Τιμὴ καὶ δόξα στοὺς πολεμιστές, καταφρόνια στοὺς Ἰοῦδες

Ράντοβαν Κάρατζιτς
ἥρωας τῶν λαῶν τῶν Βαλκανίων

Ὁ ἀγὼν συνεχίζεται. Ἔσσεται ἦμαρ.

(Κατάρα στοὺς Ἰοῦδες: Μπόρις Τάντιτς, Ἴβιτσα Ντάτσιτς)

* * *

Ράντοβαν Κάρατζιτς: «Ἐμεῖς πολεμᾶμε ἔχοντας στὸ πλευρό μας μόνο τὸν Θεὸ καὶ τοὺς Ἕλληνες.»

Ἕλληνες καὶ Φύσις (Ἕνα ἀπαγορευμένο κείμενο τῆς Κατοχῆς)

• Ποία ἡ σχέσις τῶν Ἑλλήνων μὲ τὴν Φύσι; Γιατί οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες δὲν ἦταν «φυσιολάτρες» (μὲ τὴν σύγχρονη ἔννοια τῆς λέξεως) καὶ ἡ τέχνη τους ἀδιαφόρησε γιὰ τὸ φυσικὸ τοπίο; Γιατί ἡ σύγχρονη φυσιολατρία δὲν ἔχει πραγματικὴ σχέσι μὲ τὸ Ἑλληνικὸ Πνεῦμα (καὶ τὸν ἀρχαῖο κόσμο γενικῶς); Τί εἶπε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος γιὰ τὴν ἔνθεη Ἑλληνικὴ Φύσι;

• Ποία ἡ σχέσις Φύσεως καὶ Πνεύματος στὴν Ἑλληνικὴ Ἰδέα;

• Πῶς ἡ ἔνθεη Ἑλληνικὴ Φύσις ἐγέννησε καὶ διεμόρφωσε τὸν Ἕλληνα ἄνθρωπο;

• Τί λέγει ὁ Ἀριστοτέλης γιὰ τὴν Ἑλληνικὴ «μεσότητα», τὴν Φύσι καὶ τὸν Ἕλληνα ἄνθρωπο; Ποία ἡ διαφορὰ τοῦ Ἑλληνικοῦ ἀπὸ τὸν ἐξωστρεφή, φαούστειο Βορρὰ (καὶ Δύσι) καὶ τὴν ἐσωστρεφὴ Ἀνατολή;

• Ποῖος εἶναι Ἕλλην καὶ ποῖος βάρβαρος;

   Σὲ αὐτὰ τὰ ἐρωτήματα ἀπαντᾷ τὸ καταπληκτικὸ κείμενο τοῦ Γ.Χ. Κανελλακοπούλου, γραμμένο ἐπὶ Κατοχῆς, ἀπαγορευθὲν ἀπὸ τὴν λογοκρισία τῶν κατακτητῶν καὶ δημοσιευθὲν σὲ τεῦχος τῆς «Νέας Ἑστίας» (1 Νοεμ. 1949), ἀγορασθὲν ἀπὸ παζάρι τοῦ Ε.Λ.Ι.Α. ἀπὸ τὸν γράφοντα. (Κατεβάστε το ἐπίσης σὲ MS-Word καὶ σὲ φωτογραφικὴ ἀνατύπωσι σὲ PDF. Ὁπτικὴ ἀναγνώρισις καὶ διόρθωσις ἀρχαίου κειμένου καὶ παραπομπῶν (μὲ ἀντιπαραβολὴ τοῦ TLG) ἀπὸ τὸν γράφοντα.)

   Θὰ μοῦ πεῖτε, τί σχέσι ἔχει αὐτὸ τὸ καταπληκτικὸ κείμενο μιᾶς ἄλλης ἐποχῆς, μιᾶς ἄλλης χώρας ποὺ τὴν κατοικοῦσαν ἄλλοι ἄνθρωποι ποὺ μιλοῦσαν ἄλλη γλῶσσα, μὲ τὸ σημερινὸ παρακμιακὸ καὶ ἐκφυλιζόμενο τριτοκοσμικὸ Ἑλλαδιστάν καὶ τὴν «προοδευτικιά» του ψευδοδιανόησι; (Τὸ πολὺ πολὺ νὰ κατηγορήσουν σήμερα οἱ γενίτσαροι Δημητράδες τὸν Ἀριστοτέλη, τὸν Γ.Χ. Κανελλακόπουλο καὶ τὸν γράφοντα ὡς «ρατσιστές».) Σὲ αὐτὸ τὸ ἐρώτημα δὲν δύναμαι νὰ ἀπαντήσω, δύναμαι μόνον νὰ διαβεβαιώσω ὅτι κάποιοι ἐξακολουθοῦν νὰ βρίσκονται στὶς ἐπάλξεις.

   «τὰ μὲν γὰρ ἐν τοῖς ψυχροῖς τόποις ἔθνη καὶ τὰ περὶ τὴν Εὐρώπην θυμοῦ μέν ἐστι πλήρη, διανοίας δὲ ἐνδεέστερα καὶ τέχνης, διόπερ ἐλεύθερα μὲν διατελεῖ μᾶλλον, ἀπολίτευτα δὲ καὶ τῶν πλησίον ἄρχειν οὐ δυνάμενα· τὰ δὲ περὶ τὴν Ἀσίαν διανοητικὰ μὲν καὶ τεχνικὰ τὴν ψυχήν, ἄθυμα δέ, διόπερ ἀρχόμενα καὶ δουλεύοντα διατελεῖ· τὸ δὲ τῶν Ἑλλήνων γένος, ὥσπερ μεσεύει κατὰ τοὺς τόπους, οὕτως ἀμφοῖν μετέχει. καὶ γὰρ ἔνθυμον καὶ διανοητικόν ἐστιν· διόπερ ἐλεύθερόν τε διατελεῖ καὶ βέλτιστα πολιτευόμενον καὶ δυνάμενον ἄρχειν πάντων, μιᾶς τυγχάνον πολιτείας.»
(Ἀριστοτέλης, «Πολιτικά», 1327b, 23)

John William Waterhouse, Ὅ Ὕλας καὶ οἱ Νύμφες 1896

ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΑ *

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΔΕΑ

Τοῦ Γ.Χ. Κανελλακοπούλου
(Περιοδικὸν «Νέα Ἑστία», ἔτος ΚΓ' - 1949, τόμος 49ος, τεῦχος 536, Ἀθῆναι, 1 Νοεμβρίου 1949, σελ. 1397-1399)

* Σημ. τ. «Νέας Ἑστίας». - Ἀπὸ τὰ κείμενα, ποὺ ἐμπόδισε ἡ λογοκρισία τῶν καταχτητῶν νὰ τυπωθοῦν. Βλ. Καὶ τὰ τεύχη 531 κ.ἐ. Φυσικά, ἔχει πολὺ καλὰ τὴ θέση του στὸ Ἀφιέρωμα τοῦτο, ποὺ ἀναφέρεται στὴν Ἑλληνική Ἰδέα.

Στὸν Καθηγητὴ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΤΣΑΤΣΟ
Ὁ Ἀλέξανδρος φυλάει τὴν Ἰλιάδα, σὲ χρυσῆ θήκη. Ὄχι τὸ δόρυ· πνεῦμα εἶναι ἡ Ἑλλάδα! «Νύχτες τοῦ Φήμιου (254)»

Κωστῆς Παλαμᾶς

   Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες πίστευαν ὅτι οἱ πρόγονοί τους εἶχαν γεννηθῆ, ὅπως ὁ Ἐρεχθεύς, ἀπὸ τὴ Γῆ (βλ. Πλάτωνος «Πολιτεία 414 Ε). Καὶ τὴ Γῆ τους ὅπου ἦταν ἐνταφιασμένοι ἐκεῖνοι τὴν ἀγαποῦσαν μὲ ἀκατάλυτο πάθος καὶ ἦταν πάντοτε ἕτοιμοι νὰ θυσιασθοῦν γιὰ τὴν ἐλευθερία της. Τὴν ἔβλεπαν σὰν κοινὴ μητέρα, ζοῦσαν βαθειὰ τὴ ζωή της καὶ πίστευαν ὅτι ὁ ἐαυτός τους εἶναι ἀναπόσπαστο στοιχεῖο της. Ἡ ἀρχαία ψυχὴ αἰσθανόταν τὰ φτερά της νὰ λυγίζουν ὅταν ἔχανε τὴ ζωντανὴ ἐπαφή της μὲ τὴν Ἑλληνικὴ φύση, ὅπως ἀκριβῶς ὁ μυθικὸς Ἀνταῖος ἔχανε τὴ δύναμή του ὅταν δὲν ἄγγιζε τὴ μητέρα του τὴ Γῆ. Ἀλλὰ τότε, γιατί ἡ ἀρχαία Τέχνη πρόσεξε τόσο ἐλάχιστα τὸ φυσικὸ τοπεῖο; Μιὰ τέτοια Φύση ὅπως ἡ Ἑλληνική, γεμάτη φῶς, ὀμορφιὰ καὶ ἀθανασία, πῶς δὲν ἔδωσε στὸν Ἕλληνα Καλλιτέχνη, ποὺ ὡς τόσο εἶχε βαθειὰ τὴν αἴσθηση, σύμβολα γιὰ νὰ ζωγραφίση τὰ μεγάλα ὁράματά του; Καὶ γιατί ὁ ἔρωτας ὁ Πλατωνικὸς ποῦ ἐκβαχεύει τὴν ψυχὴ καὶ τὴν ὑψώνει μέχρι τὸ ἀπόλυτο κάλλος, μέχρι τὴν καρδιὰ τοῦ Θεοῦ, ξεκινάει μονάχα, ἀπὸ τὸ ὡραῖο ἀνθρώπινο σῶμα, χωρὶς νὰ μεθύση τὴν ψυχὴ μὲ τὸ ἀθάνατο κάλλος ποὺ γεμίζει τὴ φύση; Σήμερα εἶναι δύσκολο νὰ καταλάβουμε βαθύτερα ὅ,τι οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ὀνόμαζαν φύση. Ἡ σύγχρονη «φυσιολατρεία», ὅπως τὴ διεμόρφωσε κυρίως τὸ Γαλλικὸ μυθιστόρημα, δὲν εἶναι παρὰ ἡ ρωμαντικὴ χαμένη ψυχικὴ ἐπαφὴ τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὴ φύση. Ἡ ἐπαφή, ὅμως, αὐτὴ στὴν Ἑλλάδα ἦταν ζωντανὴ καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ ἀρχαίου πρὸς τὴ Γῆ του δὲν εἶχε τίποτε τὸ ρωμαντικό. Δὲν ἦταν νοσταλγία ἀλλὰ πραγματικότητα. Ἔπειτα, σήμερα πιστεύουν πὼς ἡ φύση εἶναι μιὰ «ἄψυχη ὕλη», ἕνας νεκρὸς κόσμος ποὺ λειτουργεῖ μηχανικά. Ἀντίθετα οἱ Ἕλληνες πίστευαν ὅτι ἡ φύση εἶναι ἔμψυχη, εἶναι κάτι ποὺ ἔχει τὴν ἀρχὴ τῆς ζωῆς του μέσα του, μιὰ ἀδιάκοπη πνευματικὴ ἐνέργεια, πρὸς ὡρισμένο τέλος (Βλ. Κ. Γεωργούλη, Ἀριστοτέλους «Πρώτη Φιλοσοφία» σελ. VIII κ.ἑ.). Γιὰ τὴ μεσαιωνικὴ φιλοσοφία, ἡ φύση εἶναι natura naturata, δηλ. ἕνα φθαρτὸ σύνολο ὑλικῶν δημιουργημάτων. Γιὰ τὴν Ἑλληνική, ὅμως, ἀντίληψη τὰ πάντα εἶναι «πλήρη Θεῶν», γιατί τὰ πάντα κοινωνοῦν μὲ τὸ πνεῦμα (Βλέπε Πλάτωνος «Νόμοι» 899 Β). Ἀλλὰ ἂν ἡ σχολαστικὴ θεολογία ἀρνήθηκε ἀπόλυτα τὴν Ἑλληνικὴ ἀντίληψη γιὰ τὴ φύση, τὸ ἔκανε γιατί ποτὲ δὲν μπόρεσε νὰ δῆ, τὸ πνεῦμα ποὺ «ζωογονεῖ», ἀφοῦ καὶ τὸ Χριστὸ ποὺ εἶναι ἀπόλυτη ἐλευθερία, τὸν ἔκανε «δόγμα». Μόνο στὸν Ἀπόστολο Παῦλο φανερώθηκε μὲ ὁλόκληρο τὸ οὐράνιο καὶ φοβερὸ μεγαλεῖο του, τὸ Πνεῦμα, ὅταν διώκτης του πλησίαζε πρὸς τὴ Δαμασκό. Καὶ ὁ Παῦλος βρίσκεται πολὺ κοντὰ στὴν ἑλληνικὴ ἀντίληψη. Ὅταν μίλησε πρὸς τοὺς Ἀθηναίους, στὸν Ἄρειο Πάγο, τοὺς εἶπε ὅτι ἴσως μπορέσουν νὰ ψηλαφήσουν καὶ νὰ βροῦν τὸν «ἄγνωστο Θεό», γιατί δὲν εἶναι καθόλου μακρυά τους. «Ἐν αὐτῷ γάρ, ἐπρόθεσε, καὶ ζῶμεν καὶ κινούμεθα καὶ ἐσμὲν ὡς καί τινες τῶν καθ᾿ ὑμᾶς ποιητῶν εἰρήκασι» (Βλέπε Πράξεις ιζ' 22-29). Καὶ πραγματικὰ ὁ Θεὸς δὲν ἦταν καθόλου μακρυά τους. Ἦταν μέσα τους καὶ γύρω τους. Πουθενὰ ἀλλοῦ ἡ φύση δὲν εἶναι τόσο ἔνθεη ὅσο εἶναι στὴν Ἑλλάδα.

William-Adolphe Bouguereau, Νύμφες καὶ Σάτυρος, 1873

   Ὅλα αὐτὰ πρέπει νὰ τὰ ἔχουμε πάντοτε στὸ νοῦ μας ἂν θέλουμε νὰ συλλάβουμε βαθύτερα τὸ θρησκευτικὸ δεσμὸ τῆς ἀρχαίας ψυχῆς πρὸς τὸ χθόνιο καὶ τὸ γήϊνο. Μόνο μ᾿ αὐτὴ τὴ βασικὴ προϋπόθεση θὰ μπορέσουμε νὰ καταλάβουμε γιατί μιὰ nature morte ἦταν κάτι ποὺ δὲν μποροῦσε νὰ ἐμπνεύση τὸν Ἕλληνα Καλλιτέχνη, ἄφοῦ ὅ,τι ὡραῖο ὑπῆρχε γι᾿ αὐτὸν στὴ φύση ἦταν ἡ ζωντανὴ παρουσία τῶν θεῶν καὶ τῶν θείων ὑπάρξεων τοῦ Ποσειδῶνος, τοῦ Πανός, τῶν Σατύρων, Ἀμαδρυάδων, τῶν Νυμφῶν κ.λπ. Γιατί καὶ οἱ Θεοὶ εἶχαν τὴν ἴδια μὲ τοὺς θνητοὺς Ἕλληνες μητέρα. Ἦταν Θεοὶ χθόνιοι «Ἓν ἀνδρῶν, ἓν θεῶν γένος. Ἐκ μιᾶς δὲ πνέομεν μητρὸς ἀμφότερον», ἔψαλε ὁ μεγάλος μύστης τῆς ἀρχαιότητος Πίνδαρος (Νέμεα ΣΤ') γιατί γνώριζε τὴν ἀσύλληπτη ἀπὸ τοὺς ἀμύητους ἀλήθεια, τῆς ἀπόλυτης ἑνότητας τοῦ φυσικοῦ καὶ τοῦ πνευματικοῦ κόσμου, τοῦ αἰσθητοῦ καὶ τοῦ νοητοῦ, τοῦ χρονικοῦ καὶ τοῦ αἰωνίου, τοῦ ἀνθρώπινου καὶ τοῦ θείου. Πίσω ἀπὸ τὸν ἥλιο, πρὸς τὸν ὁποῖον ἔκανε συχνὰ τὴν προσευχὴ του ὁ Σωκράτης, ἔβλεπε τὰ φωτοβόλα μάτια τοῦ Ἀπόλλωνος. Κι ὁ Ἀλκιβιάδης ἔμοιαζε μὲ τοὺς Σιληνοὺς ποὺ ἂν τοὺς ἄνοιγες στὰ δυό, ἔβλεπες ὅτι Ἔχουν μέσα τοὺς ἀγάλματα Θεῶν! Ἔπειτα οἱ ἀρχαῖοι ἦταν ἀδύνατο νὰ καταλάβουν τὸ ὡραῖο, τὸ «καλόν», χωρὶς τὸ ἀγαθό, ὅπως καὶ ἀντίθετα τὸ ἀγαθὸ χωρὶς τὴν ὡραιότητα ποὺ δὲν ἦταν μονάχα ἐξωτερικὴ ἰδιότητα ἀλλὰ εἶχε καὶ ἐσωτερικὴ ἀνταύγεια. Στὸ ὡραῖο ζητοῦσαν πάντοτε τὶς ἰδιότητες τοῦ ἤθους καὶ τοῦ πνεύματος, ποῦ θὰ ἔκαναν δυνατὴ τὴ βλάστηση τῆς ἀρετῆς. Γι᾿ αὐτὸ ἀκριβῶς ἡ ἀρχαία Τέχνη καὶ γενικώτερα τὸ ἀρχαῖο πνεῦμα συγκέντρωσε τόσο ἀποκλειστικὰ τὴν προσοχή του πρὸς τὸ ἀνθρώπινο σῶμα ποὺ «ἐν αὐγῇ καθαρᾷ» δὲν ἦταν παρὰ «Ὁρατὴ ψυχὴ» (Βλέπε Ι. Συκουτρῆ Πλάτωνος Συμπόσιον, σελ. 54 κ.ἐ.).

Sir John Everett Millais, Ὀφηλία, 1852

   Ὁ Πλάτων, λίγες στιγμὲς πρὶν πεθάνει, εὐχαρίστησε τοὺς Θεοὺς γιατί εἶχε γεννηθεῖ Ἕλληνας. (Βλέπε Πλουτάρχου, Μάριος 46). Καὶ ἡ ἰδανικὴ Πολιτεία ποὺ ἐσχεδίασε γιὰ νὰ ὑπάρχη στὸν Οὐρανὸ αἰώνιο παράδειγμα, ἔπρεπε νὰ εἶναι Ἑλληνική. «Τί δε δή; ἔφην· ἣν σὺ πόλιν οἰκίζεις, οὐχ Ἑλληνὶς ἔσται; Δεῖ γ᾿ αὐτὴν, ἔφη.» (Βλέπε Πλάτωνος «Πολιτεία» 470e). Ἀλλὰ τί ἦταν ἐκεῖνο ποὺ ἐγέμιζε τὴν Πλατωνικὴ ψυχή, μὲ θεῖον ἔρωτα πρὸς τὴν Ἑλλάδα; Εἶναι, πιστεύουμε, φανερὸ ὅτι ὁ Πλάτων εἶχε κατορθώσει νὰ δῆ ὁλοκάθαρη τὴν Ἑλληνικὴ Ἰδέα. Ὁ Πλάτων, ὅπως εἶναι γνωστό, εἶχε πνευματικὴ ἐνόραση τοῦ παντός. Ἦταν κάτι περισσότερο ἀπὸ ἀληθινὸς φιλόσοφος, ἦταν σοφός, κι ἂς γράφει ὁ ἴδιος στὸ «Φαῖδρο» (2789) ὅτι μονάχα τὸ θεὸ πρέπει νὰ λέμε σοφό. Περιγραφή, βέβαια, τῆς ἰδέας αὐτῆς δὲν μᾶς ἔδωσε, ἀλλὰ οὔτε καὶ ἦταν δυνατὸ νὰ μᾶς δώση.

   Ἡ Ἰδέα εἶναι κάτι τὸ ἄρρητο. Ἐκεῖ στὸ νοητό, στὸν «ὑπερουράνιο» τόπο ποὺ βρίσκεται, δὲν μποροῦν νὰ φτάσουν οὔτε ἡ ἐπιστήμη οὔτε ἡ διαλεκτική. Σὲ κάποιο σημεῖο τελειώνουν οἱ δρόμοι τοῦ Λόγου. Ἀπὸ κεῖ καὶ «ἐπέκεινα» τὸ πνεῦμα προχωρεῖ μὲ τὴ «θεία μανία». Ὅταν ὁ Ὀδυσσεύς, μὲ τὸ θέλημα τῶν θεῶν, πλησιάζει πρὸς τὴν Ἰθάκη καὶ ἡ Ἰθάκη εἶναι Ἰδέα, ὁ Ὅμηρος τοῦ κλείνει τὰ μάτια καὶ οἱ Φαίακες κοιμισμένο τὸν φέρνουν καὶ τὸν ἀφήνουν ἐκεῖ (Βλέπε Ὁμήρου «Ὀδύσσεια» Ν 95-105). Γιατὶ ὁ «Θεῖος ποιητὴς» γνώριζε πῶς ἦταν ἀδύνατο νὰ ἐκφράση τὴ θεία ἀγαλλίαση τῆς ψυχῆς ποὺ πλησιάζει τὸ θαῦμα, ἦταν ἀδύνατο νὰ περιγράψη τὴν Ἰδέα. Καὶ στὴν «Ἰλιάδα» πουθενὰ ὁ Ὅμηρος δὲν φανερώνει τὴν Ἑλένη. Γιατί καὶ ἡ Ἑλένη εἶναι τὸ ἀπόλυτο κάλλος, εἶναι Ἰδέα. «Δίδωσι δ᾿ οὐκ ἔμ᾿, γράφει καὶ ὁ Εὐριπίδης (Ἑλένη 33-36) ἀλλ᾿ ὁμοίωσας᾿ ἐμοὶ εἴδωλον ἔμπνουν οὐρανοῦ ξυνθεῖσ᾿ ἄπο Πριάμου τυράννου παιδί· καὶ δοκεῖ μ᾿ ἔχειν, κενὴν δόκησιν, οὐκ ἔχων» κ.λπ.). Ἀλλ᾿ ὅ,τι, ὅμως, «θυμᾶται» καὶ διαισθάνεται ἀλλὰ δὲν μπορεῖ νὰ περιγράψη καὶ ν᾿ ἀποδείξη ὁ Πλάτων-Φιλόσοφος, αὐτὸ τὸ ἄρρητο, θὰ τὸ πῆ πάντοτε μὲ τὸ συμβολικὸ μῦθο ὁ Πλάτων-Ποιητής.

   Οἱ Ἀρχαῖοι Ἕλληνες, πολὺ πρὶν γεννηθῆ ὁ Πλάτων, πίστευαν ὅτι στὴν Ἑλλάδα ὑπάρχει τὸ «μέσον» της ἐπιφανείας τῆς Γῆς. Ὑπῆρχε μάλιστα καὶ μία παλαιὰ παράδοση ὅτι ὁ Ζεὺς ἄφησε κάποτε ἀπὸ τὶς δυὸ ἀντίθετες ἄκρες του κόσμου δυὸ περιστέρια ποὺ συναντήθηκαν στὴν Ἑλλάδα. Καὶ ὁ Ἡσίοδος ἀναφέρει ὅτι ὅταν ὁ θεὸς Κρόνος, νικημένος ἀπὸ τὸ γιὸ του Δία, ἐξαναγκάστηκε ν᾿ ἀνεβάση πάλι τὴ γενιά του ποὺ εἶχε καταπιῆ, πρῶτα ξέρασε τὸ λιθάρι ποὺ ἡ Ρέα τοῦ εἶχε δώσει σπαργανωμένο γιὰ νὰ γλυτώση τὸ Δία. Τὸ λιθάρι αὐτό, ποὺ ἦταν ὁλόκληρος βράχος, ὁ Ζεὺς τὸ πῆρε καὶ τὸ στήριξε κάτω ἀπὸ τὶς πλαγιὲς τοῦ Παρνασσοῦ γιὰ νὰ μείνη σημάδι αἰώνιο καὶ νὰ τὸ θαυμάζουν οἱ ἄνθρωποι. (Βλ. Ἡσιόδου «Θεογονία», στίχ. 495). Στὸν βράχο αὐτὸν ποὺ ὀνομάστηκε «ὀμφαλὸς τῆς Γῆς» χτίστηκε ἀργότερα τὸ Μαντεῖον τῶν Δελφῶν (Βλ. Σοφοκλέους «Οἰδίπους Τύραννος» 480). Ἀλλὰ ὅ,τι ὁ Πλάτων μᾶς εἶπε μὲ τὸ συμβολικὸ μῦθο, ὁ μεγάλος μαθητής του, ὁ Ἀριστοτέλης, μᾶς τὸ ἀναπτύσσει, δσὸ εἶναι δυνατό, ἐπιστημονικά, στὰ «Πολιτικὰ» (1327b, 23) ὅπου γράφει τοὺς ἐξῆς περίφημους ἐθνολογικοὺς χαρακτηρισμούς: «Τὰ μὲν γὰρ ἐν τοῖς ψυχροῖς τόποις ἔθνη καὶ τὰ περὶ τὴν Εὐρώπην θυμοῦ μέν ἐστι πλήρη, διανοίας δὲ ἐνδεέστερα καὶ τέχνης, διόπερ ἐλεύθερα μὲν διατελεῖ μᾶλλον, ἀπολίτευτα δὲ καὶ τῶν πλησίον ἄρχειν οὐ δυνάμενα· τὰ δὲ περὶ τὴν Ἀσίαν διανοητικὰ μὲν καὶ τεχνικὰ τὴν ψυχήν, ἄθυμα δέ, διόπερ ἀρχόμενα καὶ δουλεύοντα διατελεῖ· τὸ δὲ τῶν Ἑλλήνων γένος, ὥσπερ μεσεύει κατὰ τοὺς τόπους, οὕτως ἀμφοῖν μετέχει. καὶ γὰρ ἔνθυμον καὶ διανοητικόν ἐστιν· διόπερ ἐλεύθερόν τε διατελεῖ καὶ βέλτιστα πολιτευόμενον καὶ δυνάμενον ἄρχειν πάντων, μιᾶς τυγχάνον πολιτείας.»

Ἀριστεὺς Φρίξος, ᾨδὴ στὸν Ἥλιο, 1910

   Σ᾿ αὐτὰ τὰ λόγια ὁ Σταγειρίτης φιλόσοφος συνώψισε, γιὰ ὅλους τοὺς καιροὺς καὶ γιὰ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, τὴν ἱστορία καὶ τὴ μοῖρα τῆς ἀνθρωπότητας. Καὶ πραγματικὰ ἡ ἱστορικὴ ἐμπειρία μᾶς διδάσκει ὅτι οἱ λαοὶ τῆς Ἀνατολῆς ποτὲ δὲν κατώρθωσαν νὰ πραγματοποιήσουν μιὰ βιώσιμη ὀργάνωση τῆς Πολιτείας καὶ τῆς Κοινότητας καὶ νὰ ἐξασφαλίσουν τὴν ἐλευθερία καὶ τὴν ἀνεξαρτησία τους. Καμμιὰ ἀνάγκη καὶ καμμιὰ δύναμη δὲν τοὺς ὁδήγησε ποτὲ πρὸς τὰ πρακτικὰ ἔργα. Στὸν Πολιτισμὸ τῆς Ἀσίας πάντα βασιλεύει ἡ φαντασία καὶ τὸ ὄνειρο. Ἐνῶ ἀντίθετα μυθολογία τοῦ βορρᾶ εἶναι ἕνας καθαγιασμὸς τῆς ἀνδρείας καὶ γενικώτερα οἱ Εὐρωπαῖοι ποὺ ἀγαποῦν μὲ φανατισμὸ τὴν ἐλευθερία τους εἶναι θετικοὶ καὶ πρακτικοὶ ἂνθρωποι, ἀλλὰ χωρὶς ἐσωτερισμὸ καὶ μυστικοπάθεια. Καὶ τὸ εὐρωπαϊκὸ πνεῦμα εἶναι γενικὰ πνεῦμα ἐπιστημονικό. Τὸ Ἑλληνικὸ ὅμως γένος ποὺ «μεσεύει κατὰ τοὺς τόπους» δὲν ἔχει κανένα ἀπὸ τὰ γεωγραφικὰ καὶ φυσικὰ μειονεκτήματα τῶν ἄλλων φυλῶν. Τίποτε τὸ ἐρημικό, τὸ χαῶδες, τὸ ἀσύμμετρο, τὸ φοβερό, τὸ Ἀσιατικὸ ποὺ σ᾿ ἐκμηδενίζει δὲν ὑπάρχει στὴν Ἑλληνικὴ φύση. Τὰ πάντα πειθαρχοῦν στὸν Ἑλληνικὸ Νόμο τοῦ μέτρου καὶ τῆς ἁρμονίας. Τὰ πάντα εἶναι πλασμένα γιὰ μιὰ πνευματικὴ μυσταγωγία. Ἄλλα καὶ τίποτε ἀπὸ τὸ τραχὺ ψῦχος τοῦ βορρᾶ ποὺ σκληραίνει τὴν καρδιὰ καὶ μουδιάζει τὸ πνεῦμα. Τίποτε ἀπὸ τὴν αἰώνια συννεφιὰ τῆς Εὐρώπης ποὺ νυστάζει τὴν ψυχὴ καὶ νεκρώνει τὴ φαντασία. Μιὰ αἰώνια «εὐκρασία τῶν ὡρῶν» καὶ μιὰ Φύση θαυμαστὰ ἁρμονικὴ κάτω ἀπὸ ἕναν οὐρανὸ γεμᾶτον πάντα ἀπὸ αἰθέριο φῶς εἶναι οἱ πλαστικὲς δυνάμεις, στὶς ὁποῖες ὀφείλεται ἡ διαμαντένια διαύγεια τοῦ Ἑλληνικοῦ πνεύματος.

   Ὅταν ὁ Γκαῖτε ἔγραψε τὸν «Φάουστ», τὸ ἀθάνατο αὐτὸ ἀριστούργημα τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ πνεύματος ποὺ τὸ γεμίζει ἴσως περισσότερο καὶ ἀπὸ τὴν ποίηση ἡ ἀλήθεια, ἦταν μοιραῖο νὰ αἰσθανθῆ τὸ μεγάλο κενὸ ποὺ ὑπῆρχε γύρω του καὶ μέσα του. Μιὰ ἄσβυστη λαχτάρα γιὰ «περισσότερο φῶς», μιὰ μεταφυσικὴ δίψα γιὰ τὸ ἀπόλυτο καὶ τὸ αἰώνιο, ἕνας βαθὺς ἵμερος γιὰ τὴ λύτρωση τῆς ψυχῆς ἔφερε τὸ πνεῦμα του στὴν ἡλιογέννητη χώρα τοῦ Ἀπόλλωνος. Τὸ βόρειο Φαούστειο πνεῦμα τῆς πράξης ἔπρεπε νὰ σμίξη ἐρωτικὰ μὲ τὸ Ἑλληνικὸ Κλασσικὸ πνεῦμα τοῦ Λόγου γιὰ νὰ βρῆ ἡ ἁμαρτωλὴ ψυχὴ τοῦ τρανοῦ μάγου τὸν ἐξαγνισμὸ καὶ τὴν κάθαρση, ποὺ πίσω τους κρυβόταν ὁ ἴδιος ὁ Γκαῖτε. Καὶ ἦταν ἀνάγκη ὁ μυστικὸς αὐτὸς ὑμέναιος νὰ γίνη κάπου κοντὰ στὶς ὄχθες τοῦ Εὐρώτα. Ἐκεῖ κάποτε ὁ θεὸς ἔγινε Κύκνος καὶ μὲ τὴ θνητὴ Λήδα γέννησε τὴν Ἑλένη. Αὐτὴ ζητάει ὁ Φάουστ ὅταν τριγυρίζει τὴν Φαρσαλικὴ πεδιάδα καὶ τὴν Πελοπόννησο. Γιατί ἡ Ἑλένη θὰ τοῦ δώση τὴ δύναμη γιὰ νὰ βρῆ τὴν Πύλη τῶν Οὐρανῶν. Ἀλλὰ δὲν θὰ μπορέση νὰ τὴν κρατήση πολὺ κοντά του. Μέσα στὴ βαρειὰ ψυχὴ δὲν μπορεῖ νὰ ζήση τὸ ἑλληνικὸ πνεῦμα. Θὰ τοῦ φύγει μέσα ἀπὸ τὰ δάχτυλα ποὺ δὲν θὰ μπορέσουν νὰ κρατήσουν παρὰ μονάχα τὸ νυφικό της πέπλο... (Βλ. Γκαῖτε, «Φάουστ», Μέρος Β. Μετ. Δ. Λάμψα σ. 294).

   Ἡ Ἑλλάδα εἶναι πολὺ κοντὰ στὴν Ἀνατολή, ἀλλὰ ἀποτελεῖ καὶ μέρος τῆς Εὐρώπης. Καὶ ἐνῶ δὲν ἔχει τίποτε ἀπὸ τὰ γεωγραφικὰ καὶ φυλετικὰ μειονεκτήματά τους, συγκεντρώνει, μὲ μιὰ θαυμαστὴ ἰσορροπία, ὅλες τὶς ἀρετές τους. Γιὰ τὴν Ἑλληνικὴ ἀντίληψη τὸ πνεῦμα μόνον στὸ χῶρο τῆς ἐλεύθερης καὶ ὀργανωμένης Πολιτείας πραγματοποιεῖται. Καὶ τὸ πνεῦμα δὲν εἶναι οὔτε ἀπαθὴς διανοητικισμός, οὔτε ἄλογος μυστικισμός, εἶναι: Ἔρωτας καὶ Λόγος. Γιὰ τοὺς Ἕλληνες ἡ θεωρία δὲν ἀντιμάχεται τὴν πράξη ἀλλὰ τὴν καθοδηγεῖ, τὴν φωτίζει καὶ τὴ συμπληρώνει. «Φιλοκαλοῦμέν τε γὰρ μετ᾿ εὐτελείας καὶ φιλοσοφοῦμεν ἄνευ μαλακίας» δὲν εἶχε πῆ καὶ ὁ Περικλῆς; (Βλ. Θουκυδίδου II 40,10) Τὸ ὅτι δὲ «φύσει» τὸ Ἑλληνικὸ γένος εἶναι «διανοητικὸν καὶ ἔνθυμον» ἐπαληθεύει χαρακτηριστικὰ ἡ ἀρχαία παράδοση ὅτι ὁ Αἰσχύλος ζήτησε νὰ γράψουν στὸν τάφο του ὅτι ἦταν «Μαραθωνομάχος» καὶ ὁ Μαραθωνομάχος καὶ ὁ ποιητὴς τὸν ἴδιο ἀγῶνα ἀγωνίστηκαν. Ν᾿ ἀπολυτρώσουν τὸ πνεῦμα. Στὴν τραγωδία τὸ πνεῦμα ἀντιμάχεται τὴ Μοῖρα. Στὸ Μαραθῶνα πολέμησε τοὺς βαρβάρους. Ἡ Γῆ ποὺ χάλασε τὸν Ξέρξη, δὲν ἔπλασε καὶ τὸν Αἰσχύλο;

   Ἀλλὰ δὲν εἶναι ἀρκετὸ νὰ ἔχης γεννηθῆ καὶ νὰ ζῆς στὴν Ἑλληνικὴ Γῆ γιὰ νὰ εἶσαι Ἕλληνας. Οἱ Ὀθωμανοὶ ἔζησαν στὴν Ἑλλάδα τόσους αἰῶνες, καί, ὅμως, ἔφυγαν ὅπως ἦρθαν «Βάρβαροι», Τότε μονάχα εἶσαι Ἕλληνας, ὅταν κλείνεις καὶ μέσα σου τὴν Ἑλλάδα, ὅταν ἔχεις καὶ τὸ πνεῦμα καὶ τὸ ἦθος τὸ «Ἑλληνικό». «Τοσοῦτον δ᾿ ἀπολέλοιπεν ἡ πόλις ἡμῶν περὶ τὸ φρονεῖν καὶ λέγειν τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, ὥσθ᾿ οἱ ταύτης μαθηταὶ τῶν ἄλλων διδάσκαλοι γεγόνασιν, καὶ τὸ τῶν Ἑλλήνων ὄνομα πεποίηκεν μηκέτι τοῦ γένους, ἀλλὰ τῆς διανοίας δοκεῖν εἶναι, καὶ μᾶλλον Ἕλληνας καλεῖσθαι τοὺς τῆς παιδεύσεως τῆς ἡμετέρας ἢ τοὺς τῆς κοινῆς φύσεως μετέχοντας.» (Βλ. Ἰσοκράτους Πανηγυρικὸς 50).

   Καὶ ἡ Ἱστορία τότε μονάχα πραγματοποιεῖ τὴν Ἑλληνικὴ Ἰδέα ὅταν τὰ συγκεκριμένα ἱστορικὰ γεγονότα ἔχουν σημασία γιὰ τὸ πνεῦμα καὶ τὰ πεπρωμένα του. Οἱ Μηδικοὶ Πόλεμοι ἀσφαλῶς δὲν θὰ εἶχαν τὴν κοσμοϊστορικὴ σημασία ποὺ ἔχουν σήμερα ἂν δὲν εἶχαν ὡς συνέπεια τὸν πνευματικὸ πολιτισμὸ τῆς κλασσικῆς ἐποχῆς. Ὁ Πελοποννησιακὸς πόλεμος θὰ ἦταν ἴσως ἕνα λησμονημένο ἐπεισόδιο ἂν δὲν εἶχε γραφῆ ἡ ἱστορία τοῦ Θουκυδίδη. Ἀλλὰ καὶ ὅ,τι διαιωνίζει τὸ πνεῦμα τοῦ Μεσολογγίου, ὅ,τι δημιουργεῖ τὴν ἀθανασία αὐτοῦ τοῦ θαύματος, δὲν εἶναι οἱ «Ἐλεύθεροι Πολιορκημένοι» τοῦ Σολωμοῦ; Αἰωνιότητα, χωρὶς τὸ πνεῦμα εἶναι ἀδύνατο νὰ ὑπάρξη, καθὼς εἶναι ἀδύνατο νὰ ὑπάρξη κόσμος χωρὶς τὸν ἥλιο. Καὶ ἡ Ἑλλάδα εἶναι, ὅπως ὁ ἥλιος, αἰώνια, καὶ ἀκατάλυτη, γιατὶ ὑπῆρξε ὁ λυτρωτής, ὁ μυσταγωγὸς καὶ ἱεροφάντης τοῦ πνεύματος.

Γ. Χ. ΚΑΝΕΛΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Ὁ Ἠλίας Μπαζίνας γιὰ τὴν Ἑλληνικὴ Γλῶσσα, τὸν Μπαμπινιώτη, τοὺς Μανιάτες, τὸν Μπόστ, τὸν Ἑλληνικὸ Στρατό, τοὺς δημοσιογράφους καὶ τοὺς πολιτικούς

Γιὰ τὸν Ἠλία Μπαζίνα ἔχω γράψει καὶ ἄλλοτε. Σήμερα ἀναδημοσιεύω μιὰ σειρὰ προσφάτων κειμένων του γιὰ τὴν Ἑλληνικὴ Γλῶσσα, γραμμένα μὲ γνώση, ἀλλὰ καὶ εὐτραπελία (ἀγγλιστὶ χιοῦμορ, ἐκ τοῦ ἑλληνικοῦ χυμός).


Ἡ σχέση μὲ τὴ γλῶσσα δὲν εἶναι μόνο ἐγκεφαλική, ἔχει νὰ κάνη καὶ μὲ τὰ «σπλάχνα», τὰ τζιγέρια

(Ἠλίας Μπαζίνας, «Φίλαθλος», 16-3-2008)

Παρακολούθησα μὲ πολλὴ προσοχὴ καὶ ἐνδιαφέρον τὴν ἐκπομπὴ τῆς Φλέσσα, μὲ τὸν καθηγητὴ Μπαμπινιώτη καλεσμένο. Ἦταν μία ἄρτια παρουσίαση σημαντικῶν ζητημάτων σχετικῶν μὲ τὴν καθομιλούμενη ἑλληνικὴ γλῶσσα, ποὺ ἀγγίζουν ὅλους μας. Πέρα ἀπὸ τὴν παγκοίνως ἀναγνωρισμένη ἐπιστημονική του ἀξία, ὁ Μπαμπινιώτης εἶναι προφανῶς καὶ ἐξαιρετικὸς δάσκαλος. Μοῦ ἔκανε ἄριστη ἐντύπωση, ἔστω καὶ ἄν μοῦ εἶναι ἐντελῶς ἀδύνατο νὰ συμφωνήσω μὲ ὅλες τὶς τάσεις τῆς σύγχρονης γλωσσολογίας καὶ νὰ «ἀπαρνηθῶ» τὴ γλῶσσα τῶν προγόνων μου, ὅπως τὴν ἀντιλαμβάνομαι ἐγώ. Ὅσο γιὰ τὴ Βίκυ Φλέσσα, τοῦτο μόνο. Ὡραία παρουσία εἶναι, γράμματα προφανῶς ξέρει, ἔξυπνη εἶναι. Διατί, ἂχ διατί, πρέπει ντὲ καὶ καλὰ νὰ ἐπικαλύπτη μὲ τὴ φωνή της τὸ τέλος τῆς φράσης τοῦ συνομιλητῆ της; ΟΠΟΙΟΣ καὶ ἂν εἶναι αὐτός;

Κατανοῶ τὶς προσπάθειες τῶν γλωσσολόγων νὰ καθαρίσουν τὴν σύγχρονη ἑλληνικὴ γλώσα ἀπὸ κάποια ζιζάνια καὶ προπάντων νὰ τὴν ἐκλογικεύσουν ἀλλὰ καὶ νὰ τὴν κάνουν κάπως λιγότερο «δύσκολη», ΧΩΡΙΣ νὰ χαθῆ ὁ τόσο ζωτικὸς σύνδεσμος μὲ τὸ ἱστορικὸ παρελθόν. Ἄξιος ὁ μισθός τους, σὲ γενικὲς γραμμές. Εἰδικὰ ὁ Μπαμπινιώτης μὲ ἔπεισε πώς, ἀπὸ τὴ σκοπιὰ ποὺ βλέπει τὰ πράγματα, ἔχει πάντοτε πολὺ ἰσχυρὰ ἐπιχειρήματα μὲ τὰ ὁποῖα στηρίζει τὶς ἀπόψεις του. Ἐγὼ δὲν διαφωνῶ ὡς πρὸς τὴν ἐπιστημονικὴ τεκμηρίωση τῶν ἐπιλογῶν τῆς ἐπιστήμης, ἁπλὰ ἀδυνατῶ νὰ τὴν δῶ μονοδιάστατα ὡς ἐπιστήμη.

Ναὶ μὲν ἡ ἀπαχόληση μὲ τὴν ὀρθογραφία ἀποτελεῖ μιὰ ἄσκηση τοῦ μυαλοῦ, ὅπως σωστὰ εἶπε ὁ Μπαμπινιώτης, ἡ σχέση μὲ τὴ γλῶσσα ὅμως δὲν εἶναι μόνο ἐγκεφαλική. Ἔχει νὰ κάνη καὶ μὲ τὰ «σπλάχνα», τὰ τζιγέρια. Εἶναι ὁ δίαυλος ποὺ ὁδηγεῖ τὸν καθένα μας πίσω, ὅσο πιὸ πίσω εἶναι κάποιος ἱκανὸς καὶ πρόθυμος νὰ φτάση. Καὶ μᾶς ἑνώνει, ἡ γλῶσσα, μὲ πράγματα ἀτίμητα, ἄρα ἀδιαπραγμάτευτα. Αἰώνια.

Συχνὰ συλλαμβάνω τὸν ἑαυτό μου νὰ λέη τὰ πράγματα ὄχι ὅπως εἶναι τὸ σωστό, ἀλλὰ ὅπως τὰ ἔλεγαν ἐκεῖνοι, ποὺ ἂν καὶ ἀπόμακροι, δὲν ἔλειψαν ποτὲ ἀπὸ τριγύρω μου. Ὄχι τόσο μὲ τὴν ἔννοια τοῦ «φόρου τιμῆς» πρὸς τοὺς προγόνους. Ἴσως ἀσυνείδητα προσπαθῶ νὰ χτίσω μιὰ οὐτοπικὴ αἰωνιότητα ἐκεῖ ὅπου εἶναι ἀνέφικτο νὰ ὑπάρξη. Ὅμως δὲν ἀπαρνοῦμαι τίποτα, δὲν ξεχνάω τίποτα, δὲν ἀλλάζω τίποτα ποὺ μὲ ἑνώνει μὲ τὰ περασμένα. Ψάχνω γιὰ παλιὲς μανιάτικες - καὶ ὄχι μόνο μανιάτικες - λέξεις καὶ τὶς καταγράφω.

Κρατάω ζωντανὴ τὴν πατρογονική, ἴσως ἀκόμη καὶ «γονιδιακὴ» καχυποψία ἀπέναντι στὶς «μόδες». (Ξέρετε, πῆγε καὶ ἡ γραία Λιού, προπολεμικά, στὴν Καλαμάτα, ταξίδι ὁλόκληρο γιὰ νὰ παρευρεθῆ σὲ ἕνα γάμο. Εἶδε λοιπὸν ἐκεῖ νὰ χορεύουν φὸξ-τρότ. «Ἂμ τί εἶναι φτοῦνο;» ρώτησε κάποια νεαρή. «Εἶναι μόδα...» ἀπάντησε ἐκείνη. «Ἀμήηη!» ἔκανε ἡ Λιού. «Μόδα εἶναι παιδάτσι μου, νὰ πουτανέψουσι τὰ κορίτσια;...») Ὄχι ἐπειδὴ ἡ δυσπιστία ἀπέναντι στὶς μόδες εἶναι ὑποχρεωτικὰ «σωστή», ἀλλὰ ἐπειδὴ ἔτσι τὸ βρῆκα ἐγώ. Καὶ ἡ ἀντίστασή μου στὶς ἀλλαγὲς εἶναι μεγάλη, γιὰ λόγους ποὺ δὲν ξέρω νὰ ἐξηγήσω ἀλλὰ ΥΠΑΡΧΟΥΝ. Ἔτσι ἁπλά, ὑπάρχουν! Ὅπως ἀληθεύει καὶ τὸ ὅτι ἡ γλῶσσα λειτουργεῖ συχνὰ καὶ γιὰ τοὺς ἀγράμματους μὲ τρόπο σχεδὸν μεταφυσικό.

Ἀναφέρθηκα στοὺς Μανιάτες, ποὺ εἶχαν μέχρι σχετικὰ πρόσφατα ἐλάχιστες εὐκαιρίες γιὰ μόρφωση. Σὲ αἰῶνες σκλαβιᾶς, ἡ αὐτονομία τῆς Μάνης τῆς ἐπέτρεπε νὰ παρασκευάζη ἐξεγέρσεις κατὰ τῶν Τούρκων. Ὑπάρχει πληθώρα ἐγγράφων, ποὺ μᾶς διαφωτίζουν σχετικά. Σὲ αὐτά, συνήθως, ἡ ὀρθογραφία εἶναι ὄχι ἁπλὰ ἄγνωστη ἀλλὰ καὶ προφανῶς... «διακοσμητική». Βρίσκουμε στὴν ἴδια σελίδα τὴν ἴδια λέξη γραμμένη ἀπὸ τὸν ἴδιο ἄνθρωπο μὲ πέντε διαφορετικοὺς τρόπους! Αὐτὸ ὅμως δὲν ἐμπόδισε τὶς μοιρολογίστρες ποὺ βρέθηκαν ἐκτὸς τῶν ὁρίων τῆς Μάνης γιὰ νὰ «κλάψουν» ἕνα δικό τους ποὺ εἶχε πεθάνει ἐκεῖ, νὰ ἐκφράσουν τὴ δυσφορία τους γιὰ τὰ σκώμματα ποὺ προκαλοῦσε ἡ ἰδιόρρυθμη λαλιά τους, μὲ τὸν ἑξῆς «δογματικὸ» τρόπο: «Στὸ διάβολο καὶ στὴν ὀργὴ νὰ πάη ἡ γλῶσσα ἡ βλάχικη κι ἐκεῖνοι ποὺ ἀναμπαίζουσι τὴ γλῶσσα τὴ μανιάτικη, ὁπού εἶν᾿ ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ»! Κάτι τέτοιο προσπάθησα παραπάνω νὰ ἐκφράσω λέγοντας ὅτι ἡ γλῶσσα εἶναι ὑπόθεση τῶν σπλάχνων καὶ τῆς καρδιᾶς καὶ αὐτὸ ἰσχύει ἀδιακρίτως γιὰ τοὺς ἔχοντες καὶ τοὺς μὴ ἔχοντες ἐπίσημη μόρφωση.

Διδάχθηκα ἑλληνικὰ ἀπὸ τοὺς γονεῖς μου, τοὺς ἐξαίρετους δασκάλους μου καὶ ἀπὸ τὰ βιβλία μὲ τὰ ὁποῖα μεγάλωσα, συνήθως γραμμένα μὲ τὴ φροντίδα ποὺ ἔκαναν τὶς δουλειές τους οἱ ἄνθρωποι προηγούμενων γενεῶν. Ἰδιωτικά, παραμένει γλῶσσα ΜΟΥ. Γράφω ἀκόμα καὶ μὲ τὶς βαρεῖες καὶ τὶς δασεῖες πάνω ἀπὸ τὸ ρὸ στὴν ἀρχὴ τῆς λέξης. Καὶ μὲ αὐτὴ τὴ γλῶσσα θὰ φύγω ἀπὸ τὸν κόσμο. Δὲν πρόκειται γιά... «σνομπάρισμα» οἱωνδήποτε προσώπων ἢ ἀπόψεων. Δὲν διανοοῦμαι - δὲν σκέφτηκα ἔτσι ποτέ μου - νὰ πῶ στοὺς εἰδικοὺς ἐπιστήμονες «στὴν πάντα ἐσεῖς, νὰ διδάξω ἐγώ». Ξέρω πὼς προσπαθοῦν νὰ κάνουν τὸ ἐπιστημονικό τους καθῆκον. Γενικά, μὲ ἐπιτυχία. Ἁπλά, ἡ ὀπτική τους γωνία εἶναι κατ᾿ ἀνάγκην συλλογικὴ - κοινωνικὴ καὶ ὄχι προσωπική.

Ἐγὼ ἀκόμα καὶ ἐδῶ στὸ «ΦΙΛΑΘΛΟ», ποὺ τὸν εὐγνωμονῶ γιὰ τὴν κατανόησή του, γράφω μια γλῶσσα ποὺ κάπως προσεγγίζει αὐτὴν ποὺ γράφω σπίτι μου. Τουλάχιστον ἀποφεύγω κάποια φρικαλέα «ει» ἐκεῖ ποὺ ἡ παρουσία τους μοῦ κάνει σὰν νύχια ποὺ ξύνουν τοῖχο ἀσβεστωμένο! Εἶναι μια πολυτέλεια ποὺ τὴ χαίρομαι!

Γράμματα διδάχθηκα. Καμμία δική μου μαγκιά, εἶχε ἀποφασισθῆ γιὰ μένα ἀπὸ τοὺς γονεῖς μου πολὺ πρὶν γεννηθῶ. Ἀξιώθηκα νὰ μπῶ στὴ Νομικὴ πρῶτος μὲ 38/40, ἀμέσως μόλις τελείωσα τὸ σχολεῖο. Μοναδικό μου φροντιστήριο ὁ φιλόλογος τοῦ σχολείου μου Εὐστράτιος Καλλαντζῆς, ἐπιστήμονας μεγάλης ἀξίας. Ὡστόσο, ἀπέναντι στὴ γλῶσσα δὲν στέκομαι ὡς κάποιος ποὺ ξέρει πέντε γράμματα. Στέκομαι ὡς ἁπλοϊκὸς πιστὸς μπροστὰ σὲ βωμό...


Νὰ κουραστοῦν λίγο οἱ Ἕλληνες... γιὰ νὰ μάθουν ἀρχαῖα Ἑλληνικά. Δὲν θὰ κρυώση ὁ κῶλος τους!

(Ἠλίας Μπαζίνας, «Φίλαθλος», 21-3-2008)

[...] Δὲν προσχωρῶ στὴ σχολὴ σκέψης ποὺ ψάχνει γιὰ μαγικὰ νοήματα μέσα στὶς λέξεις. Μοῦ φαίνεται ὅτι εἰσάγουν τὸν κίνδυνο νὰ ἐπικεντρωθοῦμε στὸ ἐργαλεῖο, τὶς λέξεις, καὶ νὰ ξεχάσουμε τὸν ἀντικειμενικὸ σκοπό, ποὺ εἶναι τὸ ἔργο, οἱ ἰδέες, ἡ ἐπικοινωνία. Ὡστόσο αἰσθάνομαι καὶ ἐγὼ ὅτι ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα εἶναι ἕνα μέγιστο ἀγαθό, ποὺ μᾶς δένει ζωντανὰ μὲ τὴν ἀπαρχὴ τῶν πραγμάτων, μὲ τὴν ἐφηβικὴ ἡλικία τοῦ κόσμου καὶ τοῦ πολιτισμοῦ μας.

Γι᾿ αὐτὸ θὰ τὸ ξαναπῶ, διαφωνῶ κάθετα μὲ ὅσους λένε: ΣΗΜΕΡΑ αὐτὸ τὸ λέμε πλέον διαφορετικὰ ἀπὸ παλιά! Ἂς τὸ κάνουμε «κανόνα»! Δέξου το ὅπως τὸ λέει ὁ κόσμος «σήμερα», μάστορα, ἂν εἶναι ἀπαραίτητο! Χωρὶς ὅμως νὰ ἐξαφανίζεται ὁ ἀρχαῖος κανόνας. Δὲν γίνεται νὰ κρατήσουμε τὴ γλῶσσα μας ΧΩΡΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ. Ἡ ἀττικὴ «διάλεκτος» εἶχε κανόνες, αὐστηροὺς καὶ ἀσφαλεῖς. Ὑπῆρχε τὸ ξεκάθαρα σωστὸ καὶ τὸ ξεκάθαρα λάθος.

Γλῶσσα χωρὶς ἀσφαλεῖς κανόνες εἶναι μια ἀστειότητα! Ὁ νεοελληνικὸς ἀχταρμὰς ΠΑΣΧΕΙ! Ὡστόσο, γιὰ λόγους πολιτικοὺς καὶ «κοινωνικούς», τὸν σεβόμαστε. Σὲ βαθμό, ποὺ τὸν κάναμε νὰ ἀποθρασυνθῆ καὶ νὰ ζητάει ὅλο καὶ περισσότερες παραχωρήσεις!

Ε, ΣΙΧΤΙΡ! (Γιὰ νὰ μιλήσουμε σὲ δυνατὰ «ἑλληνικά»!) Οὔστ! Θὰ βοηθήση λοιπὸν στὴ σημερινὴ ἄθλια εἰκόνα ΑΝ οἱ Ἕλληνες ἀναγκασθοῦν νὰ μαθαίνουν περισσότερα ἀρχαῖα στὰ σχολεῖα τους. ΠΩΣ; Νὰ μὴν «παραφορτώσουμε» τὰ μυαλὰ τῶν Ἑλλήνων; Οὔρτ! Ἂν δὲν ἀντέχουν νὰ ἀσχοληθοῦν μὲ τὴν πιὸ περήφανη κληρονομιά τους, τὴ γλῶσσα τους, δὲν μιλᾶμε γιὰ μυαλὰ ἀλλὰ γιὰ μυαλουδάκια. Τί θέλουν δηλαδὴ οἱ πίπηδες; Νὰ μὴ μαθαίνουν γράμματα; Νὰ θεοποιήσουμε τὴν ΜΗ ΠΑΙΔΕΙΑ; [...]

[... Ὁ Μπόστ ...]
[...] Ἐπειδὴ τὰ κείμενα τοῦ Μπὸστ ἦταν σὲ μαλλιαρὴ ψευτοκαθαρεύουσα, εἶχε περάσει στὸν κόσμο καὶ ἰδίως στοὺς «δικούς του», τοὺς ἀριστερούς, ὅτι ὁ προικισμένος εὐθυμογράφος σατίριζε τοὺς νεόπλουτους καὶ κατὰ βάση ἀγράμματους ἀστούς, ποὺ προσπαθοῦσαν νὰ μιλήσουν «καλὰ ἑλληνικά». Φυσικά, ὁ Μποστ, δούλευε τοὺς πάντες, δεξιούς, ἀριστεροὺς καὶ κεντρώους, πλούσιους καὶ φτωχούς! Γι᾿ αὐτόν, ὅλοι τὸ ἴδιο λοῦμπεν ἦταν. [...] Συνειδητοποίησα ὅτι ὁ Μποστ δὲν ἔκανε ἁπλῶς πλάκα. Ἀσκοῦσε σκληρὴ πολιτικὴ καὶ κοινωνικὴ κριτική! Καὶ ἡ μπάλα ἔπαιρνε ὅλους ὅσοι ἀσχημονοῦσαν σὲ βάρος τῆς γλώσσας, ἑνὸς θησαυροῦ, ποὺ ἐπέζησε 4000 χρόνια μὲ ΛΙΓΕΣ ἀλλαγές! (Γιὰ ὅσους καταλαβαίνουν.) [...] Ἐλπίζω αὔριο νὰ μπορέσω νὰ δώσω παραδείγματα. Πάντα πάνω στὸ κεντρικὸ μοτίβο «ΠΕΙΔΗΞΕ ΚΕΣΥ ΤΗ ΓΛΟΣΑ ΤΟΜΠΡΟΓΟΝΩΝ ΣΟΥ! ΜΠΟΡΗΣ!»


Τὰ αὐτιὰ οὖς καὶ τὰ μάτια φθαρμούς... Καὶ ἡ πούστρα ὁ φορβάδος μὲ τὸ πόδι τῆς φοράδος!

(Ἠλίας Μπαζίνας, «Φίλαθλος», 22-3-2008)

[... Ἀπὸ τὴν θητεία τοῦ Ἠλία Μπαζίνα στὸ Πολεμικὸ Ναυτικό ...] Τὸ παράγγελμα «ἐγέρθητι» εἶχε γίνει... ἐπίθετο, «ὁ ἐγέρθητος». Ὅσους κι ἂν ρώταγα ἀπὸ τοὺς προπαιδευτές, κανένας δὲν ἤξερε ὅτι τὸ ἐγέρθητι εἶναι προστακτικὴ καὶ γράφεται «ἐγέρθητι». Ὅλοι ἔγραφαν «ἐγέρθητοι». Ἐντεῦθεν καὶ ἀπόλυτα λογικὴ παρεξήγηση «γιατί δὲν εἶσαι ἐγέρθητος, ναύτη;...» Κάναμε καὶ ἐκπαίδευση μὲ ὄπλα καὶ «πραγματικὰ πυρά», μῦγα μῆσο! Στὸ παράγγελμα «σκοπεύσατε» ἔπρεπε νὰ ἀπαντήσουμε «εἶδον». Ἐκεῖνο τὸ «εἶδον» οὔτε ΕΝΑΣ δὲν τὸ ἀντιλαμβανόταν μὲ τὴ σωστή του ὀρθογραφία. Πῆρα ὅλες τὶς δυνατὲς ἀπαντήσεις! Ἤδων, ἦδον, οἴδων, οἶδον, ἴδον, ἀκόμα καὶ ὕδων, ποὺ «ἔφερνε» πρὸς τὸ «ὕδωρ». Κάναμε καὶ ἀσκήσεις μέ... ξιφολόγχη. Ρώτησα μερικοὺς πῶς ἀντιλαμβανόντουσαν τὸ μεγαλειῶδες παράγγελμα «κατὰ πρηνοῦς νύξατε...» Κατάλαβα ἔγκαιρα τὴν γελοιότητα τοῦ ἐγχειρήματος καὶ τὰ παράτησα.

Ζούσαμε, ἀκόμα τότε, ἁρμονικὰ μὲ τὶς ἀντιφάσεις μας. Καὶ τὴ θητεία τὴ βλέπαμε σὰν μιὰ σημαντικὴ ὑποχρέωση ποὺ ἔπρεπε νὰ ἐκπληρωθῆ, ὄχι σὰν προετοιμασία γιὰ πόλεμο. Δὲν ἔμοιαζε τότε πιθανὸς ὁποιοσδήποτε πόλεμος. Ἦταν μιὰ ἁγνὴ ἐποχή, σὲ σύγκριση μὲ ὅ,τι ἀκολούθησε. [...] Ὁ στρατὸς ἦταν «χάσιμο χρόνου» γιὰ τοὺς λίγους σχετικά, ποὺ εἶχαν τὰ «φοβερὰ» σχέδια γιὰ τὸ χρόνο τους! Γιὰ τοὺς πολλοὺς ἦταν συχνὰ ἕνα καλοδεχούμενο διάλειμμα στὴ ζωή. Συντροφικότητα, πλάκα, ἐμπειρίες, ἀσικλίκι. [...] Τὸ θυμᾶμαι μὲ ἀγάπη καὶ δὲν ξέρω κληρούχα ποὺ νὰ μὴν τὸ θυμᾶται μὲ ἀγάπη. Μέσα στὸ πλαίσιο τοῦ καθημερινοῦ χαβαλέ, ἦταν καὶ ἡ πλάκα, ποὺ σπάγανε ὅσοι ἤξεραν γράμματα μὲ τὴ «γλῶσσα» τοῦ στρατοῦ. [...]

Σὲ μιὰ ἄλλη περήφανη στιγμή, ἕνας «βαλές», τουτέστιν «ἀνθυποκελέας», προσπαθοῦσε νὰ ἐξηγήση στοὺς ἄντρες ἕνα πατριωτικὸ ἀνάγνωσμα, μὲ Τούρκους, Σουλιῶτες καὶ ἀλόγατα, ὅπου ὑπῆρχε ἡ φράση «ἐνεπλάκη ὁ ὀπίσθιος ποὺς τῆς φορβάδος...» (Μεταφρασιόν: Μπλέχτηκε τὸ πίσω πόδι τῆς φοράδας.) Ὁπότε ἕνας δίπλα μου ἀπεφάνθη: «Ἐγὼ πάντα τό ᾿λεγα ὅτι εἶναι πούστρα αὐτὸς ὁ Φορβάδος!»

Ὁ Στέφανος ὁ Μάνος, μὲ τὸν ὁποῖο εἴμαστε κληροῦχες καὶ φίλοι, ἔκανε πείραμα. Χαιρετοῦσε... βγάζοντας τὸ καπέλο ἀ λὰ γαλλικά! Ἤθελε νὰ δῆ στὶς πόσες φορὲς θὰ τοῦ ἔκαναν παρατήρηση! Ἄργησαν κάμποσο. Μιὰ τέτοια ἐκδήλωση, προκεχωρημένου πολιτιστικοῦ ἐπιπέδου, τοὺς σάστιζε. [...]

Μὴ νομισθῆ, πάντως, πὼς τὰ χειρότερα ἑλληνικὰ ποὺ ἔχω ἀκούσει τὰ ἄκουσα στὸ στρατό. Τὰ χειρότερα τὰ ἔχω ἀκούσει ἀπὸ τοὺς ἐκπροσώπους τῶν κομμάτων. Ὄχι τόσο ἐπειδὴ κακοποιοῦν τὴ γλῶσσα, ἂν καὶ τὸ ἔχουμε δεῖ καὶ αὐτό. Κακοποιοῦν τὴ νοημοσύνη καὶ τὴ σοβαρότητα.


Μὲ τὸ λυχνάρι ἕναν ἄνθρωπο στοὺς εἴκοσι... ποὺ νὰ ξέρη κατὰ προσέγγιση τὴ σημασία τῆς λέξης «ἰταμὸς»

(Ἠλίας Μπαζίνας, «Φίλαθλος», 23-3-2008)

Ἐκεῖνο τὸ «τοῦ τριπλοῦν» ἠχεῖ σὰν ρέψιμο ρινόκερου σὲ χῶρο περισυλλογῆς καὶ λατρείας! Δὲν ξέρω ἂν ὑπάρχη κάποιος ποὺ τὸ λέει καὶ τὸ γράφει σωστά, «τὸ τριπλοῦν, τοῦ τριπλοῦ». [...] Τὸ τριπλοῦν εἶναι ἰδιαίτερα φρικτό! Στὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα, τὰ οὐσιαστικὰ καὶ τὰ ἐπίθετα ΚΛΙΝΟΝΤΑΙ. Δὲν ἦρθε ἀκόμα ἡ ὥρα ποὺ θὰ ποῦμε ὁ ἄνθρωπος, τοῦ ἄνθρωπος, τὸν ἄνθρωπος. [...] Μοῦ ᾿ρχεται νὰ γράψω: «Τὸ Σάββατο, 21 Ὀκτώμβριου, στὰ γενέθλια τοῦ διευθύνων σύμβουλου κ. Ρέλου, ὁ προέδρος καὶ πολὺ διακριθέντας ἀνθρῶπος καὶ φιλάθλος κ. Θεόκουλος παρέθεσε σκορδοστούμπενναχτ μὲ πατσάν, ποὺς καὶ βραστερὰς φακάς. Οἱ προσκληθεῖς δήλωσαν ἐνθουσιῶδες ἀπὸ τὸ μενού.» ΑΝ τοὺς εἶναι ἐντελῶς ἀδύνατο νὰ κλίνουν τὸ «τριπλοῦς», «τριπλοῦν», «ἁπλοῦς» κ.λπ. (ΜΗ μοῦ ποῦν πὼς δὲν ξέρουν τὴ λέξη ἁπλοῦς, ἀφοῦ λένε ἁπλούστερος, ἁπλούστατος καὶ ΟΧΙ ἁπλότερος, ἁπλότατος...) ἂς τό... ἁπλοποιήσουν! Ἂς τὸ λένε «τριπλὸ ἅλμα», νὰ ξεμπερδεύουμε. Τότε πλέον θὰ λένε «τοῦ τριπλοῦ»! Ἢ ὄχι; Μήπως θὰ λένε καὶ τότε «τοῦ τριπλό»; Ὅλα νὰ τὰ περιμένη κανείς.

Ἐν πάσῃ περιπτώσει, ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ χρησιμοποιεῖς ἕναν ἀρχαῖο τύπο, νομίζω πὼς ὀφείλεις νὰ ἀκολουθῆς καὶ τοὺς ἀντίστοιχους κανόνες. Καὶ νὰ κλίνεις τὶς λέξεις ποὺ κλίνονται. [...]

Δὲν ἔχει τελειωμὸ αὐτὴ ἡ κουβέντα. Καμμιὰ ἄλλη φορά, θὰ ἐπιχειρήσουμε νὰ προσεγγίσουμε, ὅσο γίνεται, τὸ φαινόμενο τοῦ πῶς οἱ Ἕλληνες ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ τὴ γλῶσσα. Ξεκινώντας ἀπὸ τὸν ἐμετικὸ βερμπαλισμὸ κάποιων πολιτικῶν...

Δασεῖες καὶ ἄλλα

Οἱ δασεῖες

Μάθαιναν στὸ σχολεῖο, λέγουν, οἱ παλαιότεροι, σὰν ποιηματάκι τὶς δασυνόμενες λέξεις (δεῖτε καὶ μάθημα - παιχνίδι!) Ἔχω βρεῖ τοὺς παρακάτω στίχους. Ἂν ξέρετε περισσότερους, εἰδοποιῆστε! [Προσθήκη 26-7-2008: Ἀναγνώστρια μοῦ ἔστειλε μερικοὺς ἀκόμη στίχους, ἀπὸ τὸ ἔψιλον. Εὐχαριστῶ!]

Ἅδης ἅγιος ἁγνός
ἅμα ἅμαξα ἁπλός
αἷμα ἁμαρτία ἅρμα
ἅμιλα ἁφὴ καὶ ἅλμα
ἁπαλός ἁψύς ἁψίδα
ἁλυκὴ καὶ ἁλυσίδα
ἁρμόζω κι ἁρμυρίζω
ἁρπάζω κι ἁλωνίζω

Ἕνα ἕξι καὶ ἑπτά
ἑκατὸ καὶ ἑρπετά
Ἑρμῆς, Ἕλλη καὶ Ἑλένη
ἡ Ἑλλάδα ἡ ξακουσμένη
ἕδρα ἕτοιμος ἑνώνω
μιὰ ἑβδομάδα σιδερώνω

[Προσθήκη 21-9-2008: Ἕτερος ἀναγνώστης ἔστειλε ἀκόμη περισσότερους στίχους ἀπὸ τὸ ἔψιλον. 16-2-2009: Ὁ κ. Ἀνατολικιώτης διόρθωσε μία λέξι. Εὐχαριστῶ!]

Ἕνα ἕξι ἑκατό
ἕδρα ἕλκος ἑρπετό
Ἕκτωρ Ἕλλη καὶ Ἑλλάς
Ἑλικών καὶ ἑβδομάς
ἕλος εἵλωτας Ἑλένη
ἕνωση καὶ εἱμαρμένη
ἑορτή ἑστία Ἑρμῆς
ἑαυτός εὑρίσκω ἑξῆς
ἑπτά ἑσπέρα ἑρμηνεία
ἑταῖρος καὶ ἑταιρεία
Ἕβρος εὕρημα Ἑβραῖος
ἑπομένως καὶ τὸ ἕως

Ὡραῖα πράγματα! Θυμοῦμαι πάλι τὸν Σπύρο Ζένγκο: «Ψιλὴ καὶ ὀξεῖα πάνω ἀπὸ ἄλφα. Δὲν εἶναι σὰν ὡραῖος φιόγκος γύρω ἀπὸ κοτσιδάκι, στὸ κεφάλι ἀγαπημένης ἀναμνήσεως;»


Ο.Δ.Ε.Γ.

Ὁ Ὁργανισμὸς γιὰ τὴν Διάδοση τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσας ἐξέδωσε (μὲ καθυστέρσι, λόγῳ ἀνεπάρκειας οἰκονομικῶν πόρων) τὸν τόμο τῶν πρακτικῶν τοῦ Γ' Παγκοσμίου Γλωσσικοῦ Συνεδρίου, τὸ ὁποῖο πραγματοποιήθηκε στὴν Ἀρχαία Ὀλυμπία στὶς 7-10 Αὐγ. 1996 καὶ εἶχε τίτλο «Πῶς ἡ Ἑλληνικὴ Γλῶσσα γονιμοποίησε τὸν Παγκόσμιο Λόγο». (Ἐφέτος τὸν Σεπτέμβριο διεξάγεται τὸ Ζ' Παγκόσμιο Συνέδριο, στὸ Μεσολόγγι.) Ἁπλὴ περιήγησις στὸν ἱστοχῶρο τοῦ Ο.Δ.Ε.Γ. (ἢ ξεφύλλισμα τοῦ περιοδικοῦ «Ἑλληνικὴ Διεθνὴς Γλῶσσα»), ἀρκεῖ γιὰ νὰ μᾶς πείσῃ γιὰ τὸ σπουδαῖο, ἐθελοντικὸ ἔργο [δραστηριότητες, νέα] τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν.


Ἑλληνικὲς λέξεις στὴν Γαλλικὴ γλῶσσα

Τὸ Καθολικὸ Πανεπιστήμιο τῆς Λουβαίν συγκέντρωσε σὲ ἕναν τόμο (pdf, 224 σελίδες, 1,10 MiB) ὅλες τὶς ἑλληνικὲς καὶ λατινικὲς ρίζες ποὺ χρησιμοποιοῦνται στὴν γαλλικὴ ἐπιστημονικὴ ὁρολογία. Σπουδαία δουλειά.


Ἑλένη Κεμικτσῆ

Διάλεξις τῆς κ. Ἑλένης Κεμικτσῆ γιὰ τὴν ἐξέλιξι τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης στὴν Αἴθουσα Παρνασσοῦ τὴν 13η Δεκ. 2006. Ἐξετάζονται συνοπτικῶς οἱ Ἑλληνικὲς διάλεκτοι ἀπὸ τὴν ἀπώτατη ἀρχαιότητα ἔως καὶ σήμερα. Ἐκτὸς τῶν ἄλλων, ἐπίκαιρη εἶναι ἡ ἀναφορὰ στὴν Μακεδονικὴ διάλεκτο, καὶ τὸ πρόσφατο πολύτιμο ἀρχαιολογικὸ εὔρημα τοῦ καταδέσμου τῆς Πέλλας, ἰσχυρότατο ἐπιχείρημα ὑπὲρ τῆς Ἑλληνικότητος τῆς γλώσσης τῶν ἀρχαίων Μακεδόνων.


Εἰδήσεις καὶ ἄλλα

Ἐνισχύεται ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα στὰ μεγάλα πανεπιστήμια τοῦ κόσμου («Sofia Times», 18-12-2006)

Εἴθε! (Ἀλλά, εἴπαμε, πόρρω ἀπέχουμε ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ἔχουν κατορθώσει τὰ κατ᾿ ἐμᾶς... «χαζοαμερικανάκια».)

Ἐπίτιμος διδάκτωρ τοῦ Τμήματος Φιλολογίας τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν ὁ Μανώλης Γλέζος («Ἡ Καθημερινή», 15-1-2008)

Πόσοι γνωρίζουν τὸν Μανώλη Γλέζο ὡς φιλόλογο καὶ γλωσσολόγο (μὲ σπουδαῖο ἔργο);

Γράφει («Ἄρδην») ὁ Σωτήρης Σόρογκας γιὰ τὸν Νίκο Ἐγγονόπουλο: «Στον ισχυρισμό μου λοιπόν ότι η γλώσσα πρέπει να είναι η δημοτική, με αντιμετώπισε νηφάλια και με κατανόηση. Μου είπε μονάχα αφοπλιστικά ότι ο ίδιος χρειαζόταν στα ποιήματά του όλες τις λέξεις, «για να λαμπρύνει τον στίχο του, να ενισχύσει το νόημά του», όπως άλλωστε και στη ζωγραφική του δεν εξαιρούσε κανένα χρώμα. Ο Νίκος Εγγονόπουλος, μέγας λάτρης του Ελληνισμού σε όλες του τις εκφάνσεις, με βοήθησε να κατανοήσω, ανάμεσα και σε άλλα συμβαίνοντα εκείνον τον καιρό, το μέγεθος της σπουδαιότητος μιας γλώσσας που δεν δίσταζε να ενσωματώνει λόγιες λέξεις στη δημοτική, λέξεις-παλίμψηστα, που εγκλείουν σημασίες και μνήμες μιας ξεχασμένης καταγωγής και στοιχεία ταυτότητος που μας συγκροτούν και μας συνέχουν. Να κατανοήσω ότι η γλώσσα δεν είναι μόνο τρόπος έκφρασης και επικοινωνίας αλλά και τρόπος οργάνωσης του κόσμου μέσα στη συνείδηση, καθώς και της ίδιας της συνείδησης.»

Λαμπρινὴ Θωμᾶ, «Τὸ παγκόσμιο χωριό», ΣΚΑΪ, 30-4-2008

Οἱ Ρῶσοι ὀνομάζουν τὸν ἀγωγὸ Южный поток, Γιούζνι Ποτόκ (Νότιο Ρεῦμα). Οἱ Νεοέλληνες γιατί τὸν ὀνομάζουν «South Stream»;

Ἀρτέμης-Εὐθύμης, «...ὅπως τὸ πολυτονικὸ ἡ Ἑστία...»

Τὸ διάδοχο σχῆμα τοῦ κορυφαίου Ἑλληνικοῦ χὶπ-χὸπ συγκροτήματος «Terror X Crew»
[Βίντεο]
...Β' φάση, προτοῦ πεῖς πὼς τό ᾿χω χάσει,
λέω τὸ ρὰπ ποὺ εἶναι βατὸ γιὰ νὰ μπορεῖς νὰ δώσεις βάση
Δίχως παύση, τὸ κρατῶ ζωντανὸ πάσῃ θυσία
ὅπως κρατάει ζωντανὸ τὸ πολυτονικὸ ἡ Ἑστία
Εἶπες κάτι; Φίλε μου δὲν ἀλλάζω μονοπάτι
Μωραϊτίδη μνημονεύω καὶ Παπαδιαμάντη
Ἄπειρα λάθη, μὰ δόξα τῷ Θεῷ εἶμαι πιὰ στὸν τόπο μου
τὰ μυστικὰ ἄνθη δρέπω ὅπως ὁ Φώτης Κόντογλου
Κι ἐκεῖ ποὺ ἤτανε τὸ μένος τώρα πρέπει αἶνος
ἑπομένως ἂς μὴν ἠχεῖ στ᾿ αὐτιά σου ὁ λόγος ξένος
Μὰ ἂν θὲς κρατᾷς τὰ μίση, ἐγὼ κρατάω τὴν πίστη
Ἀρτέμης στὸ μικρόφωνο καὶ MCD στὸ μίκτη...

(Δὲν ξεριζώνεται ἡ ἑλληνικότητα προοδευτικάριοι...)

«Ὁμιλεῖτε... ἀλλοδαπὰ στὰ Ἑλληνικὰ Σχολεῖα», «Ἐλεύθερος Κόσμος», 30-6-2008

Γλωσσικὸς ἀφελληνισμὸς τῶν πανεπιστημίων μας; Τῶν προμαχόνων -ὑποτίθεται- τῆς Ἐθνικῆς Παιδείας; Κατὰ τὸν ὑφυπουργὸ Ἐθνικῆς (;) Παιδείας Σπύρο Ταλιαδούρο, «Η Ελλάδα, ως κράτος μέλος της Ε.Ε. και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, έχει εντάξει μεταξύ άλλων την επιδίωξη της πολυγλωσσίας και της πολυπολιτισμικότητας στους στόχους του εκπαιδευτικού μας συστήματος»!
Συγγνώμη, ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες ἐρωτήθημεν ἐὰν ἀποδεχόμεθα τὸ συνταγματικὸ αὐτὸ πραξικόπημα; (Θυμίζω: Ἄρθρον 16, παράγραφος 2: «H παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Kράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Eλλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες.» Γιὰ ἐθνικὴ συνείδησι διαβάζω, ὄχι γιὰ «πολυπολιτισμικὴ» (τὶ νὰ σημαίνει αὐτό...) συνείδησι.)

epomeni stasi... ἡ λατινοποίηση τοῦ ἀλφαβήτου προχωρᾶ

Τὸ ἄρθρο ἀπὸ τὸν Πατριωτικὸ Σύλλογο «Θερμοπύλαι»
Καὶ θὰ πῇ κανείς, ἕνα -ἀτυχές ἔστω- παιχνίδι· αὐτὸ εἶναι τὸ πρόβλημα; Ὄχι, δὲν εἶναι αὐτὸ τὸ πρόβλημα. Τὸ πρόβλημα εἶναι ὅτι, ἐνῷ ὁ κόσμος χάνεται, κάποιοι δὲν ἔχουν πάρει χαμπάρι τίποτε καὶ νομίζουν ὅτι χωροῦν πιά, ἐδῶ ποὺ φθάσαμε, ἀστεῖα.

Θὰ συνεχίσουμε.

Δύο ἐκπομπὲς γιὰ τὴν Ἑλληνικὴ Γλῶσσα

Βασίλης Φίλιας, Γεωργία Ξανθάκη-Καραμάνου
(«Ἀντιπαραθέσεις», High Channel, 11-6-2008. Διάρκεια: 54 λεπτά.)

Ὁ καθηγητὴς κοινωνιολογίας καὶ πρώην πρύτανης τοῦ Παντείου Πανεπιστημίου Βασίλης Φίλιας φιλοξενεῖ τὴν καθηγήτρια τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Γεωργία Ξανθάκη - Καραμάνου, πρόεδρο τοῦ Τμήματος Ἱστορίας - Ἀρχαιολογίας καὶ Πολιτισμικῆς Διαχείρισης τῆς Σχολῆς Ἀνθρωπιστικῶν Ἐπιστημῶν καὶ Πολιτισμικῶν Ἀγαθῶν τοῦ Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, πρόεδρο τῆς Ἑταιρείας Ἑλλήνων Φιλολόγων καὶ ἀντιπρόεδρο τοῦ Πολιτιστικοῦ Σωματείου «Ἑλληνικὴ Γλωσσικὴ Κληρονομιά».

Ἡ συζήτησις ἐξετάζει τὶς προκλήσεις γιὰ τὴν γλῶσσα μας στὴν σημερινὴ ἐποχὴ τῆς ἰσοπεδωτικῆς παγκοσμιοποιήσεως, τὴν διδασκαλία τῶν Ἑλληνικῶν στὸ σχολεῖο (ἐνδιαφέρουσα, μεταξὺ αλλων, ἡ ἄποψις τῆς κ. Ξανθάκη ὑπὲρ τῆς ἐπαναφορᾶς τοῦ θεσμοῦ τῶν κλασσικῶν λυκείων (παράβαλε: «Ὅταν τὰ «χαζοαμερικανάκια» μαθαίνουν λατινικά...»)), τὶς ἀλλοπρόσαλλες ἀπόψεις τῶν «προοδευτικῶν» ἐθνομηδενιστῶν καὶ ἀρνησιπάτριδων, καὶ ἄλλα πολλά.

Καὶ μία ἀκόμη ἐκπομπή, διαφορετικοῦ ὕφους καὶ θεματολογίας, ἀλλὰ μὲ ἐπίκεντρο καὶ πάλι τὴν Ἑλληνικὴ Γλῶσσα:

Τὰ μυστικὰ τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσας. Κάσσης, Πριανάκης, Τζιροπούλου, Μαυροπούλου, Τσικριτζῆς, Τσέγγος, Λάμπρου κ.ἄ.
(«Οἱ Πύλες τοῦ Ἀνεξήγητου» μὲ τὸν Κώστα Χαρδαβέλλα, Alter, 21-6-2008. Διάρκεια: 131 λεπτά.)

Θέματα:
Τὰ μυστικὰ τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσας. Ἡ Ἑλληνικὴ Φύση δημιουργὸς τῆς Γλώσσας. Οἱ Ἕλληνες παρατηρητὲς καὶ μαθητὲς τῆς Ἑλληνικῆς Φύσεως. Οἱ συμβολισμοὶ καὶ ἡ δύναμη τῶν γραμμάτων. Τὰ παιχνίδια τῆς ἐτυμολογίας. Γλῶσσα καὶ Μουσική. Οἱ θεραπευτικὲς ἰδιότητες τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσας. Τὸ πολυτονικὸ καὶ οἱ σύγχρονοι προκρούστηδες. Τὰ ἀρχαία Ἑλληνικὰ μάθημα καὶ παιχνίδι μαζὶ γιὰ τὰ παιδιὰ τῆς «Ἑλληνικῆς Ἀγωγῆς». Τὰ Ἑλληνικὰ καὶ ἡ Ἀκαδημία τῶν Βάσκων. Τὰ Ἑλληνικὰ στὸ διάστημα. Ἡ Γλῶσσα, ἡ Ποίηση, ἡ Τέχνη.

Συμμετέχουν:
Κυριάκος Κάσσης (ποιητής, συγγραφεύς, ἱστορικὸς ἐρευνητής, λαογράφος, ζωγράφος)
Γιάννης Πριανάκης (συγγραφεύς, ἐρευνητὴς ἐτυμολογίας)
Εἰρήνη Μαυροπούλου (φιλόλογος, καθηγήτρια ἀρχαίων Ἑλληνικῶν στὰ παιδιὰ τῆς Ἑλληνικῆς Ἀγωγῆς)
Ἀθανάσιος Τσακνάκης (καθηγητὴς Ἱσπανικῆς γλώσσας, τακτικό μέλος τῆς Ἑλληνικῆς Ἀκαδημίας τῆς Βασκωνίας (Σχετικῶς μὲ τὶς προτάσεις τῶν φιλελλήνων Βάσκων ἀκαδημαϊκῶν καὶ εὐρωβουλευτῶν γιὰ τὴν Ἑλληνικὴ Γλῶσσα, βλέπε τὶς ἱστοσελίδες τοῦ ΟΔΕΓ, ἀλλὰ θὰ ἀφιερώσω ἐπ᾿ αὐτοῦ προσεχῶς καὶ ἰδιαίτερο ἄρθρον, καθὼς ἡ ὑπόθεσις διαστρεβλώνεται ἀπὸ πολλοὺς καὶ μὲ πολλοὺς τρόπους.)
Μηνᾶς Τσικριτζῆς (μαθηματικός, καθηγητὴς πληροφορικῆς, ἐκπαιδευτικός, ἐρευνητὴς Αἰγαιακῶν Γραφῶν (γνωστὸς γιὰ τὸ ἔργο του στὴν ἀποκρυπτογράφησι τῆς Γραμμικῆς Γραφῆς Α μὲ στατιστικὴ ἀνάλυσι))

Συνεντεύξεις:
Ἄννα Τζιροπούλου-Εὐσταθίου (φιλόλογος, διευθύντρια σπουδῶν τῆς Ἑλληνικῆς Ἀγωγῆς)
Δημήτριος Τσέγγος (ψυχίατρος, ἱδρυτὴς τοῦ Ἀνοικτοῦ Ψυχοθεραπευτικοῦ Κέντρου)
Ἀθανάσιος Ζερμπίλης (ψυχολόγος, πρόεδρος τοῦ Ὀλυμπιακοῦ Πυθαγορείου Ἱδρύματος)
Δημήτριος Λάμπρου (ἐκδότης περιοδικοῦ «Δαυλὸς»)
Γρηγόριος Μπέλλος (πληροφορικός, ἐπικεφαλῆς τῆς πολιτιστικῆς ἑταιρείας Τετρακτὺς)
κ.ἄ.

Κριτική:

Ἔχει μερικοὺς παλαβούς, φυσικά, καὶ κάμποσες... χαρδαβελλομάρες ἡ ἐκπομπή (βλέπε σπασίματα ποτηριῶν μέ... πυθαγόρειες δονήσεις, κ.ἄ. συναρπαστικά), ἀλλά, πρῶτον, μερικὰ πράγματα (ὅταν δὲν μιλᾶμε γιὰ κάτι ποὺ εἶναι «1+1=2» ἀλλὰ γιὰ διαίσθησι, ποίησι, τέχνη κλπ.) οἱ «παλαβοὶ» τὰ πιάνουν ἐνίοτε καλύτερα, καί, δεύτερον, συμμετέχουν μερικοὶ ἀξιόλογοι ἄνθρωποι ἀπὸ διαφόρους τομεῖς τῆς ἐπιστήμης καὶ τῆς τέχνης (Κάσσης, Τζιροπούλου, Τσακνάκης, Τσέγγος, Τσικριτζῆς κ.α.) (Παρεμπιπτόντως, κύριε Χαρδαβέλλα, ἡ «ἐτυμολογία» γράφεται με «υ» (ἔτυμον, τὸ ἀληθινόν, τὸ πραγματικόν, τὸ βέβαιον, ἡ ἀρχική, ἡ πρώτη σημασία τῆς λέξεως) καὶ ὄχι μὲ «οι»· μοῦ βγῆκε τὸ μάτι.)

Ἐκεῖνο ποὺ μοῦ ἄρεσε περισσότερο ἦταν ἡ προσέγγισις τοῦ ζητήματος ἀπὸ μερικοὺς ἐκ τῶν ὀμιλητῶν, οἱ ὁποίοι ξεκίνησαν ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ὅλων, τὴν Ἑλληνικὴ Φύσι. Καὶ χρειάζεται πολὺ εὐαίσθητα αἰσθητήρια ὄργανα σήμερα ὁ ἀλλοτριωμένος ἄνθρωπος γιὰ νὰ ξανανιώσῃ βαθιὰ καὶ δημιουργικὰ τὴν Φύσι. Γιὰ νὰ ἑνώσῃ ξανὰ τοὺς ἀρχέγονους, μυστικοὺς κραδασμούς της μὲ τὸν ὑψηλὸ πνευματικὸ πολιτισμό. Νὰ δῇ ὅτι ἐκεῖ βρίσκονται οἱ ρίζες ποὺ μὲ τοὺς ζωογόνους χυμούς της μᾶς ὑψώνουν στὸν οὐρανό. Θυμηθεῖτε τὸν Ἐλύτη, τὸν Σικελιανό, τὸν Δραγούμη, φυσικὰ τὸν Περικλῆ Γιαννόπουλο (ὁ ὁποῖος, ἀνήγαγε κάθε ἔκφανσι τοῦ Ἑλληνικοῦ Πολιτισμοῦ στὴν Φύσι (βλέπε «Ἡ Ἑλληνικὴ Γραμμή», «Τὸ Ἑλληνικὸν Χρῶμα» κ.ἄ.), καὶ ἀφοῦ ἔψαξε καὶ εὐρῆκε μὲ ἀπαράμιλλη εὐαισθησία καὶ καλαισθησία τὶς ρίζες, ξανανέβηκε πρὸς τὰ κλαδιά, δείχνοντάς μας ποῦ μποροῦν καὶ πρέπει νὰ φτάσουν τὰ κλαδιά, ἐὰν τὰ ἀφήσουμε νὰ ἀναπτυχθοῦν κατὰ τὴν φύσι τους), τὸν Μανουὴλ Χαιρέτη, τὸν Λῖνο Καρζῆ, τὸν Πικιώνη κ.ἄ. Ἀλλὰ μὲ τὸ ζήτημα «Ἕλληνες καὶ Φύσις» ἐπιφυλλάσσομαι νὰ ἀσχοληθῶ σὲ ἐπόμενα ἄρθρα μου, μὲ ἀρχὴ τὸν Ἀριστοτέλη καὶ ἕνα καταπληκτικὸ δοκίμιο τοῦ Γ.Χ. Κανελλακοπούλου τὸ ὁποῖον ἀπηγόρευσε ἡ λογοκρισία τῆς Γερμανικῆς κατοχῆς, καὶ τὸ ὁποῖον ἀνεκάλυψα προσφάτως, καὶ φθάνοντας ἔως τὴν νεώτερη μεγάλη συμβολὴ στὸν στοχασμὸ ἐπὶ τῆς Ἑλληνικῆς Φύσεως, μὲ τὸν καθηγητὴ Παῦλο Δημοτάκη καὶ τὴν χαοτικὴ δυναμικὴ τοῦ Ἑλληνικοῦ χώρου. Ἀλλά, πρὶν ἀπὸ αὐτά, θὰ δοῦμε τὶ λέγει γιὰ τὴν Ἑλληνικὴ Γλῶσσα ὁ Ἠλίας Μπαζίνας.

Βοηθῆστε νὰ συνεχίσουν νὰ ἐκδίδονται βιβλία!

Μερικὰ μόνον ἀπαγορευμένα ἀπὸ τὸ ἀνθελληνικὸ καθεστώς βιβλία, τὰ ὁποία ἐπρόλαβα νὰ ἀποκτήσω πρὶν τὰ κάψουν οἱ παρακρατικοὶ ἀλῆτες τῆς ἀστυνομίας τῆς σκέψεως.

Περικλῆς Γιαννόπουλος, Ἴων Δραγούμης, Λορέντζος Μαβίλης, Ἰωάννης Συκουτρῆς, Ἀγγελικὴ Χατζημιχάλη, Δημήτριος Πικιώνης, Λίνος Καρζῆς, Μανουὴλ Χαιρέτης, Δημήτριος Δημόπουλος, Σαράντος Καργάκος, Παῦλος Δημοτάκης, Ἐμμανουὴλ Μικρογιαννάκης, Γιάννης Κολοβός, ... Πνευματικοὶ ἥρωες καὶ ἀγωνιστὲς τῆς νεωτέρας Ἑλλάδος.

Τὰ βιβλία καίγονται, οἱ ἰδέες ὄχι. Διότι εἶναι αὐτὲς τοῦτες οἱ ἀθάνατες Ἰδέες τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Καὶ ὅπως εἶπε ὁ μέγας Γιαννόπουλος φεύγοντας «γιὰ Θεσσαλίες» ἐκεῖνο τὸ μελαγχολικὸ πρωινὸ τοῦ 1910, ἡ Ἑλληνικὴ Γῆ ποὺ τὰ ἐνέπνευσε εἰς αὐτὸν θὰ τὰ ἐμπνεύσῃ καὶ στοὺς ἐπόμενους.

...Ἀρκεῖ νὰ συνεχίσουν νὰ ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ νὰ σπέρνουν αὐτὴν τὴν Γῆ. Ὅσοι ἀγαποῦμε τὴν Ἑλλάδα, ὅσοι νοιαζόμαστε γιὰ τὴν ἐλευθερία τῆς σκέψεως καὶ τῆς ἐκφράσεως, ἂς συμβάλουμε καὶ ἐμεῖς γιὰ νὰ συνεχίσουν νὰ ἐκδίδονται αὐτὰ τὰ ἔργα. Σήμερα, ἐκδότες ποὺ ἀγωνίζονται χρόνια, μὲ μόνο κίνητρο τὴν ἀγάπη γιὰ τὴν Ἑλλάδα, σπανίως καλύπτοντας μὲ κάθε ἔκδοσι ἔστω καὶ τὰ ἔξοδά τους, βρίσκονται στὸ χεῖλος τῆς καταστροφῆς. Ὁ ΠΕΛΑΣΓΟΣ, ἡ ΝΕΑ ΘΕΣΙΣ, δέκα καὶ εἴκοσι καὶ πλέον φορὲς ἔπεσαν καὶ ξανασηκώθηκαν. Σήμερα, κινδυνεύουν νὰ μὴν ξανανοίξουν ποτέ. Γιὰ πρώτη φορὰ ἀναγκάζονται νὰ ζητήσουν τὴν βοήθειά μας. Ἂς βοηθήσουμε ὅλοι γιὰ νὰ συνεχίσουν νὰ ἐκδίδονται τὰ βιβλία τοῦ Ἑλληνικοῦ Πνεύματος.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΑΚΕΝΑΣ - ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΛΑΣΓΟΣ
Γενική Τράπεζα: 9800279035-1
Εθνική Τράπεζα: 106/499255-58 ( ΙΒΑΝ: GR1301101060000010649925558 )

ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΧΟΙΝΑΣ - ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΝΕΑ ΘΕΣΙΣ
Τράπεζα Eurobank: 0026.0180.95.0200173222 ( IBAN: GR7202601800000950200173222 )
Εμπορική Τράπεζα: 42398241
Αγροτική Τράπεζα: 003 01 003529 29

Ἀγωνιστές:

Ἔμπρακτη στήριξη στὴν Νέα Θέσι (Δελτίο Τύπου τῶν «Ἑλληνικῶν Γραμμῶν»)
Γιάννης Γιαννάκενας: Ὅσοι σιγούν εἶναι καὶ αὐτοὶ κουκουλοφόροι (Συνέντευξη στὸν Παναγιώτη Δούμα)
Συνέντευξη τύπου του Ιδρύματος «Ίων Δραγούμης» για τους εμπρησμούς βιβλιοπωλείων (Ἴδρυμα «Ἴων Δραγούμης»· τηλεοπτικὲς ἐκπομπές)

...καὶ ἐγκληματίες:

ΗΘΙΚΟΣ ΑΥΤΟΥΡΓΟΣ Ο ΣΥΝ (Ὁ ΣΥΡΙΖΑ, ἀπὸ τὶς στῆλες τῆς «Αὐγῆς», ἐπικροτεῖ τοὺς ἐμπρησμοὺς καὶ προτρέπει σὲ ἄσκησι «συγκεκριμένων ποσῶν βίας» (sic) κατὰ ἀντιφρονούντων, κατὰ τῆς νομιμότητος, κατὰ τῆς Δημοκρατίας! Δὲν ὑπάρχουν εἰσαγγελεῖς; )
Ο Μεσαίωνας της Αριστεράς

Ὁ Χρῆστος Μαλεβίτσης γιὰ τὰ πνεύματα καὶ τὸ Πνεῦμα

Ὅταν, νεαρός, διάβαζα τὴν «Καθημερινὴ» τῆς Ἑλένης Βλάχου (ἀναγκαῖος ὁ προσδιορισμὸς γιὰ νὰ ἀποφεύγεται ἡ σύγχυσις μὲ σύγχρονη ἐφημερίδα ποὺ φέρει τὸν ἴδιο τίτλο (ὅπου γράφει, βεβαίως, ἀκόμη, ὁ Χρῆστος Γιανναρᾶς)), ἀπελάμβανα, μεταξὺ ἄλλων, τρεῖς ἐκλεκτοὺς ἀρθρογράφους. Ὁ Πολίτης, δεξιοτέχνης τῆς γραφίδος, μὲ κοφτερὸ πνεῦμα, καὶ λεπτό, βρετανικὸ -θὰ λέγαμε- χιοῦμορ. Σπουδαῖος. (Ἀλλὰ δὲν ἔχω κρατήσει τίποτε δικό του.) Ὁ Τηλέμαχος Μαράτος, παλαβὸς Ἑπτανήσιος, μὲ ξεκαρδιστικὸ ἐνίοτε χιοῦμορ. (Καὶ φιλελεύθερος· γνήσιος φιλελεύθερος, πρὸ νεοταξικοῦ «προοδευτισμοῦ» ἀκόμη, προτοῦ δηλαδὴ τὸ τοιοῦτον γίνῃ πολιτικὴ ἀτζέντα καὶ κατ᾿ ἐμὲ διαστρεβλωθῇ ἀπολύτως· ἀλλά, ὅπως καὶ νά ᾿χει, ἔγραφε καλά· τὸ σωστὸ νὰ τὸ παραδεχόμαστε.) Καὶ ὁ φιλόσοφος Χρῆστος Μαλεβίτσης, τοῦ ὁποίου οἱ στοχαστικὲς βυθομετρήσεις, μὲ ἀφετηρία τὰ νάματα τῆς Ἑλληνικῆς παραδόσεως καὶ ὅρια τοὺς οὐρανούς, μᾶς ἄνοιγαν κάθε Κυριακὴ χαραμάδες πρὸς τὸν κόσμο τοῦ Πνεύματος.

Επ᾿ εὐκαιρίᾳ ποὺ ὁ ἱστοχῶρος ἡμῶν τῶν ἐραστῶν τῆς Ἑλληνικῆς τέχνης τῆς γραφῆς, τοῦ πολυτονικοῦ δηλαδή, ὁ ἱστοχῶρος τῆς Κινήσεως Πολιτῶν γιὰ τὴν Ἐπαναφορὰ τοῦ Πολυτονικοῦ Συστήματος ( www.polytoniko.org ἢ www.polytoniko.gr ) λειτουργεῖ καὶ πάλι, σὲ νέο σέρβερ, ἀνέφερα ὅλα τα παραπάνω νοσταλγικά, διαβάζοντας τὸ σπουδαῖο ἄρθρο τοῦ Χρήστου Μαλεβίτση ποὺ ἀναρτήθηκε προσφάτως.

Δὲν γράφει τὰ συνηθισμένα ὁ Μαλεβίτσης. Κεραυνούς ἐξαπολύει πνευματικούς:

- Γιὰ τὸ τὶ σημαίνει Πνεῦμα καὶ Πολιτισμὸς, ὡς Ἐλευθερία ἀντιστάσεως στὴν φυσικὴ Πτώσι.
- Γιὰ τὸ ἐὰν ἡ κατεδάφισις τοῦ Παρθενῶνος εἶναι θέμα ἐπιχειρημάτων.
- Γιὰ τὴν δικαιοδοσία τῶν πολιτικάντηδων ἔναντι τῆς Ἱστορίας. («οὔτ᾿ ἐμόν ἐστιν», εἶχε πεῖ ὁ Παλαιολόγος...) Γιὰ τὸ Χρέος μας πρὸς τὶς προηγούμενες καὶ τὶς ἐπόμενες γενεές.

«Ἡ μονοτονικὴ πνευματικὴ παρακμὴ τοῦ Ἑλληνισμοῦ» (τοῦ Χρήστου Μαλεβίτση, ἀπὸ τὸ βιβλίο «Τὰ μῆλα τῶν Ἑσπερίδων, Τομὲς στὴ συνείδηση τῆς ἐποχῆς μας», ἐκδόσεις Imago, σειρὰ ε' Στοχασμὸς / 2, 1984.)

Ἀποσπάσματα (ὁλόκληρο τὸ ἄρθρο στὸν ἱστοχῶρο τῆς ΚιΠΕΠοΣ):

[...] Ρῖγος διέτρεξε τὴν ὕπαρξή μας, φρικίαση συντελειακή, ὡσὰν αὐτὴ ποὺ θὰ νιώθαμε ἂν βλέπαμε νὰ γκρεμίζεται ὁ Παρθενώνας. Καὶ τὸ φρικτὸ δὲν εἶναι ποὺ μπορεῖ νὰ γκρεμιστεῖ ὁ Ναὸς τῆς Ἀθηνᾶς. Εἶναι στὴ μοίρα τῶν πραγμάτων, κάποτε να καταρρέουν. Τὸ φρικτὸ εἶναι, ὁ πέριξ λαὸς νὰ βλέπει τὴν κατάρρευση καὶ νὰ ἀδιαφορεῖ ἢ νὰ νιώθει ἀνακούφιση. Θὰ πεῖ κανεὶς πὼς κι αὐτὸ ἐγγράφεται στὴ μοίρα τῶν ἀνθρώπων, οἱ πολιτισμοί τους νὰ καταρρέουν. Μόνο ποὺ ὁ ἄνθρωπος ἔχει τὸ προνόμιο νὰ μὴν ἐνδίδει σ᾿ αὐτὴ τὴν κατάρρευση, νὰ ἀντιστέκεται. Ὁ πολιτισμὸς δὲν ὑπόκειται στοὺς νόμους τῆς βαρύτητας ἀμετακλήτως· ὁ πολιτισμὸς δὲν ὑπακούει στοὺς νόμους τῆς φύσεως, ἀλλὰ στοὺς νόμους τῆς ἐλευθερίας τοῦ πνεύματος. Οἱ ἄνθρωποι μποροῦν νὰ ἀποφασίσουν νὰ μὴν ἀφήσουν τὸ πνευματικό τους οἰκοδόμημα νὰ καταρρεύσει. Αὐτὴ τὴν ἀπόφαση εἶχε πάρει ὁ Ἑβραϊκὸς λαός. Καὶ τὸ ἐπέτυχε. Ἰδοὺ τὸ ἐκπρεπὲς παράδειγμα. Ὅπως δὲν ὑπάρχουν ἐπιχειρήματα ὑπὲρ ἢ κατὰ τῆς κατεδαφίσεως τοῦ Παρθενῶνος, ἔτσι δὲν ὑπάρχουν ἐπιχειρήματα ὑπὲρ ἢ κατὰ τοῦ μονοτονικοῦ. [...]

[...] Ἡ Βουλὴ τῶν Ἑλλήνων ἔχει ἀπεριόριστες νομοθετικὲς ἁρμοδιότητες; Ἡ καταμέτρηση ὀλίγων ψήφων ὀλίγων Ἑλλήνων σὲ ὀλίγο χρόνο μπορεῖ νὰ καταργήσει τὰ δημιουργήματα τῶν χιλιετιῶν καὶ νὰ δεσμεύσει ὅλες τὶς μελλοντικὲς γενεὲς τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους; Ἡ Βουλὴ τῶν Ἑλλήνων, ποὺ δὲν διαθέτει τὸ νόμιμο δικαίωμα νὰ τροποποιήσει τὶς θεμελιώδεις διατάξεις τοῦ Συντάγματος τοῦ 1975, ἔχει τὸ νόμιμο δικαίωμα νὰ τροποποιήσει θεμελιώδεις τρόπους γραφῆς τῆς γλώσσας τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους, ποὺ ἱδρύθηκαν δυὸ χιλιάδες χρόνια πρίν;

[...] Ἐμεῖς καὶ τὸ διανοηθήκαμε καὶ τὸ τολμήσαμε. Τὸ Ἑλληνικὸ Ἔθνος θὰ πρέπει νὰ νιώθει ἀνεξιλέωτα ταπεινωμένο, ὅταν οἱ ξένοι σέβονται βαθύτατα καὶ ἀστασίαστα σημεῖα τοῦ δικοῦ μας γραπτοῦ λόγου, ποὺ ἐμεῖς τὰ ἀπεμπολήσαμε ὅλως ἀφρόνως. [...] Πρόκειται γιὰ ρῆγμα ὀλετήριο σ᾿ αὐτὴ τὴν ἴδια τὴν πνευματικότητα καὶ τὴν ψυχικότητα τοῦ νέου Ἑλληνισμοῦ. Μέσα στὸ ὁποῖο ἐντάσσεται καὶ τὸ ρῆγμα τὸ γλωσσικό. Πρόκειται γιὰ σημεῖο καθολικῆς πνευματικῆς παρακμῆς.

[...] Τί θὰ ἀκολουθήσει ὁ νέος πολιτικός: τὴ μακροχρόνια καὶ ἐπίπονη ἐργασία ἀνορθώσεως Ἑλληνικῆς παιδείας σ᾿ αὐτὸν τὸν τόπο ἢ τὴν ἐντὸς μιᾶς ἡμέρας θέσπιση νομοθετήματος καταργήσεως «περιττῶν» πραγμάτων; Σάμπως ὅλος ὁ πνευματικὸς πολιτισμὸς δὲν εἶναι «περιττός»; Ἀρκεῖ νὰ κάνομε τὴν «ἐπιλογή» μας. Μποροῦμε νὰ ζήσομε καὶ χωρὶς μουσικὴ καὶ χωρὶς ποίηση καὶ χωρὶς φιλοσοφία, ἀκόμη καὶ χωρὶς ἔναρθρο λόγο. Μποροῦμε νὰ ζήσομε καὶ χωρὶς τὴν ἑλληνικότητά μας. Τόσοι καὶ τόσοι δὲν εἶναι Ἕλληνες, χάθηκε ὁ κόσμος χωρὶς τὸν ἑλληνισμό μας; Ἡ φελλαχοποίηση ἑνὸς ἱστορικοῦ λαοῦ δὲν εἶναι πρὸς θάνατο! Ἰδοὺ ἔργο λαμπρὸ ποὺ ἀναμένει τοὺς αὐριανοὺς ἐμπνευσμένους πολιτικούς.

Οἱ μεταρρυθμίσεις γίνονται γιὰ τὴν ἀναρρύθμιση καὶ ὄχι γιὰ τὴν ἀπορρύθμιση τῶν ἀξιῶν. Ἡ συνέχεια καὶ ὄχι ἡ ρήξη μὲ τὸ παρελθὸν εἶναι ὁ νόμος τῆς ζωῆς τοῦ πνεύματος. Ἂν εἶναι νὰ ὑπάρξει ζωὴ τοῦ πνεύματος.

Μάικλ Φέλπς: Ὁ κορυφαῖος ὅλων τῶν ἐποχῶν;

...Ὅπου «κορυφαῖος ὅλων τῶν ἐποχῶν», γράφε: κορυφαῖος ἀθλητὴς τῶν νεωτέρων χρόνων (ἀπὸ τὸ 1896).

Ἔχετε ἀντιληφθεῖ ὅτι ὁ Ἀμερικανὸς κολυμβητὴς Μάικλ Φὲλπς κατὰ πάσαν πιθανότητα θὰ έπιτύχῃ ἐφέτος κάτι μοναδικό, ἀνεπανάληπτο, ἀπίστευτο; Νὰ γίνῃ ὁ κορυφαῖος ὀλυμπιονίκης τῶν νεωτέρων χρόνων;

Ὁ Μάικλ Φελπς ἔχει 6 χρυσὰ καὶ 2 χάλκινα μετάλλια ἀπὸ τοὺς Ὀλυμπιακοὺς Ἀγῶνες τῶν Ἀθηνῶν τὸ 2004. Κορυφαία ὅλων τῶν ἐποχῶν εἶναι ἡ Σοβιετικὴ γυμνάστρια Λαρίσα Λατύνινα μὲ 9 χρυσά, 5 ἀργυρὰ καὶ 4 χάλκινα μετάλλια (1956, 1960, 1964) καὶ ἀκολουθεῖ ὁ Ἀμερικανὸς κολυμβητὴς Μάρκ Σπίτς μὲ 9 ἐπίσης χρυσά, 1 ἀργυρὸ καὶ 1 χάλκινο μετάλλιο (1968, 1972), ἐκ τῶν ὁποίων τὰ 7 χρυσὰ (μὲ παγκόσμιο ρεκόρ σὲ ὅλα!) τὸ 1972 (ρεκὸρ μιᾶς Ὀλυμπιάδος).

Λαρίσα Λατύνινα, Μάρκ Σπίτς, Μάικλ Φελπς

Συνεπῶς ὁ Φὲλπς χρειάζεται μόνον 4 χρυσὰ μετάλλια καὶ κατὰ πάσαν πιθανότητα θὰ τὰ κατακτήσῃ. Ὁ ἴδιος μάλιστα ἐπιδιώκει νὰ κατακτήσῃ 8 χρυσά, γιὰ νὰ καταρρίψῃ καὶ τὸ ρεκὸρ μιᾶς Ὀλυμπιάδος τοῦ Μάρκ Σπίτς. (Τὸ τελευταῖο εἶναι πολὺ δύσκολο, ἀλλὰ τὸ -ἀκόμη σημαντικότερο- ρεκόρ τῆς Λατύνινα κατὰ πάσαν πιθανότητα θὰ πέσῃ.)

Τὴν σημερινὴ ἐποχὴ τοῦ χημικοῦ ἀθλητισμοῦ, τοῦ καταναλωτικοῦ θεάματος καὶ τοῦ «στὰρ-σύστεμ», δὲν ξέρω βεβαίως τὶ νόημα ἔχουν ὅλα ἐτοῦτα...

Ὀλυμπιονίκες τῆς ἀρχαιότητος (ἂν καὶ εἶναι ἀσεβὴς ἡ σύγκρισις...):

Κορυφαῖος τῆς ἀρχαιότητος εἶναι ὁ Λεωνίδας ὁ Ρόδιος, μὲ 12 νίκες (στάδιον, δίαυλος καὶ ὁπλίτης δρόμος σὲ τέσσερις συνεχεῖς Ὁλυμπιάδες, 164, 160, 156 καὶ 152 π.Χ. Ἐνῷ νίκες σὲ 6 Ὀλυμπιάδες ἔχουν ὁ Ἱπποσθένης τῆς Σπάρτης (πάλη παίδων 632 π.Χ., πάλη 624, 620, 616, 612, 608 π.Χ.) καὶ ὁ Μίλων ὁ Κροτωνιάτης (πάλη παίδων 540 π.Χ., πάλη 532, 528, 524, 520, 516 π.Χ.). Ὁ Ἡρόδωρος ὁ Μεγαρεὺς ἔχει 10 νίκες σὲ 10 (!) συνεχόμενες Ὀλυμπιάδες, στὸν ἀγῶνα σαλπιγκτῶν (328-292 π.Χ.) (Αὐτὸ πάντως μᾶλλον δὲν ἐθεωρεῖτο καθ᾿ ἑαυτὸ ὀλυμπιακὸ ἀγώνισμα...) (Καὶ ὁ αὐτοκράτωρ Νέρων τῆς Ρώμης -καλά, ἐδῶ, οὐδὲν σχόλιον!- τὸ ρεκὸρ τῶν 6 νικῶν σὲ μία Ὀλυμπιάδα (ἅρμα τέλειον, ἅρμα πωλικόν, ἅρμα δεκάπωλον, ἀγών τραγωδῶν, ἀγών κιθαρωδῶν, ἀγών κηρύκων 65 μ.Χ.))

Πηγές:
- Οἱ Ὀλυμπιακοὶ Ἀγῶνες διαμέσου τῶν αἰώνων (ἀπὸ τὸ Ἴδρυμα Μείζονος Ἑλληνισμοῦ) [ἀγγλικά]
- Πίναξ ἀρχαίων ὀλυμπιονικῶν.