Ὁ Ἠλίας Μπαζίνας γιὰ τὴν Ἑλληνικὴ Γλῶσσα, τὸν Μπαμπινιώτη, τοὺς Μανιάτες, τὸν Μπόστ, τὸν Ἑλληνικὸ Στρατό, τοὺς δημοσιογράφους καὶ τοὺς πολιτικούς

Γιὰ τὸν Ἠλία Μπαζίνα ἔχω γράψει καὶ ἄλλοτε. Σήμερα ἀναδημοσιεύω μιὰ σειρὰ προσφάτων κειμένων του γιὰ τὴν Ἑλληνικὴ Γλῶσσα, γραμμένα μὲ γνώση, ἀλλὰ καὶ εὐτραπελία (ἀγγλιστὶ χιοῦμορ, ἐκ τοῦ ἑλληνικοῦ χυμός).


Ἡ σχέση μὲ τὴ γλῶσσα δὲν εἶναι μόνο ἐγκεφαλική, ἔχει νὰ κάνη καὶ μὲ τὰ «σπλάχνα», τὰ τζιγέρια

(Ἠλίας Μπαζίνας, «Φίλαθλος», 16-3-2008)

Παρακολούθησα μὲ πολλὴ προσοχὴ καὶ ἐνδιαφέρον τὴν ἐκπομπὴ τῆς Φλέσσα, μὲ τὸν καθηγητὴ Μπαμπινιώτη καλεσμένο. Ἦταν μία ἄρτια παρουσίαση σημαντικῶν ζητημάτων σχετικῶν μὲ τὴν καθομιλούμενη ἑλληνικὴ γλῶσσα, ποὺ ἀγγίζουν ὅλους μας. Πέρα ἀπὸ τὴν παγκοίνως ἀναγνωρισμένη ἐπιστημονική του ἀξία, ὁ Μπαμπινιώτης εἶναι προφανῶς καὶ ἐξαιρετικὸς δάσκαλος. Μοῦ ἔκανε ἄριστη ἐντύπωση, ἔστω καὶ ἄν μοῦ εἶναι ἐντελῶς ἀδύνατο νὰ συμφωνήσω μὲ ὅλες τὶς τάσεις τῆς σύγχρονης γλωσσολογίας καὶ νὰ «ἀπαρνηθῶ» τὴ γλῶσσα τῶν προγόνων μου, ὅπως τὴν ἀντιλαμβάνομαι ἐγώ. Ὅσο γιὰ τὴ Βίκυ Φλέσσα, τοῦτο μόνο. Ὡραία παρουσία εἶναι, γράμματα προφανῶς ξέρει, ἔξυπνη εἶναι. Διατί, ἂχ διατί, πρέπει ντὲ καὶ καλὰ νὰ ἐπικαλύπτη μὲ τὴ φωνή της τὸ τέλος τῆς φράσης τοῦ συνομιλητῆ της; ΟΠΟΙΟΣ καὶ ἂν εἶναι αὐτός;

Κατανοῶ τὶς προσπάθειες τῶν γλωσσολόγων νὰ καθαρίσουν τὴν σύγχρονη ἑλληνικὴ γλώσα ἀπὸ κάποια ζιζάνια καὶ προπάντων νὰ τὴν ἐκλογικεύσουν ἀλλὰ καὶ νὰ τὴν κάνουν κάπως λιγότερο «δύσκολη», ΧΩΡΙΣ νὰ χαθῆ ὁ τόσο ζωτικὸς σύνδεσμος μὲ τὸ ἱστορικὸ παρελθόν. Ἄξιος ὁ μισθός τους, σὲ γενικὲς γραμμές. Εἰδικὰ ὁ Μπαμπινιώτης μὲ ἔπεισε πώς, ἀπὸ τὴ σκοπιὰ ποὺ βλέπει τὰ πράγματα, ἔχει πάντοτε πολὺ ἰσχυρὰ ἐπιχειρήματα μὲ τὰ ὁποῖα στηρίζει τὶς ἀπόψεις του. Ἐγὼ δὲν διαφωνῶ ὡς πρὸς τὴν ἐπιστημονικὴ τεκμηρίωση τῶν ἐπιλογῶν τῆς ἐπιστήμης, ἁπλὰ ἀδυνατῶ νὰ τὴν δῶ μονοδιάστατα ὡς ἐπιστήμη.

Ναὶ μὲν ἡ ἀπαχόληση μὲ τὴν ὀρθογραφία ἀποτελεῖ μιὰ ἄσκηση τοῦ μυαλοῦ, ὅπως σωστὰ εἶπε ὁ Μπαμπινιώτης, ἡ σχέση μὲ τὴ γλῶσσα ὅμως δὲν εἶναι μόνο ἐγκεφαλική. Ἔχει νὰ κάνη καὶ μὲ τὰ «σπλάχνα», τὰ τζιγέρια. Εἶναι ὁ δίαυλος ποὺ ὁδηγεῖ τὸν καθένα μας πίσω, ὅσο πιὸ πίσω εἶναι κάποιος ἱκανὸς καὶ πρόθυμος νὰ φτάση. Καὶ μᾶς ἑνώνει, ἡ γλῶσσα, μὲ πράγματα ἀτίμητα, ἄρα ἀδιαπραγμάτευτα. Αἰώνια.

Συχνὰ συλλαμβάνω τὸν ἑαυτό μου νὰ λέη τὰ πράγματα ὄχι ὅπως εἶναι τὸ σωστό, ἀλλὰ ὅπως τὰ ἔλεγαν ἐκεῖνοι, ποὺ ἂν καὶ ἀπόμακροι, δὲν ἔλειψαν ποτὲ ἀπὸ τριγύρω μου. Ὄχι τόσο μὲ τὴν ἔννοια τοῦ «φόρου τιμῆς» πρὸς τοὺς προγόνους. Ἴσως ἀσυνείδητα προσπαθῶ νὰ χτίσω μιὰ οὐτοπικὴ αἰωνιότητα ἐκεῖ ὅπου εἶναι ἀνέφικτο νὰ ὑπάρξη. Ὅμως δὲν ἀπαρνοῦμαι τίποτα, δὲν ξεχνάω τίποτα, δὲν ἀλλάζω τίποτα ποὺ μὲ ἑνώνει μὲ τὰ περασμένα. Ψάχνω γιὰ παλιὲς μανιάτικες - καὶ ὄχι μόνο μανιάτικες - λέξεις καὶ τὶς καταγράφω.

Κρατάω ζωντανὴ τὴν πατρογονική, ἴσως ἀκόμη καὶ «γονιδιακὴ» καχυποψία ἀπέναντι στὶς «μόδες». (Ξέρετε, πῆγε καὶ ἡ γραία Λιού, προπολεμικά, στὴν Καλαμάτα, ταξίδι ὁλόκληρο γιὰ νὰ παρευρεθῆ σὲ ἕνα γάμο. Εἶδε λοιπὸν ἐκεῖ νὰ χορεύουν φὸξ-τρότ. «Ἂμ τί εἶναι φτοῦνο;» ρώτησε κάποια νεαρή. «Εἶναι μόδα...» ἀπάντησε ἐκείνη. «Ἀμήηη!» ἔκανε ἡ Λιού. «Μόδα εἶναι παιδάτσι μου, νὰ πουτανέψουσι τὰ κορίτσια;...») Ὄχι ἐπειδὴ ἡ δυσπιστία ἀπέναντι στὶς μόδες εἶναι ὑποχρεωτικὰ «σωστή», ἀλλὰ ἐπειδὴ ἔτσι τὸ βρῆκα ἐγώ. Καὶ ἡ ἀντίστασή μου στὶς ἀλλαγὲς εἶναι μεγάλη, γιὰ λόγους ποὺ δὲν ξέρω νὰ ἐξηγήσω ἀλλὰ ΥΠΑΡΧΟΥΝ. Ἔτσι ἁπλά, ὑπάρχουν! Ὅπως ἀληθεύει καὶ τὸ ὅτι ἡ γλῶσσα λειτουργεῖ συχνὰ καὶ γιὰ τοὺς ἀγράμματους μὲ τρόπο σχεδὸν μεταφυσικό.

Ἀναφέρθηκα στοὺς Μανιάτες, ποὺ εἶχαν μέχρι σχετικὰ πρόσφατα ἐλάχιστες εὐκαιρίες γιὰ μόρφωση. Σὲ αἰῶνες σκλαβιᾶς, ἡ αὐτονομία τῆς Μάνης τῆς ἐπέτρεπε νὰ παρασκευάζη ἐξεγέρσεις κατὰ τῶν Τούρκων. Ὑπάρχει πληθώρα ἐγγράφων, ποὺ μᾶς διαφωτίζουν σχετικά. Σὲ αὐτά, συνήθως, ἡ ὀρθογραφία εἶναι ὄχι ἁπλὰ ἄγνωστη ἀλλὰ καὶ προφανῶς... «διακοσμητική». Βρίσκουμε στὴν ἴδια σελίδα τὴν ἴδια λέξη γραμμένη ἀπὸ τὸν ἴδιο ἄνθρωπο μὲ πέντε διαφορετικοὺς τρόπους! Αὐτὸ ὅμως δὲν ἐμπόδισε τὶς μοιρολογίστρες ποὺ βρέθηκαν ἐκτὸς τῶν ὁρίων τῆς Μάνης γιὰ νὰ «κλάψουν» ἕνα δικό τους ποὺ εἶχε πεθάνει ἐκεῖ, νὰ ἐκφράσουν τὴ δυσφορία τους γιὰ τὰ σκώμματα ποὺ προκαλοῦσε ἡ ἰδιόρρυθμη λαλιά τους, μὲ τὸν ἑξῆς «δογματικὸ» τρόπο: «Στὸ διάβολο καὶ στὴν ὀργὴ νὰ πάη ἡ γλῶσσα ἡ βλάχικη κι ἐκεῖνοι ποὺ ἀναμπαίζουσι τὴ γλῶσσα τὴ μανιάτικη, ὁπού εἶν᾿ ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ»! Κάτι τέτοιο προσπάθησα παραπάνω νὰ ἐκφράσω λέγοντας ὅτι ἡ γλῶσσα εἶναι ὑπόθεση τῶν σπλάχνων καὶ τῆς καρδιᾶς καὶ αὐτὸ ἰσχύει ἀδιακρίτως γιὰ τοὺς ἔχοντες καὶ τοὺς μὴ ἔχοντες ἐπίσημη μόρφωση.

Διδάχθηκα ἑλληνικὰ ἀπὸ τοὺς γονεῖς μου, τοὺς ἐξαίρετους δασκάλους μου καὶ ἀπὸ τὰ βιβλία μὲ τὰ ὁποῖα μεγάλωσα, συνήθως γραμμένα μὲ τὴ φροντίδα ποὺ ἔκαναν τὶς δουλειές τους οἱ ἄνθρωποι προηγούμενων γενεῶν. Ἰδιωτικά, παραμένει γλῶσσα ΜΟΥ. Γράφω ἀκόμα καὶ μὲ τὶς βαρεῖες καὶ τὶς δασεῖες πάνω ἀπὸ τὸ ρὸ στὴν ἀρχὴ τῆς λέξης. Καὶ μὲ αὐτὴ τὴ γλῶσσα θὰ φύγω ἀπὸ τὸν κόσμο. Δὲν πρόκειται γιά... «σνομπάρισμα» οἱωνδήποτε προσώπων ἢ ἀπόψεων. Δὲν διανοοῦμαι - δὲν σκέφτηκα ἔτσι ποτέ μου - νὰ πῶ στοὺς εἰδικοὺς ἐπιστήμονες «στὴν πάντα ἐσεῖς, νὰ διδάξω ἐγώ». Ξέρω πὼς προσπαθοῦν νὰ κάνουν τὸ ἐπιστημονικό τους καθῆκον. Γενικά, μὲ ἐπιτυχία. Ἁπλά, ἡ ὀπτική τους γωνία εἶναι κατ᾿ ἀνάγκην συλλογικὴ - κοινωνικὴ καὶ ὄχι προσωπική.

Ἐγὼ ἀκόμα καὶ ἐδῶ στὸ «ΦΙΛΑΘΛΟ», ποὺ τὸν εὐγνωμονῶ γιὰ τὴν κατανόησή του, γράφω μια γλῶσσα ποὺ κάπως προσεγγίζει αὐτὴν ποὺ γράφω σπίτι μου. Τουλάχιστον ἀποφεύγω κάποια φρικαλέα «ει» ἐκεῖ ποὺ ἡ παρουσία τους μοῦ κάνει σὰν νύχια ποὺ ξύνουν τοῖχο ἀσβεστωμένο! Εἶναι μια πολυτέλεια ποὺ τὴ χαίρομαι!

Γράμματα διδάχθηκα. Καμμία δική μου μαγκιά, εἶχε ἀποφασισθῆ γιὰ μένα ἀπὸ τοὺς γονεῖς μου πολὺ πρὶν γεννηθῶ. Ἀξιώθηκα νὰ μπῶ στὴ Νομικὴ πρῶτος μὲ 38/40, ἀμέσως μόλις τελείωσα τὸ σχολεῖο. Μοναδικό μου φροντιστήριο ὁ φιλόλογος τοῦ σχολείου μου Εὐστράτιος Καλλαντζῆς, ἐπιστήμονας μεγάλης ἀξίας. Ὡστόσο, ἀπέναντι στὴ γλῶσσα δὲν στέκομαι ὡς κάποιος ποὺ ξέρει πέντε γράμματα. Στέκομαι ὡς ἁπλοϊκὸς πιστὸς μπροστὰ σὲ βωμό...


Νὰ κουραστοῦν λίγο οἱ Ἕλληνες... γιὰ νὰ μάθουν ἀρχαῖα Ἑλληνικά. Δὲν θὰ κρυώση ὁ κῶλος τους!

(Ἠλίας Μπαζίνας, «Φίλαθλος», 21-3-2008)

[...] Δὲν προσχωρῶ στὴ σχολὴ σκέψης ποὺ ψάχνει γιὰ μαγικὰ νοήματα μέσα στὶς λέξεις. Μοῦ φαίνεται ὅτι εἰσάγουν τὸν κίνδυνο νὰ ἐπικεντρωθοῦμε στὸ ἐργαλεῖο, τὶς λέξεις, καὶ νὰ ξεχάσουμε τὸν ἀντικειμενικὸ σκοπό, ποὺ εἶναι τὸ ἔργο, οἱ ἰδέες, ἡ ἐπικοινωνία. Ὡστόσο αἰσθάνομαι καὶ ἐγὼ ὅτι ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα εἶναι ἕνα μέγιστο ἀγαθό, ποὺ μᾶς δένει ζωντανὰ μὲ τὴν ἀπαρχὴ τῶν πραγμάτων, μὲ τὴν ἐφηβικὴ ἡλικία τοῦ κόσμου καὶ τοῦ πολιτισμοῦ μας.

Γι᾿ αὐτὸ θὰ τὸ ξαναπῶ, διαφωνῶ κάθετα μὲ ὅσους λένε: ΣΗΜΕΡΑ αὐτὸ τὸ λέμε πλέον διαφορετικὰ ἀπὸ παλιά! Ἂς τὸ κάνουμε «κανόνα»! Δέξου το ὅπως τὸ λέει ὁ κόσμος «σήμερα», μάστορα, ἂν εἶναι ἀπαραίτητο! Χωρὶς ὅμως νὰ ἐξαφανίζεται ὁ ἀρχαῖος κανόνας. Δὲν γίνεται νὰ κρατήσουμε τὴ γλῶσσα μας ΧΩΡΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ. Ἡ ἀττικὴ «διάλεκτος» εἶχε κανόνες, αὐστηροὺς καὶ ἀσφαλεῖς. Ὑπῆρχε τὸ ξεκάθαρα σωστὸ καὶ τὸ ξεκάθαρα λάθος.

Γλῶσσα χωρὶς ἀσφαλεῖς κανόνες εἶναι μια ἀστειότητα! Ὁ νεοελληνικὸς ἀχταρμὰς ΠΑΣΧΕΙ! Ὡστόσο, γιὰ λόγους πολιτικοὺς καὶ «κοινωνικούς», τὸν σεβόμαστε. Σὲ βαθμό, ποὺ τὸν κάναμε νὰ ἀποθρασυνθῆ καὶ νὰ ζητάει ὅλο καὶ περισσότερες παραχωρήσεις!

Ε, ΣΙΧΤΙΡ! (Γιὰ νὰ μιλήσουμε σὲ δυνατὰ «ἑλληνικά»!) Οὔστ! Θὰ βοηθήση λοιπὸν στὴ σημερινὴ ἄθλια εἰκόνα ΑΝ οἱ Ἕλληνες ἀναγκασθοῦν νὰ μαθαίνουν περισσότερα ἀρχαῖα στὰ σχολεῖα τους. ΠΩΣ; Νὰ μὴν «παραφορτώσουμε» τὰ μυαλὰ τῶν Ἑλλήνων; Οὔρτ! Ἂν δὲν ἀντέχουν νὰ ἀσχοληθοῦν μὲ τὴν πιὸ περήφανη κληρονομιά τους, τὴ γλῶσσα τους, δὲν μιλᾶμε γιὰ μυαλὰ ἀλλὰ γιὰ μυαλουδάκια. Τί θέλουν δηλαδὴ οἱ πίπηδες; Νὰ μὴ μαθαίνουν γράμματα; Νὰ θεοποιήσουμε τὴν ΜΗ ΠΑΙΔΕΙΑ; [...]

[... Ὁ Μπόστ ...]
[...] Ἐπειδὴ τὰ κείμενα τοῦ Μπὸστ ἦταν σὲ μαλλιαρὴ ψευτοκαθαρεύουσα, εἶχε περάσει στὸν κόσμο καὶ ἰδίως στοὺς «δικούς του», τοὺς ἀριστερούς, ὅτι ὁ προικισμένος εὐθυμογράφος σατίριζε τοὺς νεόπλουτους καὶ κατὰ βάση ἀγράμματους ἀστούς, ποὺ προσπαθοῦσαν νὰ μιλήσουν «καλὰ ἑλληνικά». Φυσικά, ὁ Μποστ, δούλευε τοὺς πάντες, δεξιούς, ἀριστεροὺς καὶ κεντρώους, πλούσιους καὶ φτωχούς! Γι᾿ αὐτόν, ὅλοι τὸ ἴδιο λοῦμπεν ἦταν. [...] Συνειδητοποίησα ὅτι ὁ Μποστ δὲν ἔκανε ἁπλῶς πλάκα. Ἀσκοῦσε σκληρὴ πολιτικὴ καὶ κοινωνικὴ κριτική! Καὶ ἡ μπάλα ἔπαιρνε ὅλους ὅσοι ἀσχημονοῦσαν σὲ βάρος τῆς γλώσσας, ἑνὸς θησαυροῦ, ποὺ ἐπέζησε 4000 χρόνια μὲ ΛΙΓΕΣ ἀλλαγές! (Γιὰ ὅσους καταλαβαίνουν.) [...] Ἐλπίζω αὔριο νὰ μπορέσω νὰ δώσω παραδείγματα. Πάντα πάνω στὸ κεντρικὸ μοτίβο «ΠΕΙΔΗΞΕ ΚΕΣΥ ΤΗ ΓΛΟΣΑ ΤΟΜΠΡΟΓΟΝΩΝ ΣΟΥ! ΜΠΟΡΗΣ!»


Τὰ αὐτιὰ οὖς καὶ τὰ μάτια φθαρμούς... Καὶ ἡ πούστρα ὁ φορβάδος μὲ τὸ πόδι τῆς φοράδος!

(Ἠλίας Μπαζίνας, «Φίλαθλος», 22-3-2008)

[... Ἀπὸ τὴν θητεία τοῦ Ἠλία Μπαζίνα στὸ Πολεμικὸ Ναυτικό ...] Τὸ παράγγελμα «ἐγέρθητι» εἶχε γίνει... ἐπίθετο, «ὁ ἐγέρθητος». Ὅσους κι ἂν ρώταγα ἀπὸ τοὺς προπαιδευτές, κανένας δὲν ἤξερε ὅτι τὸ ἐγέρθητι εἶναι προστακτικὴ καὶ γράφεται «ἐγέρθητι». Ὅλοι ἔγραφαν «ἐγέρθητοι». Ἐντεῦθεν καὶ ἀπόλυτα λογικὴ παρεξήγηση «γιατί δὲν εἶσαι ἐγέρθητος, ναύτη;...» Κάναμε καὶ ἐκπαίδευση μὲ ὄπλα καὶ «πραγματικὰ πυρά», μῦγα μῆσο! Στὸ παράγγελμα «σκοπεύσατε» ἔπρεπε νὰ ἀπαντήσουμε «εἶδον». Ἐκεῖνο τὸ «εἶδον» οὔτε ΕΝΑΣ δὲν τὸ ἀντιλαμβανόταν μὲ τὴ σωστή του ὀρθογραφία. Πῆρα ὅλες τὶς δυνατὲς ἀπαντήσεις! Ἤδων, ἦδον, οἴδων, οἶδον, ἴδον, ἀκόμα καὶ ὕδων, ποὺ «ἔφερνε» πρὸς τὸ «ὕδωρ». Κάναμε καὶ ἀσκήσεις μέ... ξιφολόγχη. Ρώτησα μερικοὺς πῶς ἀντιλαμβανόντουσαν τὸ μεγαλειῶδες παράγγελμα «κατὰ πρηνοῦς νύξατε...» Κατάλαβα ἔγκαιρα τὴν γελοιότητα τοῦ ἐγχειρήματος καὶ τὰ παράτησα.

Ζούσαμε, ἀκόμα τότε, ἁρμονικὰ μὲ τὶς ἀντιφάσεις μας. Καὶ τὴ θητεία τὴ βλέπαμε σὰν μιὰ σημαντικὴ ὑποχρέωση ποὺ ἔπρεπε νὰ ἐκπληρωθῆ, ὄχι σὰν προετοιμασία γιὰ πόλεμο. Δὲν ἔμοιαζε τότε πιθανὸς ὁποιοσδήποτε πόλεμος. Ἦταν μιὰ ἁγνὴ ἐποχή, σὲ σύγκριση μὲ ὅ,τι ἀκολούθησε. [...] Ὁ στρατὸς ἦταν «χάσιμο χρόνου» γιὰ τοὺς λίγους σχετικά, ποὺ εἶχαν τὰ «φοβερὰ» σχέδια γιὰ τὸ χρόνο τους! Γιὰ τοὺς πολλοὺς ἦταν συχνὰ ἕνα καλοδεχούμενο διάλειμμα στὴ ζωή. Συντροφικότητα, πλάκα, ἐμπειρίες, ἀσικλίκι. [...] Τὸ θυμᾶμαι μὲ ἀγάπη καὶ δὲν ξέρω κληρούχα ποὺ νὰ μὴν τὸ θυμᾶται μὲ ἀγάπη. Μέσα στὸ πλαίσιο τοῦ καθημερινοῦ χαβαλέ, ἦταν καὶ ἡ πλάκα, ποὺ σπάγανε ὅσοι ἤξεραν γράμματα μὲ τὴ «γλῶσσα» τοῦ στρατοῦ. [...]

Σὲ μιὰ ἄλλη περήφανη στιγμή, ἕνας «βαλές», τουτέστιν «ἀνθυποκελέας», προσπαθοῦσε νὰ ἐξηγήση στοὺς ἄντρες ἕνα πατριωτικὸ ἀνάγνωσμα, μὲ Τούρκους, Σουλιῶτες καὶ ἀλόγατα, ὅπου ὑπῆρχε ἡ φράση «ἐνεπλάκη ὁ ὀπίσθιος ποὺς τῆς φορβάδος...» (Μεταφρασιόν: Μπλέχτηκε τὸ πίσω πόδι τῆς φοράδας.) Ὁπότε ἕνας δίπλα μου ἀπεφάνθη: «Ἐγὼ πάντα τό ᾿λεγα ὅτι εἶναι πούστρα αὐτὸς ὁ Φορβάδος!»

Ὁ Στέφανος ὁ Μάνος, μὲ τὸν ὁποῖο εἴμαστε κληροῦχες καὶ φίλοι, ἔκανε πείραμα. Χαιρετοῦσε... βγάζοντας τὸ καπέλο ἀ λὰ γαλλικά! Ἤθελε νὰ δῆ στὶς πόσες φορὲς θὰ τοῦ ἔκαναν παρατήρηση! Ἄργησαν κάμποσο. Μιὰ τέτοια ἐκδήλωση, προκεχωρημένου πολιτιστικοῦ ἐπιπέδου, τοὺς σάστιζε. [...]

Μὴ νομισθῆ, πάντως, πὼς τὰ χειρότερα ἑλληνικὰ ποὺ ἔχω ἀκούσει τὰ ἄκουσα στὸ στρατό. Τὰ χειρότερα τὰ ἔχω ἀκούσει ἀπὸ τοὺς ἐκπροσώπους τῶν κομμάτων. Ὄχι τόσο ἐπειδὴ κακοποιοῦν τὴ γλῶσσα, ἂν καὶ τὸ ἔχουμε δεῖ καὶ αὐτό. Κακοποιοῦν τὴ νοημοσύνη καὶ τὴ σοβαρότητα.


Μὲ τὸ λυχνάρι ἕναν ἄνθρωπο στοὺς εἴκοσι... ποὺ νὰ ξέρη κατὰ προσέγγιση τὴ σημασία τῆς λέξης «ἰταμὸς»

(Ἠλίας Μπαζίνας, «Φίλαθλος», 23-3-2008)

Ἐκεῖνο τὸ «τοῦ τριπλοῦν» ἠχεῖ σὰν ρέψιμο ρινόκερου σὲ χῶρο περισυλλογῆς καὶ λατρείας! Δὲν ξέρω ἂν ὑπάρχη κάποιος ποὺ τὸ λέει καὶ τὸ γράφει σωστά, «τὸ τριπλοῦν, τοῦ τριπλοῦ». [...] Τὸ τριπλοῦν εἶναι ἰδιαίτερα φρικτό! Στὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα, τὰ οὐσιαστικὰ καὶ τὰ ἐπίθετα ΚΛΙΝΟΝΤΑΙ. Δὲν ἦρθε ἀκόμα ἡ ὥρα ποὺ θὰ ποῦμε ὁ ἄνθρωπος, τοῦ ἄνθρωπος, τὸν ἄνθρωπος. [...] Μοῦ ᾿ρχεται νὰ γράψω: «Τὸ Σάββατο, 21 Ὀκτώμβριου, στὰ γενέθλια τοῦ διευθύνων σύμβουλου κ. Ρέλου, ὁ προέδρος καὶ πολὺ διακριθέντας ἀνθρῶπος καὶ φιλάθλος κ. Θεόκουλος παρέθεσε σκορδοστούμπενναχτ μὲ πατσάν, ποὺς καὶ βραστερὰς φακάς. Οἱ προσκληθεῖς δήλωσαν ἐνθουσιῶδες ἀπὸ τὸ μενού.» ΑΝ τοὺς εἶναι ἐντελῶς ἀδύνατο νὰ κλίνουν τὸ «τριπλοῦς», «τριπλοῦν», «ἁπλοῦς» κ.λπ. (ΜΗ μοῦ ποῦν πὼς δὲν ξέρουν τὴ λέξη ἁπλοῦς, ἀφοῦ λένε ἁπλούστερος, ἁπλούστατος καὶ ΟΧΙ ἁπλότερος, ἁπλότατος...) ἂς τό... ἁπλοποιήσουν! Ἂς τὸ λένε «τριπλὸ ἅλμα», νὰ ξεμπερδεύουμε. Τότε πλέον θὰ λένε «τοῦ τριπλοῦ»! Ἢ ὄχι; Μήπως θὰ λένε καὶ τότε «τοῦ τριπλό»; Ὅλα νὰ τὰ περιμένη κανείς.

Ἐν πάσῃ περιπτώσει, ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ χρησιμοποιεῖς ἕναν ἀρχαῖο τύπο, νομίζω πὼς ὀφείλεις νὰ ἀκολουθῆς καὶ τοὺς ἀντίστοιχους κανόνες. Καὶ νὰ κλίνεις τὶς λέξεις ποὺ κλίνονται. [...]

Δὲν ἔχει τελειωμὸ αὐτὴ ἡ κουβέντα. Καμμιὰ ἄλλη φορά, θὰ ἐπιχειρήσουμε νὰ προσεγγίσουμε, ὅσο γίνεται, τὸ φαινόμενο τοῦ πῶς οἱ Ἕλληνες ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ τὴ γλῶσσα. Ξεκινώντας ἀπὸ τὸν ἐμετικὸ βερμπαλισμὸ κάποιων πολιτικῶν...