Ἀπαντῶ στὴν «Πατριδογνωσία» τοῦ «Κ» τῆς «Καθημερινῆς» τῆς Κυριακῆς

Ἡ ἑλληνικότητα εἶναι αἴσθημα ἢ συνείδηση;

Πεπρωμένο.

Ἐντολή, τῆς ὁποίας οὔτε τὴν προέλευσι οὔτε τὸν σκοπὸ μποροῦμε νὰ προσδιορίσουμε καὶ νὰ ἐξηγήσουμε πλήρως. Αὐτὴ εἶναι ἡ φωνὴ τοῦ Γένους, ἐμεῖς λιγόστιγμες ἐκφράσεις («Ἐσύ εἶσαι μιὰ λιγόστιγμη ἔκφραση, αὐτὴ εἶναι τὸ πρόσωπο.» Νίκος Καζαντζάκης, «Ἀσκητική», κεφ. «Ἡ ράτσα».) Μόνον νὰ ἀγαπήσουμε. Amor fati.

Χρέος, προορισμὸς καὶ ἀνάγκη τοῦ Ἕλληνος εἶναι ἡ καλλιέργεια καὶ ἀνάπτυξις τοῦ πρωτογενοῦς αἰσθήματος (δηλαδὴ τοῦ πατριωτισμοῦ) τοῦ Πεπρωμένου σὲ συνείδησι. Ὅ,τι μόλις ἔγραψα εἶναι ὁ ὁρισμὸς τοῦ «ἐθνικισμοῦ». (Ἡ λέξις κακοποιεῖται ἀπὸ πολλοὺς σήμερα, ἀλλὰ ὡς Ἕλληνες ἂς ἐμμένουμε στοὺς ἀκριβεῖς ὁρισμούς).

Τί πιὸ μικρὸ ἑλληνικὸ ἀγάπησα;

...

Οἱ κομψὲς κοπελιὲς τῶν μινωικῶν καὶ μυκηναϊκῶν τοιχογραφιῶν.

Οἱ μαίανδροι τοῦ γεωμετρικοῦ ρυθμοῦ - Ἑλληνικὴ πνευματικὴ κοσμογονία.

Τὸ ἀρχαϊκὸ χαμόγελο καὶ οἱ βόστρυχοι τῆς κόμης τῶν κούρων καὶ τῶν κορῶν. Καὶ ἡ κλασσικὴ πληρότης.

Ἡ λιτή, ἀφαιρετικὴ καὶ ἀποφασιστικὴ γραμμὴ τῆς κορινθιακῆς περικεφαλαίας, τὰ μάτια, ἡ μύτη, δυὸ-τρεῖς χάλκινες γραμμές· ἡ ἀσπίς καὶ τὸ δόρυ· ἡ ὁπλιτικὴ φάλαγξ, ἔκφρασις δημοκρατίας· ἡ ἅμιλλα, ὁ ἀγών.

Ἡ λιτότης καὶ ἡ στιβαρότης τοῦ δωρικοῦ κίονος, συνδυασμένη μὲ τὴν λεπτότητα καὶ κομψότητα (ἔξ ἴσου λιτὴ) τοῦ ἰωνικοῦ.

Καὶ οἱ ἀρμονικές καμπύλες τῶν ταπεινῶν ξωκκλησιῶν μας, ἕνα μὲ τὴν γραμμὴ τῶν λοφίσκων καὶ τῶν βουνῶν μας.

Οἱ πολύχρωμες, ἀριστοκρατικές, ἀρχοντικὲς ψηφίδες τοῦ Βυζαντίου.

Οἱ ψιλὲς καὶ οἱ δασεῖες καὶ οἱ ὑπογεγραμμένες, ἡ χαμένη -ὄχι ἀκόμη- τέχνη τῆς γραφῆς μας· τὰ ταπεινὰ στολίδια ποὺ ἀντηχοῦν τοὺς ἀρχαίους κυματισμούς τῆς γλώσσας μας.

Τὰ δρομάκια τοῦ Πικιώνη στοῦ Φιλοπάππου.

Τὰ ἀκροκέραμα τῶν παλιῶν ἀθηναϊκῶν σπιτιῶν.

Ὅ,τι ἀντηχεῖ τὴν Μητέρα Γῆ μας. Οἱ κυματιστοὶ ἀμπελῶνες καὶ τὰ ὑπέρθυρα τῶν ἐκκλησιῶν τοῦ Ὀδυσσέα Ἐλύτη. Τὸ Φῶς καὶ τὴν Γραμμή της, ποὺ λέγει ὁ Γιαννόπουλος («αὐτὸς ὁλόκληρος ὁ Γήινος Γραμμικὸς καὶ Χροϊκὸς Χορός, ὁ ὑμνῶν τὴν Δόξαν τοῦ Παγκάλου Τρελλοθεοῦ τῆς Ἑλλάδος»), τὶς πολυποίκιλες, μικροσκοπικὲς καὶ μεγάλες φρακταλικὲς ἐκφάνσεις τοῦ Ἑλληνικοῦ Χάους, ποὺ λέγει ὁ Παῦλος Δημοτάκης.

Οἱ λοφίσκοι καὶ οἱ κολπίσκοι, οἱ κυματισμοὶ καὶ τὰ βότσαλα τῆς ἀκρογυαλιᾶς, τὰ κουκουνάρια καὶ οἱ πευκοβελόνες (Ὁ Γιῶργος Σεφέρης γράφει στὸν Γεώργιο Θεοτοκά: «Φάγαμε τὰ νιάτα μας γυρεύοντας τὴν περίφημη ἑλληνικὴ πραγματικότητα. Καὶ ἡ ἑλληνικὴ πραγματικότητα ἦταν μπροστά μας καὶ δὲν τὴν βλέπαμε, ἕνα βελόνι πεύκου.»), ὁ βασιλικὸς καὶ τὸ γλυκὸ τοῦ κουταλιοῦ («Τὸ νερὸ μὲ τὸ γλυκὸ τοῦ κουταλιοῦ, ἡ ἀνατολίτικη συνήθεια, καὶ ὁ καφὲς εἶναι ἀπὸ τὶς μεγαλύτερες μικρὲς χαρὲς τῆς καθημερινῆς ζωῆς, καὶ ἡ πρώτη ἀπόλαψη ποὺ ἀποζητοῦμε μόλις σηκωθοῦμε ἀπὸ τὸν ὕπνο. [...] Καὶ μιὰ γλάστρα μὲ βασιλικὸ μπορεῖ νὰ συμβολίζει τὴν ψυχὴ τοῦ ἔθνους καλλίτερα ἀπὸ ἕνα δράμα τοῦ Αἰσχύλου.» (Ἴων Δραγούμης, «Ἑλληνικὸς Πολιτισμός», 1914.)). «Γῆς παῖς εἰμι καὶ Οὐρανοῦ ἀστερόεντος» (Ὀρφεύς, ἀπόσπ. 17)

Ἡ ὑπέροχη ἐκδοχὴ τοῦ Ἕλληνα.

Ὁ Περικλῆς Γιαννόπουλος.

Αὐτὸ ποὺ μὲ χαλάει.

Οἱ νεοέλληνες καὶ ὁ ἑαυτός μου.

Παράγει πολιτισμὸ ὁ Ἕλληνας τῆς νέας ἐποχῆς ἢ μένει προσκολλημένος σὲ μιὰ ρητορικὴ ἑλληνικότητα;

Χειρότερα. Ἐγκαταλείπει πλέον συνειδητὰ ὁ ἀφελληνισμένος, «παγκοσμιοποιημένος», «προοδευτικός», εὐκαιριακὸς πάροικος τῆς Ἑλληνικῆς Γῆς ἀκόμη καὶ τὴν ρητορικὴ Ἑλληνικότητα. Σὲ σημεῖο ὥστε συχνὰ ἡ «ρητορικὴ ἑλληνικότης», δηλαδὴ ὁ φονταμενταλισμός, νὰ καθίσταται προσωρινῶς ἀναγκαῖος, ἔσχατη ἄμυνα, μήπως καὶ μέσα στὸ σχῆμα διασωθῇ κάτι ἀπὸ τὴν οὐσία, ἔστω σὲ λανθάνουσα κατάστασι, γιὰ νὰ τὸ ἀνακαλύψουμε καὶ νὰ τὸ καλλιεργήσουμε καὶ πάλι, ὅταν ἡ νεοταξικὴ λαῖλαψ κοπάση.

Ὑπ᾿ αὐτὲς τὶς συνθῆκες ὁ νεοέλλην (Ἑλληνέζος, κατὰ τὸν ἐκδότη τοῦ θρακιώτικου «Ἀντιφωνητοῦ» Κώστα Καραΐσκο) ἔχει ἐγκαταλείψει κάθε γνήσια, ἑλληνικὴ πολιτιστικὴ δημιουργία. Ὑπάρχουν μόνον Κρυφὰ Σχολειά. Ἑλληνοκεντρικοὶ σύλλογοι καὶ ὁμάδες πρωτοβουλίας. Σκῆτες στὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ στὰ μοναστήρια. Μοναχικοὶ καλλιτέχνες, δημιουργοί, ἄγνωστοι Ἕλληνες ποὺ νιώθουν ἀκόμη στὶς φλέβες τους τὴν βοὴ τοῦ πανάρχαιου ρυακιοῦ τοῦ Γένους. «Ἡ ἀρχαία ψυχὴ ζῇ μέσα μας ἀθέλητα κρυμμένη». (Κωστῆς Παλαμᾶς, «Ἴαμβοι καὶ Ἀνάπαιστοι») Περιμένοντας.

Μὲ ποιὰ ταυτότητα οἱ Ἕλληνες περιέρχονται στὸν σύγχρονο κόσμο;

Μὲ τὸν ἀριθμὸ τοῦ λοβοτομημένου τροφίμου φρενοκομείου. Ἀλλ᾿ ἔσσεται ἦμαρ.

Τὸ ἑλληνικό μου «γιατί» κι ἕνα «πρέπει» ποὺ πέταξα.

Τὴν αὐταπάτη τῆς αἰσιοδοξίας.

Ὁ Ἕλληνας ποιητής μου.

Ὁ Περικλῆς Γιαννόπουλος.

Θὰ ἔλεγα, ὁ Καβάφης - ἀλλὰ εἶναι τῆς μόδας νὰ τὸν ἐπικαλοῦνται πολλοί, γιὰ λάθος λόγους. Νὰ τὸν ἐπικαλοῦνται ὡς παράδειγμα... κοσμοπολίτου, προτύπου τῆς σημερινῆς ἐθνομηδενιστικῆς παγκοσμιοποιήσεως, ἐνῷ εἶναι τὸ ἀντίδοτο σὲ αὐτήν· μᾶς διδάσκει τὶ σημαίνει ζωντανὴ ἑλληνικότης, μὲ ἑλληνικὴ ἀρχοντιὰ καὶ «ποικίλη δράσι τῶν στοχαστικῶν προσαρμογῶν», χωρὶς νεοελλαδικὴ μειονεξία, μέσα στὴν παγκοσμιοποίησι. Καὶ τὶ σημαίνει ζωντανὴ ἱστορικὴ μνήμη καὶ θερμὸς πατριωτισμὸς χωρὶς μειονεκτικὴ περιχαράκωσι καὶ ὀπισθοδρόμησι.

Ὁ Κάλβος. Ἡ λιτή, αὐστηρή, ὑψιπετὴς λύρα τῶν αἰώνων.

Φυσικά, πάντοτε, ὁ παπποῦς Ὅμηρος. Καὶ ὁ Ἠράκλειτος, καὶ ὁ Πλάτων, και ὁ Ρωμανός. Καὶ ψηλὰ στὶς χιονισμένες βουνοκορφὲς τοῦ Ὀλύμπου, τὸ Δημοτικὸ Τραγοῦδι.

Ἡ ἀδιαπραγμάτευτη ἑλληνικὴ ἀλήθεια μου.

Γνῶμες, καρδιές, ὅσοι Ἕλληνες, ὅ,τι εἶστε μὴν ξεχνᾶτε,

δὲν εἶστε ἀπὸ τὰ χέρια σας μονάχα, ὄχι. Χρωστᾶτε

καὶ σὲ ὅσους ἦρθαν, πέρασαν, θὰ ᾿ρθοῦνε, θὰ περάσουν.

Κριτές, θὰ μᾶς δικάσουν

οἱ ἀγέννητοι, οἱ νεκροί.

(Κωστῆς Παλαμᾶς)

Ἡ ὁδὸς τῶν Ἑλλήνων στὸν παγκόσμιο χάρτη - ὁρίστε την.

Ὁρίζονται καὶ χαρτογραφοῦνται τὰ οἰκόπεδα καὶ οἱ δρόμοι τῆς γῆς, ὄχι τῶν αἰθέρων. Καὶ  ἡ Ἑλλάς:

Στὴν Ἀσία ἂν ἀγγίζει ἀπὸ τὴ μιά,

τῆς Εὐρώπης λίγο ἂν ἀκουμπᾶ,

στὸν αἰθέρα στέκει, νά!

καὶ στὴν θάλασσα μόνη της.

(Ὀδυσσέας Ἐλύτης, «Ἄξιον Ἐστί»)