκά έθιμα όπως εξελίχθηκαν απο την αρχαιότητα και επεβίωσαν του χριστιανισμού μέχρι τις μέρες μας, δεν σημαίνει ότι θέλει όλο το πακέτο, δεν σημαίνει ότι κατάγεται από τον Πελασγό!
Λοιπόν, φίλτατε Καλλίμαχε, σευχαριστώ για την ανάρτηση, φοβούμαι όμως ότι πράγματι διαστρεβλώνεις τον Μπουκάλα ή εν πάση περιπτώσει τον ερμηνεύεις. Για το χατίρι σου έκατσα και είδα το σχετικό απόσπασμα από το βίντεο και το απομαγνητοφώνησα:
"Διάβαζα ας πούμε τις προάλλες, τώρα που ξανα-αναζωπυρώθηκε το μακεδονικό: Μα με ποιο δικαίωμα ζητούν να ονομαστούν Μακεδονία αυτοί, που δεν ξέρουν τι πα να πει η λέξη ‘Μακεδνός’; Ας ρωτήσουνε τους καθαυτό Μακεδόνες ας πούμε, τους έλληνες Μακεδόνες, πόσοι ξέρουν, εδώ ανάμεσά μας όσοι είναι, πόσοι ξέρουν τι πα να πει Μακεδνός και αν αυτό στοιχειοθετεί δικαίωμα να λεγόμαστε Μακεδόνες και Μακεδονία..."
(και μετά περνάει σε άλλο θέμα χωρίς να ολοκληρώσει τη φράση του).
ν.σ.
Δεκτὴ ἡ παρατήρησις, ἀλλὰ θὰ διατηρήσω τὸ δικαίωμα τῆς ἐρμηνείας (καὶ ἐσεῖς τὸ δικαίωμα νὰ κρίνετε ὅτι παρερμηνεύω).
«αν αυτό στοιχειοθετεί δικαίωμα να λεγόμαστε Μακεδόνες και Μακεδονία»
«αὐτό», τουτέστιν; Τὸ ὅτι δὲν ξέρει ὁ μέσος Ἕλλην τὴν ἐτυμολογία τῆς λέξεως; Τὸ ὅτι ἡ λέξις εἶναι Ἑλληνική; (Αὐτὸ τὸ ξέρουν ὅλοι.) Ἡ συγκεκριμένη λέξις μόνον; Ἡ σχέσι μας με τὰ ἀρχαῖα Ἑλληνικά, ἡ σχέσι μας (ἀνύπαρκτη, λένε, ἀφοῦ οὔτε τὴν γλῶσσα δὲν καταλαβαίνουμε, λένε) μὲ τοὺς ἀρχαίους καὶ (ἀνύπαρκτη, λένε) καταγωγή μας ἀπὸ αὐτούς;
Καλῶς, ἐντάξει, ὁ Μπουκάλας ἐννοοῦσε ὅτι, ὡς Ἕλληνες, ἔχουμε κάθε ἱστορικὸ δικαίωμα στὸ ὄνομα τῆς Μακεδονίας, ἀφοῦ οἱ ἀρχαῖοι Μακεδόνες ἦταν Ἕλληνες, ἀλλὰ ἁπλῶς ἡ διατύπωσι τοῦ πατριωτικοῦ ἐπιχειρήματος (ὅπως τὸ μετέφερε) δὲν ἦταν ἡ καλύτερη - αὐτὸ μόνον.
Καλῶς, μὲ ἔπεισες, συμφωνῶ κι ἐγώ σ᾿ αὐτό μαζί του! Δὲν θὰ ἔλεγα «δὲν ξέρουν τὶ πά᾿ νὰ πεῖ», θὰ ἔλεγα «ἂς μάθουν ὅτι εἶναι Ἑλληνικὴ λέξι». Μάλιστα...
Ἐμεῖς εἴμαστε Ἕλληνες, οἱ ἀρχαῖοι Μακεδόνες ἦταν Ἕλληνες, ἄρα τὸ ὄνομα Μακεδὼν ἀνήκει στοὺς Ἕλληνες.
Ὁ Χένρυ Κίσινγκερ εἶχε ἀπαντήσει «Ναί», συμπληρώνοντας: «ἐγὼ ξέρω Ἱστορία».
Ἐλπίζω ὅτι οἱ Ἕλληνες ἐξακολουθοῦν νὰ εἶναι τουλάχιστον τόσο φιλέλληνες ὅσο ὁ Χένρυ Κίσινγκερ.
Ας με διορθώσει κάποιος αλλά λέξεις όπως "φιλέλληνας" υπάρχουν μόνον στην ελληνική. Ας πούμε οι Γάλλοι δεν διακρίνουν τον κόσμο σε φιλογάλλους και μη. Οι Ιταλοί και οι Γερμανοί το ίδιο. Είναι επειδή δεν κατάγονται από τον Πελασγό; :-)
Καὶ στὴν ἑβραϊκὴ ντέ! Ἀντισημίτης, φιλοσημίτης!
Μπα, ελληνική ειναι και αυτή, όσο για το αντισημίτης οι ελληνοκεντρικοί ισχυρίζονται ότι η λέξη δεν αφορά μόνο την προκατάληψη έναντι των Εβραίων αλλά και έναντι των Αράβων. Ιησούς Χριστός νικάει, δηλαδής.
Ο Καλλίμαχος πολύ καλώς κατάλαβε τι εννοεί ο κ.Μπουκάλας (δεν είπε και καμιά σοφία άλλωστε) κι έδωσε και την απάντησή του.
Για το φιλέλλην/ανθέλλην, εκτός από τους εβραίους και οι αμερικανοί χρησιμοποιούν παρόμοιο διαχωρισμό σε φιλο- και αντι-αμερικανούς.
Αγαπητέ Αθήναιε, όπως ξέρεις, εμείς και ο άλλος περιούσιος λαός έχουμε πολλά κοινά στοιχεία (μόνο εμείς και ο άλλος π.λ. λέμε ότι όταν οι φράγκοι ζούσαν στις σπηλιές εμείς χτίζαμε παρθενωναούς, μόνο εμείς και ο άλλος π.λ. κάνουμε φασαρία σήμερα για το αν ήταν γκέης ο μεγαλέξαντρος ή ο δαβής), οπότε είναι πολύ πιθανό να υπάρχει και το εβραιόφιλος-εβραιόφοβος, αλλά δεν το ξέρω.
Όμως, λέξεις όπως φιλέλληνας-ανθέλληνας ασφαλώς υπάρχουν στα γαλλικά: francophile και francophobe.
http://en.wikipedia.org/wiki/Francophile
Εξαιρετικό το κείμενό σου αν και "σεντόνι", άρα αντιδημοσιογραφικόν. Τέλος πάντων. Επαναλαμβάνω είναι εξαιρετικό.
Καλλίμαχε, πολύ καλό το πολυτονικό.οργ., που είδα να αναφέρεις.
Ωστόσο δεν έχει κανόνες για την υποτακτική (-η αντί -ει) και τα σε -α λήγοντα επιρρήματα.
Σε κάθε περίπτωση αυτό που έχει σημασία είναι οι λόγοι που οδηγούν κάποιον να (πάντα, αυτό-)αναγορευτεί σε "μαχητή" του ενός ή του άλλου "στρατοπέδου". Εάν λ.χ. διατυμπανίζω την ασυνέχεια του ελληνικού έθνους (και γλώσσας) με απώτερο σκοπό να διασπάσω την ενότητα του ελληνικού λαού και να καταπνίξω τα, προερχόμενα από την αγαπή προς την κλασσική αρχαιότητα, φιλελληνικά αισθηματα κάποιων, τότε μπορεί να μου καταλογισθεί προκατάληψη, εμπάθεια και υστεροβουλία.
Παρομοίως, εάν περιφέρω ανά το internet κείμενα του τύπου του "Λερναίου κειμένου" και επαναλαμβάνω ετυμολογικές αρλούμπες με σκοπό να αποδείξω την ανωτερότητα της ελληνικής φυλής (Ζιγκ Χάιλ - δεν γνωρίζω τη γερμανική γραφή, συγγνώμη Αδόλφε) και -τελικά- να κερδίσω μερικές παραπλανημένες ψήφους, να πουλήσω βιβλία (και "εξυπηρέτηση" κάποιες φορές) και, αναλόγως των συνθηκών, να φτάσω τους αλλόθρησκους στην κόκκινη μηλιά, τότε μπορεί να μου καταλογισθεί πατριδοκαπηλεία, φασισμός/εθνικισμός και μισαλλοδοξία (και βλακεία, συνήθως).
Δυστυχώς, όμως, οι προθέσεις μπορούν να κριθούν εκ του ασφαλούς, μόνο εκ των υστέρων και κυρίως εκ του αποτελέσματος. Το μόνο που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος (ασχέτως ετυμολογίας) που ενδιαφέρεται πραγματικά για την ΑΛΗΘΕΙΑ είναι να προσπαθεί να ελευθερωθεί από τα δεσμά των προσωπικών του απόψεων, κυρίως όσων δεν έχουν θέση σε μία επιστημονική συζήτηση ή αναζήτηση. Να είναι έτοιμος να αποδεχτεί αλήθειες που πρεσβεύουν οι "αντίπαλοι", όταν διαπιστώσει ότι είναι πράγματι αλήθειες και να καταρρίψει μύθους που πρεσβεύουν οι "σύμμαχοι" όταν διαπιστώσει ότι είναι πράγματι μύθοι.
Και μία, ειλικρινά φιλική, υπενθύμιση προς όλους τους εμπλεκόμενους σχετικά με τη τραγική αλήθεια που περιέχεται στο (νομίζω βαρβαρικής καταγωγής, Λιακοπουλιστί) ρητό: "Ο δρόμος για την Κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις".
Υ.Γ. Με την ευκαιρία, συγχαρητήρια στους Ν. Σαραντάκο και "Κρατύλο" τόσο για τα ενδιαφέροντα κείμενά τους, όσο και για την ευπρεπή προσπάθεια που κάνουν και οι δύο να παρουσιάσουν εμπεριστατωμένα τις απόψεις τους. Και συγγνώμη για τα όποια λάθη στο πρόχειρο αυτό κείμενο, απέχω πολύ από το δικό σας επίπεδο γνώσης της ελληνικής.
Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια.
Σημασία έχει μόνο η αλήθεια. Μονάχα το αληθές έχει το ειδικό εκείνο βάρος που σε κερδίζει χωρίς πολλές περιστροφές.
Οι στρατευμένες απόψεις του συναφιού του Μπουκάλα, του Χάρη κλπ, πάσχουν ακριβώς εκεί. Ότι λόγω των ιδεοληπτικών αγκυλώσεών τους ο λόγος τους έχει το ειδικό βάρος του υδρογόνου. Γι' αυτό και καμμία σχέση δεν έχει με την ΑΛΗΘΕΙΑ <--(και πού 'στε, κύριε Ν.Σ. σας παρακαλώ να μας ετυμολογήσετε την λέξιν πάραυτα!)
Ειλικρινά λυπάμαι που ένας σοβαρός άνθρωπος όπως ο Νίκος Σαραντάκος στην προσπάθειά του να υπηρετήσει το αληθές υποκύπτει στον νεοταξικό πειρασμό και -εν τέλει- το κάνει οπλισμένος με την γνωστή κούφια ρητορεία που χαρακτηρίζει τις αγέλες των νεόκοπων νεο-Οθωμανών οσφυοκαμπτών.
Αν πραγματικά τον ενδιέφερε η ελληνική γλώσσα και μόνο αυτή, θα είχε αποφύγει τα ουκ ολίγα αντιεθνικιστκά παραληρήματα και θα είχε συγκεντρωθεί στην ουσία που δεν είναι άλλη από την γλώσσα μας. Αλλά τι να λέμε τώρα: Η στεγνή αλήθεια κουράζει, ενώ οι αλμυρές ιστορίες πουλάνε.
Ιδιαίτερη μνεία θέλω να κάνω στον κύριο που υπογράφει "Αθηναίος". Είπε την μεγαλύτερη κοτσάνα που έχω ακούσει από κάποιον που υποτίθεται ότι είναι ...σκεπτόμενο "ζώο" και εξηγούμαι, δεν έχω ξανασυναντήσει τέτοια σοβαροφάνεια από κάποιον να λέει ότι από την παράδοσή του θα πάρει "a la carte" μόνο ό,τι του "γουστάρει". Τα συγχαρητήριά μου, πραγματικός κλαυσίγελος η θέσις σας, αγαπητέ.
Είναι βέβαια και αυτό μιά άποψη. Όμως έχει δίκηο τελικά ο Καλλίμαχος που αποφαίνεται ότι στην ρίζα του, το όλο ζήτημα αυτής της "πολεμικής" έχει οντολογικό χαρακτήρα.
Εγώ όχι μόνο δεν αμφισβητώ αλλά ακράδαντα πιστεύω ότι είμαι Έλληνας. Αυτό είναι το σημείο αναφοράς μου, η αφετηρία μου ως ανθρώπινη ύπαρξη, πάνω εκεί προσπαθώ να χτίσω το ποιός είμαι.
Ενώ ο αφελής "Αθηναίος" και -δυστυχώς- ο αξιόλογος Ν. Σαραντάκος αναλίσκονται στην προσπάθεια να μας κάνουν πλύση εγκεφάλου ότι κακώς, κάκιστα πιστεύουμε ότι είμαστε Έλληνες.
Τότε τι είμαστε ρε παλληκάρια; Μανιτάρια; ...
Δημοσίευση σχολίου