Εἴ τις εὐσεβὴς καὶ φιλόθεος, ἀπολαυέτω τῆς καλῆς ταύτης πανηγύρεως· εἴ τις δοῦλος εὐγνώμων, εἰσελθέτω χαίρων εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου αὐτοῦ· εἴ τις ἔκαμε νηστεύων, ἀπολαβέτω νῦν τὸ δηνάριον· εἴ τις ἀπὸ πρώτης ὥρας εἰργάσατο, δεχέσθω σήμερον τὸ δίκαιον ὄφλημα· εἴ τις μετὰ τὴν τρίτην ἦλθεν, εὐχαριστῶν ἑορτάσῃ· εἴ τις μετὰ τὴν ἕκτην ἔφθασε, μηδὲν ἀμφιβαλλέτω· καὶ γὰρ οὐδὲν ζημιοῦται· εἴ τις ὑστέρησεν εἰς τὴν ἐννάτην, προσελθέτω μηδὲν ἐνδοιάζων· εἴ τις εἰς μόνην ἔφθασε τὴν ἑνδεκάτην, μὴ φοβηθῇ τὴν βραδυτῆτα. Φιλότιμος γὰρ ὢν ὁ Δεσπότης δέχεται τὸν ἔσχατον, καθάπερ καὶ τὸν πρῶτον· ἀναπαύει τὸν τῆς ἑνδεκάτης, ὡς τὸν ἐργασάμενον ἀπὸ τῆς πρώτης· καὶ τὸν ὕστερον ἐλεεῖ, καὶ τὸν πρῶτον θεραπεύει· κἀκείνῳ δίδωσι, καὶ τούτῳ χαρίζεται. Καὶ τὴν πρᾶξιν τιμᾷ, καὶ τὴν πρόθεσιν ἐπαινεῖ. Οὐκοῦν εἰσέλθητε πάντες εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου ἡμῶν, καὶ πρῶτοι καὶ δεύτεροι τὸν μισθὸν ἀπολάβετε, πλούσιοι καὶ πένητες μετὰ ἀλλήλων χορεύσατε, ἐγκρατεῖς καὶ ῥᾴθυμοι τὴν ἡμέραν τιμήσατε, νηστεύσαντες καὶ μὴ νηστεύσαντες εὐφράνθητε σήμερον. Ἡ τράπεζα γέμει, τρυφήσατε πάντες· ὁ μόσχος πολὺς, μηδεὶς ἐξέλθοι πεινῶν. Πάντες ἀπολαύσατε τοῦ πλούτου τῆς χρηστότητος. Μηδεὶς θρηνείτω πενίαν· ἐφάνη γὰρ ἡ κοινὴ βασιλεία· μηδεὶς ὀδυρέσθω τὰ πταίσματα· συγγνώμη γὰρ ἐκ τοῦ τάφου ἀνέτειλε· μηδεὶς φοβείσθω τὸν θάνατον· ἠλευθέρωσε γὰρ ἡμᾶς ὁ τοῦ Σωτῆρος θάνατος· ἔσβεσεν αὐτὸν ὑπ' αὐτοῦ κατεχόμενος· ἐκόλασε τὸν ᾅδην κατελθὼν εἰς τὸν ᾅδην· ἐπίκρανεν αὐτὸν γευσάμενον τῆς σαρκὸς αὐτοῦ. Καὶ τοῦτο προλαβὼν Ἡσαΐας ἐβόησεν· Ὁ ᾅδης, φησὶν, ἐπικράνθη. Συναντήσας σοι κάτω ἐπικράνθη· καὶ γὰρ καθῃρέθη· ἐπικράνθη· καὶ γὰρ ἐνεπαίχθη. Ἔλαβε σῶμα, καὶ Θεῷ περιέτυχεν· ἔλαβε γῆν, καὶ συνήντησεν οὐρανῷ· ἔλαβεν ὅπερ ἔβλεπε, καὶ πέπτωκεν ὅθεν οὐκ ἔβλεπε. Ποῦ σου, θάνατε, τὸ κέντρον; ποῦ σου, ᾅδη, τὸ νῖκος; Ἀνέστη Χριστὸς, καὶ σὺ καταβέβλησαι· ἀνέστη Χριστὸς, καὶ πεπτώκασι δαίμονες· ἀνέστη Χριστὸς, καὶ χαίρουσιν ἄγγελοι· ἀνέστη Χριστὸς, καὶ νεκρὸς οὐδεὶς ἐπὶ μνήματος. Χριστὸς γὰρ ἐγερθεὶς ἐκ νεκρῶν, ἀπαρχὴ τῶν κεκοιμημένων ἐγένετο· αὐτῷ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.(Τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου, Λόγος κατηχητικὸς εἰς τὴν ἁγίαν καὶ λαμπροφόρον ἡμέραν τῆς ἐνδόξου καὶ σωτηριώδους Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν Ἀναστάσεως)
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!
(Ἡ Ἀνάστασις τοῦ Κυρίου. Μονὴ τῆς Χώρας, Κωνσταντινούπολις.)
...
Ὁ ὑπέροχος αὐτὸς λόγος τοῦ Χρυσοστόμου, καὶ ἐὰν μόνον τὴν φιλολογική του ἀξία λαμβάναμε ὑπ᾿ ὄψιν, θὰ ἔλαμπε σὰν ἀδάμας ἀνάμεσα στὴν παγκόσμιο γραμματεία ὅλων τῶν ἐποχῶν καὶ ὅλων τῶν τόπων. Ἀναγιγνωσκόμενος στὸ τέλος κάθε ἀναστάσιμης λειτουργίας (ὅταν ἡ πλειονότης τῶν παρευρισκομένων ἔχει ἀποχωρήσει γιὰ νὰ προλάβῃ τὴν Βανδῆ στὰ μπουζούκια), εἶναι κάτι πολὺ περισσότερο· ὅ,τι πιὸ λαμπρό, χαρμόσυνο, ἀπροϋπόθετο κάλεσμα καὶ ἄνοιγμα καρδιᾶς ἔχει ἐκφραστεῖ μὲ ἀνθρώπου γλῶσσα.
Βεβαίως, στὴν ἀντιπνευματική, παρακμιακὴ ἐποχή μας, πόσοι γνωρίζουμε κἂν αὐτὰ τὰ λόγια, καὶ πόσοι τὰ ἔχουμε ἀκούσει καὶ νιώσει ἐκεῖ ποὺ πρέπει, μαζὶ μὲ τὸ Χριστὸς ἀνέστη; Ἐγώ, παραδείγματος χάριν, ἁπλῶς καὶ μόνον ἐπειδὴ εἶμαι -θὰ ἔλεγα- μελετηρός, ἔμαθα γιὰ τὸ κείμενο αὐτὸ, τὰ τελευταῖα χρόνια μόλις, ἀπὸ τὰ βιβλία - δηλαδὴ δὲν ἐγνώρισα τίποτε. Ποιοί φωτοσβέστες ἐκ δυσμῶν ἀνατείλαντες ἐστέρησαν αὐτὸν τὸν πλοῦτο ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες;
(Ἐὰν ἐνθυμοῦμαι καλῶς, περιελαμβάνετο καὶ στὰ «Πατερικὰ κείμενα», τὰ ὁποῖα ἐδιδάσκοντο σὲ κάποια τάξι τοῦ Γυμνασίου. (Ὅταν πήγαινα σχολεῖο ἐγώ, δηλαδή· διότι σήμερα ὑποθέτω ὅτι θὰ ἔχουν καταργηθεῖ καὶ ἀντικατασταθεῖ ἀπὸ τὰ ὄργια τῆς Ἔρσης Σωτηροπούλου καὶ τῆς Μανίνας Ζουμπουλάκη. Ἂς εἶναι ὅμως· κι αὐτά, κι ἐκεῖνα καλά - ἐκεῖ ποὺ πρέπει· δὲν λέω. Ἀλλὰ ἀφῆστε μας ἐπιτέλους, κύριοι «προοδευτικοί», νὰ ἐορτάσουμε ἔστω τὴν ἡμέρα τῆς Λαμπρῆς! Ἀφῆστε πιὰ τὴν μιζέρια σας κι ἐλᾶτε νὰ ἐορτάσουμε ὅλοι μαζί!))
6 σχόλια:
Χριστός Ανέστη, χρόνια πολλά και ολόθερμα σας εύχομαι επιτυχή αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου και δίκαιη κατάκτηση της τρίτης θέσης.
Και του χρόνου με υγεία.
..."Ποιοί φωτοσβέστες ἐκ δυσμῶν ἀνατείλαντες ἐστέρησαν αὐτὸν τὸν πλοῦτο ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες;"
Για άλλη μια φορά το έθεσες ωραία, Καλλίμαχε!
Όμως σκέφτομαι ότι το αληθινό Φως δεν μπορεί να σβηστεί ποτέ.
Μόνο κρύβεται κι επισκιάζεται για λίγο.
Για κάποιο λόγο προφανώς!
Και γι' αυτόν τον λόγο οι "φωτοσβέστες" υπολογίζουν χωρίς τον..ξενοδόχο!
Έσσεται ήμαρ!
Αληθώς ανέστη!
Χρόνια πολλά Καλλίμαχε.
Χριστός Ανέστη και Χρόνια Πολλά, Καλλίμαχε!
Όσο για το κείμενο που επέλεξες, δεν έχω παρά να πω παραφράζοντας τον Σαββόπουλο (;) "Εδώ είναι ΚΡΑΤΥΛΟΣ, δεν είναι παίξε-γέλασε"!! Μας κακομαθαίνεις με τις επιλογές σου!
Αληθώς ο Κύριος!
Χρόνια Πολλά και καλό Μήνα, μέρα που είναι.
Εὐχαριστῶ γιὰ τὶς φιλοφρονήσεις, φίλοι μου, καὶ ἀντεύχομαι.
Παρατηρήσεις. Πρῶτον. Ὁ λόγος τοῦ Χρυσοστόμου ἀφιερώνεται σὲ ὅσους ἰσχυρίζονται βλακωδῶς ὅτι «στὸ Βυζάντιο δὲν ὑπῆρξε πολιτισμός», «στὸ Βυζάντιο δὲν ὑπῆρξε λογοτεχνία». Ἀπάντησις: Διαβᾶστε. Καὶ θαυμᾶστε τὸ ὕψος τῶν νοημάτων, τὴν δύναμι τῶν εἰκόνων, τὴν χρήσι τῶν ἀντιθέσεων, τὴν χειμαρρώδη καὶ συναρπαστικὴ ροὴ τοῦ λόγου!
Βεβαίως, μᾶς εἶχαν μάθει, ὅταν ὁμιλοῦμε γιὰ φιλοσοφία ἢ λογοτεχνία στὸ Βυζάντιο, νὰ σκεπτόμεθα μόνον λογίους, φιλολόγους, σχολιαστές (ἔστω μεγίστους: Φώτιος, Εὐστάθιος, Ψελλός) καὶ ὄχι τοὺς πρωτεργάτες τῆς πρωτοτύπου φιλοσοφικῆς σκέψεως (Διονύσιος Ἀρεοπαγίτης, Βασίλειος, Γρηγόριος Θεολόγος και Νύσσης, Χρυσόστομος, Ἰσαάκ ὁ Σύρος καὶ Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής καὶ Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος, Ἰωάννης Δαμασκηνός, Γρηγόριος Παλαμᾶς κ.ἄ.) Αὐτὸ βεβαίως ἄλλαξε, διεθνῶς (βλέπε τὸ ἔργο τοῦ Τατάκη ἀρχικῶς, κ.λπ.) Καὶ ὁμιλῶ γιὰ μεγάλη φιλοσοφία καὶ λογοτεχνία ἀνεξαρτήτως τοῦ ἐὰν εἴμεθα χριστιανοί, ὅπως ἀκριβῶς ὁ Πλάτων καὶ ὁ Ἐπίκουρος εἶναι σημαντικοὶ ἀνεξαρτήτως τοῦ ἐὰν εἴμεθα πλατωνικοὶ ἢ ἐπικούρειοι.
Δεύτερον. Ἐρώτημα, γιὰ τοὺς σημερινοὺς Ἕλληνες, σχετικὰ μὲ τὴν γλῶσσα. Καὶ νὰ τὸ δωσουμε αὐτὸ τὸ κείμενο στοὺς σημερινοὺς νέους, θὰ τὸ καταλάβουν; Ἢ θὰ τοὺς φανῇ κινέζικο; Δὲν εἶναι δά σέ... ἀκραιφνῆ ἀρχαΐζουσα, ἀλλά, μήπως, καὶ μόνον τὸ «καθαρευουσιάνικο» ἰδίωμα ἀπωθήσῃ; Ἀλήθεια, ὁ σημερινὸς Ἕλληνας, ἔχει τὴν παραμικρὴ αἴσθησι ἐπαφῆς μὲ τὴν λόγια γλῶσσα; Μήπως ἡ σημερινὴ Ἑλλάδα εἶναι μιὰ ἄλλη χώρα ὅπου μιλοῦν μιὰ ἄλλη γλῶσσα; Τὸ ἐρώτημα εἶναι ὀδυνηρό. Ἐὰν δὲν ἔχουμε κἂν γλωσσικῶς τὴν δυνατότητα σήμερα νὰ αἰσθανθοῦμε αὐτὸ τὸ κείμενο, καταλαβαίνετε σὲ τὶ πνευματικὴ και ἐθνικὴ λοβοτομὴ μᾶς ἔχουν ὑποβάλει καὶ τὶ ἐννοεῖ ὁ Χρῆστος Γιανναρᾶς ὅταν ὁμιλεῖ γιὰ «καταστροφὴ τραγικότερη τῆς Μικρασιατικῆς».
Ποιος ισχυρίζεται ότι στο Βυζάντιο δεν υπήρξε πολιτισμός και λογοτεχνία. Μα η βυζαντινή περίοδος δημιούργησε την δική της τέχνη, λογοτεχνία και εν γένει πολιτισμό. Η αρχιτεκτονική και η τέχνη του μωσαϊκού εκεί βρήκαν την κορύφωσή τους. Μήπως οι «Χαιρετισμοί» και ασφαλώς όχι μόνο δεν είναι λογοτεχνικό μνημείο; Ασφαλώς η θρησκεία είχε την επιρροή της πάνω στην τέχνη και την λογοτεχνία, υπάρχουν όμως για παράδειγμα και τα «Πτωχοπροδρομικά», που δεν έχουν σχέση μ’ αυτήν.
Στο ερώτημά σου, Καλλίμαχε, σχετικά με την γλώσσα και τους σημερινούς νέους, φρονώ ότι το ιδίωμα θα απωθήσει και το κείμενο θα φανεί δύσκολο, αν δεν έχουν ασχοληθεί λίγο με τέτοια κείμενα. Ασφαλώς ο Γιανναράς έχει δίκιο. Η κατάργηση του πολυτονικού που έστρωσε τον δρόμο για την κατάργηση των Αρχαίων (αυτό ήταν η χαριστική βολή), απέκοψε τους νέους από τις γλωσσικές τους ρίζες και τους στέρησε την δυνατότητα να διαβάσουν το μέρος εκείνο της νεοελληνικής λογοτεχνίας που είναι γραμμένο στην καθαρεύουσα και δη αρχαΐζουσα. Η ιστορία του Παπαρρηγοπούλου κυκλοφορεί ήδη «μεταφρασμένη» στην δημοτική. Τα γεγονότα μπορεί να μεταφέρονται, όχι όμως και η γλαφυρή γλώσσα του πρωτοτύπου κειμένου, το οποίο έχει και αξία λογοτεχνική. Και αν ο Παπαρρηγόπουλος «μεταφράστηκε», με τον Παπαδιαμάντη, για παράδειγμα, τι θα γίνει; Δεν θα τον γνωρίσουν ποτέ τα παιδιά;
Δημοσίευση σχολίου