Ἕνα παιχνίδι χαρτιῶν, παραμονὴ Πρωτοχρονιᾶς...

Ποιητὴς ἔως τὸ μεδούλι
Ἕνα χρονογράφημα τοῦ Παύλου Nιρβάνα γιὰ τὸν Περικλῆ Γιαννόπουλο

(Πρώτη δημοσίευσις: Ξ.M., naftemporiki.gr, 19-12-1998·
Ἀναδημοσίευσις στό: ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ (1871-1910): Ἔγραψαν γιὰ τὸν Περικλῆ Γιαννόπουλο)

Ὁ Περικλῆς Γιαννόπουλος, ὁ ρομαντικὸς ποιητὴς ποὺ αὐτοκτόνησε σὲ ἡλικία 40 ἐτῶν ἕνα ἀνοιξιάτικο πρωί, δὲν ἦταν ἕνας ἐστὲτ γιὰ τὸν τρόπο ποὺ διάλεξε νὰ πεθάνῃ, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸν τρόπο ποὺ ἔζησε στὸ σύντομο πέρασμά του ἀπ᾿ αὐτὸ τὸν κόσμο. Eἶναι πολὺ ἐπίκαιρο τὸ χρονογράφημα τοῦ Παύλου Nιρβάνα, ποὺ εἶχε γράψει παραμονὴ Πρωτοχρονιᾶς, στὶς 31 Δεκεμβρίου 1936.

Ἂν κρεμοῦσαν ὅλους τοὺς χαρτοπαῖχτες τῆς Πρωτοχρονιᾶς, λέει ὁ Παῦλος Nιρβάνας, ὁ Περικλῆς Γιαννόπουλος θὰ πήγαινε χαμένος. Kαὶ περιγράφει μιὰ παραμονὴ βράδυ τοῦ Ἁη Bασίλη, ποὺ εἶχαν μαζευτεῖ μερικοὶ φίλοι στὸ σπίτι τοῦ μουσικοῦ κριτικοῦ Γιωργάκη Ἀξιώτη.

Ὅσοι εἶχαν φτάσει νωρίτερα, εἶπαν νὰ παίξουν ἕνα σεμὲν-ντὲ-φὲρ γιὰ νὰ περάσῃ ἡ ὥρα. Στρώθηκαν στὸ τραπέζι.

- Περικλῆ, δὲν παίζεις;

- Nὰ παίξω..., εἶπε.

Ὁ Περικλῆς Γιαννόπουλος δὲν εἶχε ποτέ του καμμία σχέση μὲ τὰ χρήματα. Zοῦσε σὰν τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ. Kαὶ πολλὲς φορὲς ἔμενε νηστικὸς σὰν ἐκεῖνα. Nηστικός, ὅμως, μὲ ἀξιοπρέπεια ἑκατομμυριούχου. Γι᾿ αὐτὸν ἦταν ἀρκετὸς πλοῦτος ἕνα λουλούδι στὴ μπουτουνιέρα του. Σὰν τέλειος τζέντλεμαν, δὲν ἐννοοῦσε νὰ εἶναι δυσάρεστος στοὺς φίλους του. Tὰ χαρτιά δὲν τὸν τραβοῦσαν καθόλου, μὰ δὲν εἶχε κανένα πρόβλημα νὰ παίξῃ γιὰ νὰ εὐχαριστήσῃ τὴ συντροφιά του.

- Ἂν δὲν ἔχεις ψιλά σοῦ δανείζω, τοῦ εἶπε ὁ Nιρβάνας, καὶ τοῦ πέρασε μὲ τρόπο ἕνα χαρτονόμισμα.

Ὁ Περικλῆς Γιαννόπουλος εἶχε μιὰ τύχη καταπληκτικὴ ἐκεῖνο τὸ βράδυ. Kάθε φορά ποὺ σάρωνε τὸ τραπέζι «πᾶνε κι αὐτά;» τοῦ λέγανε. Kάποια στιγμὴ ξεχώρισε ἐκεῖνα ποὺ εἶχε δανειστεῖ καὶ συνέχισε νὰ παίζῃ πιὸ τρελά. Ἦρθε ἡ σειρά του νὰ κάνῃ μπάνκο. Kέρδισε. Bάλανε κι ἄλλα. Ξανακέρδισε. Συνέχισαν γιὰ τρίτη φορά. Kέρδισε πάλι.

- Tώρα μπορεῖς ν᾿ ἀποσυρθῇς, τοῦ λέει ὁ Nιρβάνας.

- Δὲ βαριέσαι..., ἀπαντάει.

Ἐξακολουθοῦσε νὰ κερδίζῃ. Eἶχε κάνει ἕξι ἑφτὰ πάσες ἀράδα. Kαὶ πάλι τὰ ίδια. Eἷχε φτάσει στὴ δέκατη πάσα καὶ ὅλα του τὰ κέρδη ἔμεναν ἀπάνω στὸ τραπέζι. Θὰ πέσῃς, τοῦ ἔλεγαν. Δὲν μπορεῖς νὰ κάνῃς πάσες ἐπ᾿ ἄπειρον. Aὐτὸ ποὺ κάνεις εἶναι παραφροσύνη.

Ἀλλὰ τοῦ ἄρεσε ἡ παραφροσύνη, τὸν διασκέδαζε. Kάποια στιγμή, τοῦ τὰ σκέπασαν ὅλα. Mπάκα! Tά ᾿χασε. Oὔτε κρύο, οὔτε ζέστη. Γελοῦσε.

Mετὰ ἀπ᾿ αὐτὸ θὰ μποροῦσε νὰ μείνῃ δυὸ μέρες νηστικός, ὅπως εἶχε μείνει πολλὲς φορές, ὅπως μένουν τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ σὲ μιὰ ἄγρια χιονιά.

Σηκώθηκε ἀπὸ τὸ τραπέζι, ἀπένταρος ὅπως κάθισε, μὰ γελαστός. Ξαπλώθηκε στὴν πολυθρόνα ποὺ εἶχε ἀφήσει πρὶν καὶ φάνηκε νὰ ταξιδεύῃ στὰ σύννεφα. Στὰ λευκά, φωτεινὰ σύννεφα τοῦ ἀττικοῦ αἰθέρος, ποὺ ἦταν ἡ θαλαμηγός του.

Tὸ χρονογράφημα αὐτὸ (ποὺ σᾶς δώσαμε μιὰ περίληψη), τράβηξε τὸ περιοδικό «Διαβάζω ἀπὸ τὸ ἀρχεῖο τοῦ Γιώργου Zεβελάκη, δημοσιευμένο στὴν εφημερίδα NEOΣ KOΣMOΣ, στὶς 31 Δεκεμβρίου τοῦ 1936.

Ξ.M.

(naftemporiki.gr, Σάββατο, 19 Δεκεμβρίου 1998.)

2010: Ἔτος Περικλῆ Γιαννόπουλου

Ἀγαπητοὶ φίλοι, καθὼς ἑτοιμαζόμαστε νὰ ὑποδεχθοῦμε τὸ 2010, ἑκατὸ χρόνια μετὰ τὴν ἡρωϊκὴ ἔξοδο ἀπὸ τὴν ζωὴ (8-4-1910) τοῦ θείου βάρδου τῆς Ἑλληνικῆς Φύσεως καὶ τοῦ Ἑλληνικοῦ Κάλλους, ὁραματιστοῦ τῆς Ἑλληνικῆς Ἀναγεννήσεως καὶ προφήτου τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ΠΕΡΙΚΛΗ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, μὲ χαρὰ σᾶς παρουσιάζω ἕναν πλήρη δικτυακὸ τόπο ὅπου φιλοδοξῶ νὰ συγκεντρώσω τὰ ἅπαντα ποὺ ἔγραψε ὁ μέγας ἑλληνολάτρης καὶ τὰ σημαντικότερα ποὺ ἐγράφησαν γι᾿ αὐτόν (μαζὶ μὲ δική μου βιογραφία- κριτική), προσευχόμενος στὴν Μητέρα Ἑλληνικὴ Γῆ νὰ μᾶς βοηθήσῃ νὰ κάνουμε τὸ ὅραμα τοῦ παιδιοῦ της ποὺ τὴν λάτρεψε περισσότερο ἴσως ἀπὸ κάθε ἄλλον, πραγματικότητα:

ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ (1871-1910)
Ὁ προφήτης τοῦ Ἑλληνισμοῦ
http://pheidias.antibaro.gr/giannopoulos.html

(Ἐπιτρέπεται ἡ ἀντιγραφὴ τῶν κειμένων μου χωρὶς ἄδεια, μὲ ἀναφορὰ τῆς πηγῆς.
Ἀπαγορεύεται ἡ μετατροπὴ τῶν κειμένων μου στὸ μονοτονικό.)

Ἐπίσης, ὅσοι χρῆστες τοῦ Facebook ἐπιθυμοῦν, μποροῦν νὰ γραφτοῦν (νὰ γίνουν fan) στὴν Facebook Page Περικλής Γιαννόπουλος:

Περικλής Γιαννόπουλος

* * *

«Δὲν ξέρω ἂν λέει σωστὰ πράματα ἢ στραβὰ τὸ βιβλίο του, μὰ ὅταν τὸ διάβαζα ἦταν σὰν ἄνεμος νὰ φυσομανοῦσε μέσα μου τρομαχτικὰ καὶ νὰ συντάραζε τὸν ἑλληνισμό μου ὅλον καὶ νὰ μὲ λευθέρονε, κι ἀφοῦ τὸ διάβασα μοῦ φάνηκε σὰν τὸν βορριᾶ τὸν παγωμένο ποὺ μανιασμένος σαρόνει τοὺς βρώμιους ἀπὸ μικρόβια ἀέρηδες καὶ ἀπὸ κάθε βρώμα καὶ σκουπίδι καθαρίζει τὸν κόσμο. [...] σ᾿ αὐτοῦ τὸ ρυθμὸ τὴ ζωή μου τονίζω.»
(Ἴων Δραγούμης)

«Ὁ Περικλῆς Γιαννόπουλος ὑπῆρξεν ὁ μεγαλείτερος ὣς τώρα, ὁ εὐγλωττότερος καὶ ὁ φωτεινότερος ἀπόστολος τοῦ κατὰ φύσιν ἑλληνικὴν ζῆν.»
(Γρηγόριος Ξενόπουλος)

* * *

Ἐννοῶ νὰ σᾶς τρελλάνω μὲ τὰ ἑλληνικὰ πράγματα καὶ νὰ σᾶς κάμω νὰ φᾶτε ἑλληνικὴν τροφὴν ὅσην δὲν φάγατε τουλάχιστον ἕναν αἰῶνα.

Αὐτὸς ὁλόκληρος ὁ Γήινος Γραμμικὸς καὶ Χροϊκὸς Χορός, ὁ ὑμνῶν τὴν Δόξαν τοῦ Παγκάλου Τρελλοθεοῦ τῆς Ἑλλάδος.
(«Ἑλληνικὸν Χρῶμα», 1904)

Ἐμεῖς οἱ Ὡραιότατοι ΙΔΑΝΙΣΤΑΙ-ΠΡΑΓΜΑΤΙΣΤΑΙ καὶ ἐξωφρενικότατοι τῶν Παλαβῶν της Γῆς.
(«Ἔκκλησις πρὸς τὸ Πανελλήνιον Κοινόν», 1907)

* * *

Ξυπνήσετε, Ἐγερθῆτε.
Καὶ Ἐπαναστατήσετε κατὰ τοῦ Ἑαυτοῦ Σας.
Καὶ Ἀναβαπτισθεῖτε εἰς τὸ Θεῖον Φῶς τῆς Γῆς Σας καὶ εἰς τὰ Παραδείσεια Ἑλληνικὰ Νερά. Θὰ ἐξέλθετε: ΖΩΝΤΑΝΟΙ. Καὶ θὰ ἐξέλθετε: ΕΛΛΗΝΕΣ.
(«Νέον Πνεῦμα», 1906)

Μνήσθητί μου ΝΕΕ ὅταν θὰ ἔλθῃς εἰς τὴν Ἑλληνικήν Σου Βασιλείαν.
(«Ἑλληνικὸν Χρῶμα», 1904)

* * *

ΑΠΩΤΑΤΑ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΚΥΑΝΟΡΟΔΙΝΟΥΣ ΑΙΘΕΡΑΣ ΑΣΗΜΕΝΙΑ ΚΑΜΠΑΝΑ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΤΟΝ ΟΡΘΡΟΝ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΕΩΣ
(«Νέον Πνεῦμα», 1906)

ΕΝΑ ΤΙΠΟΤΕΝΙΟ ΠΑΙΔΙ, ΤΡΕΧΟΝ ΣΤΩΝ ΓΛΥΚΩΝ ΒΟΥΝΩΝ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΑ ΑΔΩΝΙΑ ΦΩΤΑ, ΕΙΔΕ, ΣΤΩΝ ΚΑΤΑΛΑΜΠΡΩΝ ΜΕΣΗΜΕΡΙΩΝ ΤΑ ΚΑΤΑΓΑΛΑΝΑ ΟΥΡΑΝΙΑ, ΝΑ ΠΕΡΝΑ, ΤΟ ΟΛΟΛΕΥΚΟΝ ΑΤΙ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΕΩΣ ΜΕ ΤΑ ΤΡΙΣΜΕΓΙΣΤΑ ΚΑΤΑΣΠΡΑ ΠΤΕΡΑ. ΚΑΙ ΕΤΟΛΜΗΣΕ, ΕΧΥΘΗ, ΕΒΑΛΕ ΤΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΣΤΗ ΡΙΖΑ ΤΩΝ ΠΤΕΡΩΝ ΤΟΥ, ΤΑ ΚΡΑΤΗΣΕ ΛΕΥΚΟΦΛΟΓΑ ΟΡΘΑ. ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΑΛΟΓΟΝ ΚΑΤΕΒΗΚΑΝ ΠΑΤΗΣΑΝ ΣΤΗ ΓΗ. ΠΙΣΩ ΤΩΝ ΤΑ ΓΥΝΑΙΚΑΛΟΓΑ ΤΩΝ ΧΙΜΑΙΡΩΝ ΣΑΣ ΟΛΑ, ΧΑΡΜΟΣΥΝΑ ΧΡΕΜΕΤΙΖΟΝΤΑ ΧΤΥΠΟΥΝ ΤΟ ΠΑΝΕΥΜΟΡΦΟΝ ΧΩΜΑ. ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΝΕΑΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΗΣ, ΜΕ ΚΛΩΝΟΥΣ ΕΛΑΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΗ ΔΑΦΝΩΝ ΣΤΡΩΣΕΤΕ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟΝ, ΝΤΥΣΕΤΕ ΚΑΙ ΣΤΟΛΙΣΕΤΕ -ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΣΑΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΑΙ ΚΑΘΙΣΤΕ ΩΡΑΙΑ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΕΛΛΑΔΑ ΓΙΑ ΤΟ ΤΑΞΕΙΔΙ ΠΡΟΣ ΤΟ ΦΩΣ. ΜΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΔΥΝΑΤΟ ΤΑΝΥΜΑ ΤΩΝ ΠΤΕΡΩΝ ΤΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΩΡΑΙΑ ΜΗΤΕΡΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΦΩΣ, ΤΟ ΑΕΡΕΝΙΟ ΠΑΙΔΙ ΚΤΥΠΗΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΠΤΕΡΟ ΤΟΥ, ΘΑ ΠΕΣΗ ΝΕΚΡΟ ΗΔΟΝΙΚΑ, ΜΕ ΒΡΕΜΜΕΝΑ ΤΑ ΧΕΙΛΗ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΛΙ ΤΗΣ ΗΔΟΝΗΣ.
(«Ἔκκλησις πρὸς τὸ Πανελλήνιον Κοινόν», 1907)

* * *

Γῆ ὡραιοτάτη καὶ Θειοτάτη, Γῆ τελεία ΑΦΡΟΔΙΤΗ, ἡ Μητέρα Ἑλληνικὴ Γῆ, ἀνέδωσε καρπὸν ὅμοιον. Ὁμοίως Ὡραῖον καὶ ὁμοίως Θεῖον. Ζῷον Ἑλληνικόν, τὸν Ἕλληνα: ΕΜΑΣ.

Περιττὸν νὰ φουσκώνετε δι᾿ αὐτά. Οἱ Ἕλληνες κάθε ἐποχῆς δὲν εἶσθε τίποτα. Ἡ Ἑλληνικὴ Γῆ εἶνε τὸ Πᾶν.

Δὲν θὰ κρίνετε Σεῖς οἱ Φράγκοι -τὰ χθεσινὰ Ἀγριογούρουνα- Ἐμᾶς, ἀλλ᾿ Ἐμεῖς θὰ κρίνωμε Σᾶς καὶ τὸν Πολιτισμόν σας.

Οἱ Φράγκοι δὲν πρέπει νὰ νομίζουν, ὅτι δὲν βαραίνει καὶ γονατίζει κι᾿ ἐμᾶς ὅλη αὐτὴ ἡ Ἀσήκωτη ΔΟΞΑ, καὶ δὲν μᾶς καίει τὸ κεφάλι τὸ Πύρινο Στέμμα ποὺ λέγεται: ΕΛΛΗΝ.

Καὶ ἐπειδὴ τὸ ΓΕΓΟΝΟΣ εἶνε αὐτό, ἔχετε βαρύτατα, ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ νὰ ἐκτελέσετε. Χωρὶς νὰ τὰ ἐκτελεῖτε δὲν ἔχετε κανένα δικαίωμα νὰ φέρετε τὸ ὄνομα ΕΛΛΗΝ.
(«Ἔκκλησις πρὸς τὸ Πανελλήνιον Κοινόν», 1907)

* * *

Ντροπή Σας νὰ συζητᾶτε μὲ τὸν Σκυλόφραγκο ἂν ἡ Μακεδονική Σας Γῆ εἶνε Δική Σας Γῆ. Καὶ νὰ τὸν πείσῃς, δὲν τὸν πείθεις τὸ Λῃστή. Ἢ μόνος του ἢ μὲ Σμπίρους βαλτοὺς θὰ προσπαθήσῃ νὰ Σᾶς πάρῃ κάθε Γῆ.
Οἱ Πολιτισμοὶ ποὺ Σᾶς ἔμαθαν οἱ Δασκαλοτσούσιδες νὰ προσκυνᾶτε μπρούμυτα, Σᾶς καμπανίζουν κατάμουτρα μὲ ἄγρια χαστούκια: Η ΜΟΝΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΕΙΝΕ ΤΟ ΣΠΑΘΙ.
Καὶ εἶνε ἀνήθικον καὶ ἄσκοπον καὶ τὸ νὰ Σᾶς δώσουν καὶ τὸ νὰ δεχθεῖτέ τι. Καὶ νὰ Σᾶς δώσουν, ἂν εἶσθε Σάπιοι, ὁ πρῶτος Δυνατὸς θὰ Σᾶς τὸ πάρῃ. Τὸ Ἠθικὸν εἶνε ἂν εἶσθε Σάπιοι, νὰ Σᾶς ξεπατώσουν καὶ καθαρίσουν τὴ Γῆ.
Φυλᾶτε τὴ Γῆ Σας καὶ τὴν Τιμή της, μόνο μὲ Σπαθί.
Πάψετε Σαπιοδάσκαλοι καὶ Σαπιορήτορες -ΑΝΑΦΟΡΑΤΖΗΔΕΣ- νὰ ἐξευτελίζετε τὴ Φυλή. Πάψετε Παλιόγρηες τὶς κλάψες, τὰ σάλια, τὰ μελάνια καὶ πιάστε τὸ ΣΠΑΘΙ.
Τὰ πάντα στὴ Ζωὴ -Η ΦΥΣΙΣ ΤΟ ΛΕΕΙ- κατακτῶνται μὲ τὸ ΣΠΑΘΙ. Καὶ ἔτσι εἶνε καὶ μόνο ἔτσι ΠΡΕΠΕΙ νὰ εἶνε.
(«Ἔκκλησις πρὸς τὸ Πανελλήνιον Κοινόν», 1907)

Καὶ ἡ Ἐπανάστασις, αὐτή, ζητοῦσα ὁλόκληρον τὴν Πνευματικήν Ἠθικὴν καὶ Ὑλικὴν Δύναμιν τῆς Φυλῆς πρὸς τὸν Ὡρισμένον καὶ Μοναδικὸν αὐτὸν Σκοπόν: τῆς Ἀναγεννήσεως Ἑλλάδος καὶ Ἑλληνισμοῦ, πρέπει νὰ ἔχῃ ὡς Σύμβολον τελειωτικόν:
Ἢ ΕΛΛΑΣ Ἢ ΤΕΦΡΑ
(«Νέον Πνεῦμα», 1906)

Μέχρις ἐσχάτων

Ἕλληνες,
Δυόμιση χιλιάδες χρόνια ἀπὸ τὴν Μάχη τοῦ Μαραθῶνος (ἐπέτειο τὴν ὁποίαν ἐμεῖς οἱ ἀνάξιοι νεοέλληνες ἔχουμε τὸ θράσος νὰ θέλουμε νὰ ἑορτάσουμε κιόλας τοῦ χρόνου...), λιγότερο ἀπὸ δύο αἱῶνες ἀπὸ τὴν Παλιγγενεσία τοῦ 1821, καὶ ἡ Πατρίδα μας, ἐλέῳ τῶν παραφρόνων μισελλήνων πρακτόρων καὶ προδοτῶν ποὺ μᾶς διαφεντεύουν, ὑποτάσσεται καὶ πάλι στὸν ζυγὸ τῆς βαρβάρου Ἀσίας. Καὶ αὐτὴν τὴν φορὰ γιὰ πάντα, ἴσως. Διότι ἡ βρωμερὴ Νέα Τάξις, ἡ χειρότερη λαῖλαψ ποὺ ἔπληξε ἀπὸ καταβολῆς κόσμου τὸν πλανήτη, χειρότερη ἀπὸ κάθε Ταμερλάνο, Στάλιν καὶ Χίτλερ, λέπρα ποὺ γενοκτόνησε ἠπείρους καὶ ἀφάνισε πολιτισμούς, δὲν ἐπιδιώκει μόνον τὴν ὑποδούλωσί μας, τὴν κατάλυσι τῆς ἐθνικῆς μας αὐτοδιαθέσεως καὶ ἐλευθερίας. Ζητεῖ αὐτὸν τοῦτον τὸν φυλετικό μας ἀφανισμό. Ζητεῖ τὴν οἰκολογικὴ ἀλλοίωσι ὁλοκλήρου τοῦ οἰκοσυστήματος τῆς Ἑλλάδος· τὴν ἀντικατάστασι τοῦ γηγενοῦς πληθυσμοῦ ἀπὸ στίφη ἀλλοφύλων καὶ ἀλλοθρήσκων τριτοκοσμικῶν ἀφροασιατῶν. Τὴν μετατροπὴ τῆς χώρας σὲ τριτοκοσμικὸ ἰσλαμικὸ Σουδὰν καὶ Μπαγκλαντές. Ζῶα ἐὰν εἴμασταν, κάθε φυσιολάτρης θὰ ἀγανακτοῦσε γιὰ τὴν τερατώδη ὕβριν κατὰ τῆς Φύσεως. Καὶ ἐδῶ μιλοῦμε γιὰ ἀνθρώπους, κοινωνία, παράδοσι καὶ πολιτισμό, γιὰ πατρίδα, γιὰ τὰ ὀστὰ τῶν προγόνων καὶ τὰ ὄνειρα τῶν ἀπογόνων μας, γιὰ τὴν ἐξαφάνισι ἑνὸς γένους τόσων χιλιάδων ἐτῶν -τοῦ Γένους τῶν Ἑλλήνων.

Ἕλληνες,
Εὐρισκόμεθα ἐνώπιον κατάμαυρης δουλείας αἰώνων. Τὸ τρόπαιον τοῦ 1821 γκρεμίζεται στὶς μέρες μας. Καὶ δὲν ἔχουμε κἂν ἕνα στενὸ στὶς Θερμοπύλες, δυὸ πολεμίστρες στὰ τείχη τῆς Βασιλεύουσας, ὤστε, ἂν καὶ ἀνάξιοι νὰ κρατήσουμε ὄρθιο τὸ ἔργο τόσων γενεῶν προγόνων μας, νὰ παραδώσουμε τουλάχιστον κληρονομιὰ στὰ παιδιά μας τὴν θυσία τῆς γενναίας πτώσεώς μας. Οἱ ὀρδὲς τῶν ἀλλοφύλων εἰσβολέων θὰ κατασκάψουν τὸ ἱερὸ χῶμα καὶ τὰ ὀστὰ τῶν προγόνων μας, χωρὶς τὸ χῶμα νὰ ποτισθῇ πρώτα μὲ τὸ αἷμά μας, χωρὶς τὸ χῶμα νὰ πάρῃ ἀπὸ τὸ αἷμά μας νέα δύναμι γιὰ νὰ θρέψῃ τοὺς ἀπογόνους μας καὶ νὰ ἀποτινάξῃ τοὺς βαρβάρους καταπατητές ἀπὸ πάνω του. Ὁ ἥλιος μας, τὸ φῶς τῆς Ἑλλάδος, δὲν θὰ λάμπῃ στὸ ἀστραφτερὸ χαμόγελο καὶ στὰ κόκκινα χείλη τῶν κοριτισιῶν μας, οὔτε στὰ ἀρχαῖα μάρμαρα καὶ στὰ ξωκκλήσια, στὶς ἐλιὲς καὶ στὰ ἀμπέλια μας, ἀλλὰ θὰ χτυπᾶ σκοτεινὲς ἀφροασιατικὲς νομαδικὲς φυλές, ἰσλαμικὲς μαντῆλες καὶ θρασεῖς, ὀξεῖς μιναρέδες ποὺ θὰ πληγώνουν τὶς καμπύλες τῶν λοφίσκων τῆς γῆς καὶ τῶν ἀκρογυαλιῶν μας. Ὁ ἄνεμος δὲν θὰ ψιθυρίζῃ τὴν γλῶσσα τοῦ Ὁμήρου καὶ τοῦ Ρωμανοῦ, ἀλλὰ ἤχους ξένους, σκληρούς, βαρβαρικούς. Τὰ ὄνειρά μας, ξένα σὲ ξένο τόπο, κυνηγημένα, σὰν ἀχνὰ φαντάσματα τὶς νύχτες θὰ ψάχνουν τὶς χαμένες τους ἑστίες...

Finis Graeciae.

Ἕλληνες,
Παρὰ ταῦτα.
Κλεῖστε στὴν ψυχή σας στὴν Ἑλλάδα. Ἀτσαλῶστε τὶς πολεμίστρες ποὺ δὲν μποροῦν οἱ ἐχθροὶ νὰ ἀλώσουν. Διδάξτε τὰ παιδιά σας στὸ Κρυφὸ Σχολειό. Μεγαλῶστε τοὺς αὐριανοὺς στρατιῶτες μας. Διότι ὁ πόλεμος συνεχίζεται. Καὶ εἴμεθα πλέον οἱ πολεμισταὶ τοῦ Πνεύματος. Μπορεῖ νὰ μᾶς λείπει τὸ πεδίον τοῦ Μαραθῶνος καὶ τῶν Θερμοπυλῶν, γιὰ νὰ προσφέρουμε ἐκεῖ τὸ αἷμά μας, ἀλλὰ πολεμοῦμε κάθε μέρα στὸ πεδίον τοῦ Πνεύματος. Ἐκεῖ, στὸν Μεγάλο παράλληλο Πόλεμο, κάθε μέρα βρισκόμαστε συγχρόνως καὶ στὶς Θερμοπύλες καὶ στὴν Σαλαμῖνα, καὶ στὴν Βασιλεύουσα καὶ στὰ Δερβενάκια, καὶ στὴν Πίνδο, ἐμεῖς, ἐκεῖ, γιὰ πάντα, ἐκεῖ, κάθε μέρα θυσιαζόμενοι· μέχρι νὰ ἐγκαταλείψουμε τὴν μάχη καὶ νὰ πεθάνουμε καὶ ἐκεῖ καὶ ἐδῶ -ἢ νὰ μείνουμε στὶς ἐπάλξεις ἕως τὸ ξημέρωμα τῆς εὐλογημένης ἡμέρας, ὅταν θὰ λύσουμε μιὰ γιὰ πάντα τοὺς λογαριασμούς μας -καὶ ἐκεῖ καὶ ἐδῶ.

Ἕλληνες,
Ὁ Μεγάλος καὶ τελευταῖος Πόλεμος ξεκίνησε. Μέχρις ἐσχάτων.


Ἕλληνες,
Μαζί, γυαλίζουμε τοὺς θώρακες καὶ τὶς ἀσπίδες μας, τροχίζουμε τὰ ξίφη καὶ τὰ δόρατά μας, φοροῦμε τὶς φοβερὲς περικεφαλαῖες μας καὶ ξεδιπλώνουμε τὶς ἔνδοξες σημαῖες μας στὸν ἄνεμο ποὺ μεταφέρει ἠχὼ ἀρχαίων ἐπῶν, παιάνες καὶ κλαγγὴ ἁρμάτων. Καὶ δίδουμε τὸν τρομερὸ ὅρκο:

Ὁρκίζομαι, ὅτι θέλω τρέφει εἰς τὴν καρδίαν μου ἀδιάλλακτον μῖσος ἐναντίον τῶν τυράννων τῆς πατρίδος μου, τῶν ὀπαδῶν καὶ τῶν ὁμοφρόνων μὲ τούτους. Θέλω ἐνεργεῖ κατὰ πάντα τρόπον πρὸς βλάβην των καὶ αὐτὸν τὸν παντελῆ ὄλεθρόν των, ὅταν ἡ περίστασις συγχωρήσῃ. Ἀμυνῶ δὲ καὶ ὑπὲρ ἱερῶν καὶ ὑπὲρ ὁσίων καὶ μόνος καὶ μετὰ πολλῶν· τὴν πατρίδα δὲ οὐκ ἐλάσσω παραδώσω, πλείω δὲ καὶ ἀρείω ὅσης ἂν παραδέξωμαι. Μέχρι τελευταίας ρανίδος.

ΕΛΕΛΕΥ!

* * *

Διαβάστε:
+ Ελληνική ιθαγένεια, πολιτικά δικαιώματα και λαθρομετανάστευση (τοῦ Κωνσταντίνου Π. Ρωμανοῦ,
καθ. Πανεπιστημίου Αἰγαίου, ἐφημ. «Το Παρόν», 29-11-2009 (συγγραφεὺς τοῦ ἐξαιρετικοῦ βιβλίου «Εθνοκτονία εν εξελίξει»)
+ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ για τους μετανάστες. Δεν είναι το τσιφλίκι του παππού σας. (AntiNews, τοῦ FactorX)
+ Οι ψυχροί «εκτελεστές» της ελληνικής κοινωνίας (τοῦ Θύμιου Παπανικολάου, περιοδικό «Ρεσάλτο»)
+ Δεν σκοπεύουμε να αυτοκτονήσουμε. ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΤΩΡΑ! (Δεξί Εξτρέμ)
+ Δημοψήφισμα (Ταμπούρι)
+ Βιασμός του Ελληνισμού προ των Πυλών...! (Ελλήνων Αφύπνιση)
+ Niko Ago και Αθηναίος: Οταν η λογοκρισία μας βολεύει, είναι καλή (α-εργώδες)
+ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΦΙΜΩΣΗΣ ΤΟΥ ΜΠΛΟΓΚΕΡ ΑΘΗΝΑΙΟΥ ΑΠΟ ΑΥΤΟΑΠΟΚΑΛΟΥΜΕΝΟ ΑΛΒΑΝΟ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΤΗΣ ΑΥΓΗΣ (Εγκληματικότητα)
+ Απίστευτο! Το ΚΚΕ διαμαρτύρεται και ζητάει την νομιμοποίηση όλων των λαθρομεταναστών... (Vendeta)
+ 960.000 αλλογενείς (μερικοί χειροκροτούν τον Υπουργό Ραγκούση) πλέον θα ψηφίζουν... (Ακρίτας)
+ ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΝΕΟ ΑΣΤΕΙΟ "ΞΕΚΑΘΑΡΟ" ΜΗΝΥΜΑ ΠΟΥ ΕΣΤΕΙΛΕ Ο ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ ΣΤΟΥΣ ΔΙΑΚΙΝΗΤΕΣ ΛΑΘΡΟΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ! ΠΡΟΣΟΧΗ ΜΟΝΟ ΜΗ ΠΕΘΑΝΕΤΕ ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΛΙΟ! (Υγρό Πυρ)

Ὁ παράλληλος πόλεμος

Γράφει ὁ Ἀνδρέας Φαρμάκις:

Όλα τα σύνορα της Ελλάδος αμφισβητούνται -από βορρά με το σκοπιανό και την Θράκη, τα ανατολικά σύνορα του Αιγαίου και τα νότια στην Κύπρο. Μόνο το Ιόνιο μένει.

Η αμφισβήτηση αυτή πρώτα απ' όλα μαρτυράει την αδυναμία μας. Έχουν μυρίσει πτώμα τα όρνια και μαζεύονται από πάνω του.

Ταυτογχρόνως αμφισβητούνται και τα εσωτερικά σύνορα της Ελλάδος -η ιστορία, η εθνική ταυτότητα των Ελλήνων, η ξεχωριστή κοσμοθεωρία τους -αυτό που με άλλα λόγια ονομάζουμε πολιτισμό και τρόπο ζωής- που δεν αναφέρεται πρωτίστως στην επιφάνεια αλλά σε κάτι βαθύτερο, στην ποιότητα του αιθέρα που εικπνέουμε -στα όνειρά μας και στο περιεχόμενο της ψυχής μας.

Τα δύο αυτά πάνε μαζύ -τα σύνορα του έξω κόσμου και τα σύνορα εντός-, μένουν αξεχώριστα. Σαν τον άνθρωπο και την σκιά του στον ήλιο.

Είναι ένας πόλεμος -ταυτογχρόνως υλικός και μεταφυσικός- και συμβαίνει εδώ και μαζύ εκεί -στον παράλληλο κόσμο του πνεύματος- στο μυστικό σύμπαν απ' όπου αντλήσαμε το σχέδιο της Ακροπόλεως, τον Ηνίοχο των Δελφών, τις γραμμές των εκκλησιών του Αιγαίου, τις αγιογραφίες του Θεοφάνη και του Πανσέληνου, τα λόγια του Διγενή και των δημοτικών μας τραγουδιών.

Εκεί -και όχι εδώ- θα κριθή η έκβασι του πολέμου- εκεί θα ηττηθούμε ή θα πεθάνουμε.

Κρυφὸ Σχολειό

Ἀπὸ τὸ ἄρθρον τοῦ Δημήτρη Νατσιοῦ στὸ Ἀντίβαρο, «Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ καὶ Δημοτικὸ Σχολεῖο», κρατῶ τὴν τελευταία παράγραφο. Γειά σου δάσκαλε!

«Πιστεύω, ακραδάντως, πως η μόνη λύση, μια και βιώνουμε μια νέας μορφής Τουρκοκρατία, κατά τον αείμνηστο Μ. Χατζηδάκι, είναι το «Κρυφό Σχολειό». Παράδειγμα: Όταν διδάσκω Έκτη Δημοτικού, τις δύο «ελεύθερες» εβδομαδιαίως ώρες της λεγόμενης «ευέλικτης ζώνης», τις αφιερώνω στη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών. (Εδώ και μια δεκαετία). Δεν χρειάζεται να είσαι «κλασικός» φιλόλογος για να τα διδάξεις σε παιδιά του Δημοτικού. Επιμένω περισσότερο στα κείμενα. Επιλέγω τους ωραιότατους και διδακτικότατους μύθους του Αισώπου ή Ευαγγελικές Περικοπές (αμφότερα προγραμμένα από την «ύλη του σχολείου»), βάζω τους μαθητές να αντιγράψουν και να διαβάσουν το κείμενο (για να «σπάσει» η γλώσσας τους) και στη συνέχεια προσπαθούμε να το μεταφράσουμε, για να κατανοήσουν την συνέχεια, το αδιάλειπτο της γλώσσας μας. Κατόπιν διδάσκω απλούς κανόνες τονισμού και, όσο εγκολπώνονται οι γνώσεις, προχωρούμε σε κλίσεις ουσιαστικών και ρημάτων. (Τις πιο απλές και ομαλές μορφές των κλίσεων).Τι παρατήρησα κατά την διάρκεια της διδαχής των αρχαίων ελληνικών; Οι μαθητές μου με ζήλο, μεράκι, φιλότιμο, θα έλεγα και συγκίνηση, προσεγγίζουν τα προγονικά θησαυρίσματα. Καμαρώνουν κιόλας, γιατί σ’ αυτούς έλαχε η τιμή να είναι οι κληρονόμοι της εξαίσιας γλώσσας. Τους διαβάζεις «και ελθόντες εις την οικίαν είδον το παιδίον μετά της Μαρίας της μητρός αυτού και πεσόντες προσκύνησαν αυτώ…», από το κατά Ματθαίον, το κατανοούν αμέσως και χαίρονται. Και πώς αλλιώς. Μιλούν την γλώσσα των αγγέλων, την ελληνική «επειδή οι άγγελοι δεν ξέρουνε γλώσσες. Μιλάνε μεταξύ τους με μουσική». (Βρεττάκος, «Η ελληνική γλώσσα»). Επιπροσθέτως την ώρα του μαθήματος επικρατεί απόλυτη ησυχία, σχεδόν ευλαβική. Γιατί; Διότι, κατ’ αρχάς, τα κείμενα μοσχοβολάνε από αξίες. Δεύτερον. Όταν ζητάς από τους μαθητές να γράψουν τη λέξη, για παράδειγμα, «υγρός», πρέπει να σκεφτούν δύο κανόνες. Την δασεία του ύψιλον και την οξεία της βραχύχρονης συλλαβής. Έξοχη διανοητική άσκηση. Ο νους πειθαρχεί, δεν αλητεύει εδώ κι εκεί. Και το σημαντικότερο, όπως προείπα, γεμίζει χαρά η υποτυπώδης αυτή μάθηση τα παιδιά. (Το πλατωνικό «τέρπειν και διδάσκειν»). Σήμερα τα σχολεία υποφέρουν από απειθαρχία, γιατί δεν την αντικρίζουν πουθενά τα παιδιά. Το κύρος των δασκάλων είναι ανύπαρκτο, λόγω αδιαφορίας ή και ανικανότητας - τέχνη το διδάσκειν – τα βιβλία, με την παρδαλή ύλη τους, αποβαίνουν συντελεστές και πολλαπλασιαστές της περιρρέουσας ασημαντοκρατίας. Αποχαυνώνουμε τους μαθητές μας διδάσκοντάς τους κάτι έντυπες λίγδες – «μακαρόνια με κιμά» ή «οδηγίες χρήσης καφετιέρας» - και ουσιαστικά τους περιφρονούμε. Γράφει σοφός άνθρωπος: «Όταν ο κουκουλοφόρος νεαρός - μαθητής πετροβολεί μια τζαμαρία, αναγκάζει τα αντικείμενα να τον χειροκροτήσουν ή να τον προσέξουν, μια και οι πάντες τον αγνοούν» και κυρίως το σχολείο. Πώς, αλήθεια, μπορεί να εξηγηθεί η σύλληψη μαθητών Δημοτικού για βιοπραγίες;»

Τὸ τελευταῖον ΟΧΙ

Τάσσος Παπαδόπουλος

Ανεξαρτήτως ποιός έκανε αυτό το απίστευτο έγκλημα,
είναι προφανές ότι και εκεί
το ίδιο παραμύθι της Χρυσής Αυγής.
Χρυσαυγίτες αξιωματικοί αρπάξανε τα κόκκαλα - παραμύθι
για ηλιθίους.
Ρουμάνοι κλέφτες;
Εξωγήϊνοι πιθανότερο.

Μόνο μην ακουστεί η λέξη. Τούρκοι.
Προσοχή, ο σκύλος δαγκώνει.
Όλα τα γιουσουφάκια ξαπλωμένα περιμένουνε τον αφέντη τους.

...

Εγώ λέγω
ότι δεν είναι χειρότεροι οι πληρωμένοι
προδότες
που κατασκευάζουνε σενάρια
και ετοιμάζουνε λύσεις
τύπου καρανάν -
χειρότεροι είμαστε εμείς που τόσο τρέμει
ο κώλος μας -
ώστε δεν τολμάμε να
υποθέσουμε το πιθανότερο.
ΤΟΥΡΚΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΤΥΜΒΩΡΥΧΟΙ.

Πού καταντήσαμε!

...

Kαι η φοβερή δήλωσι νεοθωμανού.

Σε δηλώσεις του μετά το τρισάγιο στον συλημένο τάφο του Τάσσου Παπαδόπουλου, ο κ. Κουβέλης σημείωσε ότι «στη Δημοκρατία δεν διαπραγματευόμαστε και δεν συζητάμε με κανένα που κατεβάζει το επίπεδό του με τέτοιες πράξεις».

«Κατέβασε το επίπεδό του»!

Να κλάψουμε ή να γελάσουμε;

(Ἀνδρέας Φαρμάκις)

Πρόσωπα τοῦ 1940

Ὁ Ἰωάννης Μεταξᾶς στὴν εἴσοδο τοῦ Στρατηγείου (ξενοδοχεῖον «Μεγάλη Βρεταννία»). Ὁ λαὸς ἐπευφημεῖ. Λάμπει ἀπὸ ἀγαλλίασι καὶ ὑπερηφάνεια τὸ πρόσωπον τοῦ κυβερνήτου.

Τί εἶναι αὐτὸ ποὺ καθρεπτίζεται στὸ πρόσωπό του; Τὰ μηνύματα τῆς νίκης ἀπὸ τὰ βουνά τῆς Πίνδου; Ναί. Καὶ πάνω ἀπ᾿ ὅλα, αὐτὰ τὰ πρόσωπα. Αὐτό, τὸ ἕνα πρόσωπο, τοῦ Ἕλληνα ὅλων τῶν ἐποχῶν:

«Εὐαγγελίστηκα τὴν Ἑλλάδα», ἔγραψε ὁ Κώστας Οὐράνης.

Ὦ Ἕλληνα! Ἕνα τέτοιο βλέμμα, καὶ σαρώνεται ἡ φλυαρία καὶ ἡ μιζέρια καὶ ἡ παρακμὴ μισοῦ αἰῶνος· ἕνα τέτοιο βλέμμα καί λάμπει ὁ ἥλιος μετὰ τὴν μαύρη καταχνιά.

Σηκωθεῖτε Ἕλληνες! Ψηλὰ τὶς Σημαῖες!

Σημείωσις:

Πολὺ περισσότερες φωτογραφίες καὶ ἱστορικὰ στοιχεῖα μπορεῖτε νὰ βρεῖτε στὸν δικτυακό τόπο μου Η ΕΛΛΑΣ ΤΟΥ ΟΧΙ.
Ἔχω προσθέσει καὶ ἀνανεώσει ἀπὸ πέρισυ τὰ ἀφιερώματα:

+ Φωτογραφίες καὶ ντοκουμέντα ἀπὸ τὸ Ἔπος τοῦ ᾿40
+ Ὁ πόλεμος τοῦ 1940 μὲ τὸ πινέλο του Ἀλέξανδρου Ἀλεξανδράκη
+ Τὰ ὀστὰ τῶν ἡρώων μας
+ Ἐαρινὴ ἐπίθεσις καὶ Ὕψωμα 731
+ Οἱ ἀλβανοτσάμηδες τῆς περιοχῆς Παραμυθιᾶς καὶ ἡ Κατοχή
+ Τὸ ΟΧΙ μὲ τὴν πένα τοῦ Γεωργίου Ἀ. Βλάχου

Οἱ φωτογραφίες τῶν Ἑλλήνων στρατιωτῶν στὸ παρὸν σημείωμα ἐλήφθησαν ἡ πρώτη καὶ ἡ τέταρτη ἀπὸ τὸ greekmilitary.net, ἡ δὲ δεύτερη καὶ ἡ τρίτη ἀπὸ τὸ περιοδικὸν «Ἱστορικὰ Ἀρχεῖα».

Οἱ ἀλβανοτσάμηδες τῆς περιοχῆς Παραμυθιᾶς καὶ ἡ Κατοχή

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Π. ΠΑΥΛΙΔΗΣ

ΟΙ ΑΛΒΑΝΟΤΣΑΜΗΔΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ ΚΑΙ Η ΚΑΤΟΧΗ

ΓΕΓΟΝΟΤΑ, ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΙ ΘΥΣΙΕΣ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ

(Ἰδιωτικὴ ἔκδοσις Ἀλεξάνδρα Παυλίδη-Θωμᾶ, Φεβ. 2009, σελίδες 208. Ἐπανέκδοσις τοῦ βιβλίου τοῦ Β. Παυλίδου, «Οἱ Ἀλβανοτσάμηδες τῆς περιοχῆς Παραμυθιᾶς καὶ ἡ Κατοχή», β' Βραβεῖον Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν, 1957. Παραγγελίες: Ἀλεξάνδρα Παυλίδη-Θωμᾶ, email , τηλ./φαξ παραγγελιῶν 210 5025933, καλοκαίρι τηλ. 2658 0 51129, τιμὴ 15 εὐρὼ γιὰ μαθητές, φοιτητές, ἐκπαιδευτικούς, 25 εὐρώ γιὰ ἰδιῶτες, συμπεριλαμβανομένων τῶν ἐξόδων ἀποστολῆς/ ἀντικαταβολῆς.)

---

Συνέντευξις

(Μελίνα Καραπαναγιωτίδου, ἐφημ. «Κεντρὶ τῆς Μακεδονίας», προδημοσίευσις στὸ ἱστολόγιο taxalia, 8-5-2009.)

Το βιβλίο του Βασίλη Παυλίδη «Οι Αλβανοτσάμηδες της περιοχής Παραμυθιάς και η Κατοχή» αποτελεί μια βραβευμένη, πολύτιμη μαρτυρία, ενός ανθρώπου που έζησε όσο λίγοι από κοντά την τραγωδία του ηπειρωτικού ελληνισμού τα χρόνια της κατοχής. Το βραβευμένο από την Ακαδημία έργο, κυκλοφόρησε πρόσφατα από τους απογόνους του συγγραφέα, που θεωρούν ότι το θέμα των Αλβανοτσάμηδων δεν έχει ακόμη τελειώσει.

«Θέλαμε χρόνια να βγει αυτό το βιβλίο. Ο πατέρας μου το έγραψε γιατί πίστευε ότι θα προσφέρει στον τόπο. Πρώτα έβαζε τον τόπο. Έτσι σκεφτόταν και έτσι μας έμαθε και μας. Ήξερε επίσης, και αυτό είναι βασικό και για μας, ότι αργά ή γρήγορα θα άρχιζε η προσπάθεια για τον εξωραϊσμό των ενόχων. Έπρεπε λοιπόν να είμαστε έτοιμοι, να έχουμε επιχειρήματα, να σώσουμε τη φωνή όσων υπέστησαν τα πάνδεινα από τους αλβανοτσάμηδες.»

Η Αλεξάνδρα Παυλίδου-Θωμά, μιλά με πάθος και συγκίνηση για τον πατέρα της. Της το λέω και μου απαντά πως αυτό το πάθος είναι κληρονομικό. Χαρούμενη που επιτέλους κρατά στα χέρια της το πολύτιμο για ένα από τα εθνικά μας θέματα βιβλίο, συγκινημένη -«τώρα αναπαύτηκε και ο πατέρας μου»- πιστεύει ότι η έκδοση προσφέρει ένα ακόμη όπλο στο οπλοστάσιο του υπουργείου Εξωτερικών, όταν το θέμα των Αλβανοτσάμηδων ξανάρθει στην επιφάνεια.

«Στην αρχή προσπαθήσαμε να βρούμε εκδότη, αλλά οι προσπάθειές μας δεν ευοδώθηκαν. Εν τέλει, μετά την έκδοση, πριν λίγα χρόνια, ενός βιβλίου που μαγείρευε τα εγκλήματα και τις τραγωδίες που έζησαν οι ηπειρώτες από τους δοσίλογους αλβανοτσάμηδες και αποπειρούνταν συμψηφισμούς, αποφασίσαμε όλα τα αδέλφια μαζί ότι έπρεπε οπωσδήποτε να βγει το βιβλίο. Αν η πολιτική του τόπου, όπως μας δίδαξε ο εθνικός μας ποιητής, οφείλει να υπηρετεί την αλήθεια, ό,τι κάνουμε για να σωθεί και να διαδοθεί αυτή η αλήθεια είναι εν τέλει ιερό.»

---

Ἐκδοτικὸν σημείωμα - Παραγγελίες

Το βιβλίο του Βασίλη Παυλίδη «Οι Αλβανοτσάμηδες της περιοχής Παραμυθίας και η Κατοχή», γράφτηκε μετά από παράκληση του Δήμου Παραμυθίας και, όπως σημειώνει ο συγγραφέας, «ως μικρή προσφορά εις την γενέτειράν» του. Ο συγγραφέας γνώριζε άριστα το θέμα. Βάσει του κατηγορητηρίου και του ημερολογίου εγκλημάτων που κατέθεσε πρώτος αυτός στο Ειδικό Δικαστήριο δοσιλόγων των Ιωαννίνων (ακολούθησαν οι αδελφοί Μητσιώνη), καταδικάστηκαν οι εγκληματίες του πολέμου. Ας αναφερθεί για την ιστορία ό,τι πρόκειται για την απόφαση 344/23/5/1946.

Μετά από αυτό, ο Βασίλης Παυλίδης έκανε έρευνα ιστορική της περιοχής και των γεγονότων και συνέγραψε το βιβλίο, το οποίο ξεκίνησε το 1945 και παρεδόθη στο Δήμο το 1947. Κατόπιν, το 1955 κατατέθηκε στην Ακαδημία Αθηνών. Δύο χρόνια αργότερα, το 1957, έτυχε του δευτέρου Βραβείου Ιστορίας της Ακαδημίας (αρ. Απ. 33054).

Το βιβλίο είναι μοναδικό από πολλές απόψεις. Γράφτηκε από άνθρωπο που μετείχε τόσο στους αγώνες όσο και στις πολιτικές αποφάσεις, αφού είχε οριστεί διοικητής Ντουσκάρας από το Ναπολέοντα Ζέρβα. Παράλληλα, ο Β.Π., μάρτυς αυτόπτης και αυτήκοος και κάποτε πρωταγωνιστής των κυριοτέρων γεγονότων, είχε ξεκινήσει ήδη από το 1932 να ερευνά, να μελετά και να συγγράφει την ιστορία των Αλβανοτσάμηδων, με τη συνέπεια που διακρίνει όλο το ιστορικό του έργο. Αρκεί να αναφερθεί ότι, για λόγους αρχής και αντικειμενικότητας, αποφεύγει να αναφερθεί στον εμφύλιο όπου εκφεύγει του συγκεκριμένου θέματος.

Με ακρίβεια, σεβασμό στην αλήθεια και με καθαρό βλέμμα καταγράφει ενέργειες, σχέσεις, εγκλήματα, αιτίες και αφορμές, μάχες και συγκρούσεις, όλο το χρονικό της προδοσίας και των εγκλημάτων πολέμου όπως και τον αγώνα, τον ηρωισμό και την αυτοθυσία των Ελλήνων της περιοχής ώστε να επιβιώσουν και να ελευθερωθούν από το φασιστικό και ναζιστικό ζυγό.

Tο εξώφυλλο του βιβλίου είναι έργο του ζωγράφου - αγιογράφου Γιάννη Θωμά, εγγονού του συγγραφέα. Ο Γιάννης Θωμάς έχει αγιογραφήσει πολλές εκκλησίες στην Ήπειρο και αλλού, μεταξύ των οποίων οι Ιεροί Ναοί Αγ. Παρασκευής Κοσμηράς, Αγ. Σπυρίδωνος Νεοχωρόπουλου, Αγ. Κυριακής Πολυδώρου. Έχει επίσης κάνει πλήθος εκθέσεων ζωγραφικής, φορητών Αγιογραφιών, εικονογραφήσεων, και έχει εκπροσωπήσει τη χώρα μας σε διεθνή έκθεση, κατακτώντας την πρώτη θέση.

Προχωρήσαμε στην έκδοση του βιβλίου γιατί πιστεύουμε ότι έχει πολλά να προσφέρει τόσο στην αποκατάσταση της αλήθειας στο διαρκώς επανερχόμενο ζήτημα των Αλβανοτσάμηδων όσο και στην πολιτική του τόπου, που όπως μας δίδαξε ο εθνικός μας ποιητής, οφείλει να υπηρετεί την Αλήθεια. Θα αποστείλουμε έναν αριθμό σε οργανισμούς και βιβλιοθήκες και περιορισμένα αντίτυπα θα διατεθούν προς πώληση με αντικαταβολή σε όσους εκφράσουν ενδιαφέρον. Θα τηρηθεί αυστηρή σειρά προτεραιότητας.

Αλεξάνδρα Παυλίδου - Θωμά

Γράμμου 106
13123 Ίλιον - Αθήνα

email παραγγελιών:
Τηλ./φαξ παραγγελιών: 210 5025933
Καλοκαίρι - τηλ.: 2658 0 51129

Το βιβλίο διατίθεται στην τιμή των 15 ευρώ σε μαθητές, φοιτητές, δασκάλους και καθηγητές, στην τιμή των 25 ευρώ για λοιπούς ιδιώτες και στην τιμή των 35 ευρώ για δημόσιους οργανισμούς και εταιρίες. Στην τιμή περιλαμβάνονται τα έξοδα αποστολής/ αντικαταβολής.

---

Βιογραφικὸν συγγραφέως

Ο Βασίλης Παυλίδης ή Παύλου γεννήθηκε το 1914 στην Παραμυθιά Θεσπρωτίας. Το 1932 έλαβε το δίπλωμα του πενταταξίου Διδασκαλείου Ιωαννίνων. Εργάστηκε ως δάσκαλος και παράλληλα ξεκίνησε να καταγράφει στοιχεία της λαογραφίας της Ηπείρου. Μιλούσε γαλλικά, ιταλικά, αρβανίτικα (αλβανικά) και κάποια τούρκικα. Επεδίωξε να διδάξει εκτός πόλεων και κυρίως σε αρβανιτόφωνα χωριά. Προπολεμικά κάνει την εμφάνισή του στα γράμματα με άρθρα και μελετήματα στον Τύπο της Παραμυθιάς, στο Θεσπρωτικό Βήμα και κατόπιν στον Τύπο των Ιωαννίνων και της Αθήνας. Κατά καιρούς αρθρογράφησε στις εφημερίδες Ακρόπολη, Απογευματινή, Βραδυνή, Εμπρός κ.ά. για θέματα Ιστορίας και Λαογραφίας. Είχε λάβει τέσσερα βραβεία της Ακαδημίας Αθηνών, ένα εκ των οποίων για την εργασία του «Οι Αλβανοτσάμηδες της περιοχής Παραμυθίας και η Κατοχή», την οποία υπέβαλε το 1955 (βραβείο 1957). Η εργασία αυτή κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 2009 από την οικογένειά του.

Ήταν συνειδητός οπαδός της αστικής δημοκρατίας, την οποία υπερασπίστηκε πάντα. Δικάστηκε από το Μεταξικό καθεστώς διότι του ασκούσε κριτική και αρνήθηκε να μετάσχει στη δημιουργία της ΕΟΝ. Πολέμησε κατά των Ιταλών το 1940 και κατόπιν, κατά την περίοδο της Κατοχής, πολέμησε τους κατακτητές από τις γραμμές του ΕΔΕΣ. Υπηρέτησε ως πολιτικός διοικητής Ντουσκάρας και διαφωτιστής, διορισθείς από τον Ναπολέοντα Ζέρβα. Για τη δράση του έχει τιμηθεί με μετάλλιο εξαιρέτων πράξεων, μετάλλιο ανδρείας, μετάλλιο ανδραγαθίας κ.α. Το 1973 του προτάθηκε υφηγεσία στη Φιλοσοφική Σχολή Θεσσαλονίκης, την οποία αρνήθηκε για λόγους συνείδησης.

Νυμφεύθηκε τη Βιργινία Κούκια. Απέκτησαν πέντε παιδιά και επτά εγγόνια. Πέθανε στις 30 Σεπτεμβρίου 1983.

---

Περιεχόμενα βιβλίου

(σελίδες 208)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Πρόλογος του συγγραφέως - Αλβανοτσιάμηδες και καταγωγή των - Τα γεγονότα από το 1922 μέχρι το 1924 - Περίοδος από το 1924 μέχρι το 1940

ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ 1940

Ο φόνος του Νταούτ Χότζια - Η δράσις των συμμοριών κατά το 1940 - Πυρπόλησις καταστημάτων εν Παραμυθία - Οι Παραμυθιώτες κατά το 1940-41

ΤΑ ΚΑΤΟΧΙΚΑ ΕΤΗ 1941 ΚΑΙ 1942

Είσοδος εχθρικών στρατευμάτων στην Επαρχία - Η συμπεριφορά των τσιάμηδων - Επίτακτα ζώα - Κατάληψις αγρών - Ληστείαι - Τα γεγονότα του Σκανδάλου - Οι διερμηνείς - Μετριοπαθείς και αδιάλακτοι - Φόνος του Γασίμ Σαντήκ - Ο Μπαλούμης πρώτος αντάρτης - Φόνος του Τεφήκ Κεμάλ - Η τυραννία εντείνεται - Η σύλληψις του Κάτσιου - Συνέχεια διώξεων - Γκρίκα, Ψάκκα, Νικολίτσι - Ο τυφεκισμός του Ν. Θωμαΐδη - Συμπλοκή Φεήμ Άγου και αδελφών Σοφία - Δραγάνη - Γαρδίκιον και Αγορά - Ανασκόπησις των ετών 1941 και 1942

ΚΑΤΟΧΙΚΟΝ ΕΤΟΣ 1943

Εμφάνισις ΕΑΜ και ΕΔΕΣ - Τα γεγονότα του Ματζαρίου - Προετοιμασία Ελλήνων και Ιταλών προς σύγκρουσιν - Μάχη Σκάλας και Ποπόβου - Η νίκη - Συνέπειαι της μάχης - Αλβανικαί παρασπονδίαι - Γερμανοί στην Ήπειρο - Αλλαγή αλβανικής πολιτικής - Η καταστροφή του Φαναρίου - Κακουργημάτων συνέχεια - Συνθηκολόγησις της Ιταλίας - Τυφεκισμός των 9 εν Παραμυθία - Φόνος του Δράκου - Σύλληψις Ζερβοχωριτών - Φόνος του Νικολάου Ζωγράφου, Απόδρασις Ηρ. Σουλιώτη - Αντίποινα των Ελλήνων - Εκτέλεσις Γεωργίου και Κων/νου Μαραζοπούλου - Τρίτη μάχη στην Σκάλα - Πυρπόλησις της Σελλιανής - Εκτέλεσις των 49 προκρίτων στην Παραμυθιά - Κακουργιών συνέχεια - Η κατάστασις εις τους πρόποδες του όρους Γκορίλα - Μάχη Ζερβοχωρίου της 5-11-1943 - Μάχη Προδρομίου Βέλλιανης 7-11-1943 - Συμπλοκαί Ζυγαριάς - Ζαλλόγγου - Ρήξις ΕΑΜ και ΕΔΕΣ - Ανασκόπησις του έτους 1943

ΤΟ ΚΑΤΟΧΙΚΟΝ ΕΤΟΣ 1944 - ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΙΣ ΠΡΟΑΙΩΝΙΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ

Ο ΕΔΕΣ αντεπιτίθεται. Πυρπόλησις Γαρδικίου Παραμυθίας - Εκτέλεσις Δήμα, Σουλούτα, Π. Κολιού, Λ. Γάκη - Μικροσυμπλοκαί Ιανουαρίου 1944 - Μάχη της Πετροβίτσας - Συλλήψεις εις Νεοχώρι - Φόνος του Ιωάννου Τάτση - Νέαι συνεννοήσεις με τους τσιάμηδες - Ο ΕΔΕΣ κτυπά - Απελευθέρωσις της Παραμυθιάς - Αι πεισματώδεις μάχαι της 30ής Ιουνίου - Τα προ της μάχης - Τομεύς Καφαλοβρύσου - Τομεύς Γρίκας-Δράγανης - Τομεύς Καρβουναρίου - Παρατηρήσεις επί της μάχης - Νέαι συνομιλίαι με αλβανούς - Μάχαι από 7-10 Αυγούστου 1944 - Μάχη Μενίνας - Απολογισμός της μάχης - Μάχαι της 24ης Αυγούστου - Μάχαι της 25ης Αυγούστου - Μάχαι εις Πλάσες και Στενό Σέλλιανης - Συμπλοκή εις Χάσμα Πετροβίτσας

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

ΕΓΓΡΑΦΑ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

---

Σχόλια - κριτική

(Φ.Ν. Μπουρλᾶς, 19-10-2009)

Εἶχα τὴν χαρὰ νὰ λάβω τὸ ἐξαιρετικὸ αὐτὸ βιβλίον ἀπὸ τὴν ἐγγονὴ τοῦ συγγραφέως, διδασκάλου καὶ ἀγωνιστοῦ τοῦ ΕΔΕΣ Βασιλείου Παυλίδου. Βιβλίον ἀποκαλυπτικὸν καὶ χρησιμότατον σήμερα ποὺ οἱ ἐπιβουλὲς τῶν πάσης φύσεως βορείων καὶ ἀνατολικῶν γειτόνων μας κατὰ τῆς Ἑλλάδος ἐντείνονται, ἐνῷ, ἀκόμη χειρότερα, στὸ ἐσωτερικὸν τῆς πατρίδος μας τὸ φρόνημα τοῦ λαοῦ μας ὑποσκάπτεται, ἡ ἐθνικὴ μας μνήμη ἀτονεῖ καὶ ἡ Ἱστορία μας διαστρεβλώνεται ἀπὸ τὸν κατεστημένο ἐθνομηδενισμό. Σήμερα ποὺ οἱ ἐχθροὶ καὶ ἐγκληματίες κατὰ τῆς πατρίδος μας καὶ τῶν προγόνων μας ἀναγορεύονται σὲ θύματα, τὰ δικαιώματά μας ἐπὶ τῆς σκλαβωμένης Βορείου Ἠπείρου θάπτονται ἐνῷ ὑφιστάμεθα ἀντιθέτως ἀξιώσεις ἐπὶ τῆς ἐλευθέρας Ἠπείρου ἀπὸ τοὺς φυγάδες ἐγκληματίες πολέμου ἀλβανοτσιάμηδες, ἡ ἱστορική μας παρακαταθήκη ἀποτελεῖ ὄχι μόνον σεβαστὴ κληρονομιὰ ἀπὸ τοὺς προγόνους μας ἀλλὰ καὶ ἀκλόνητο στήριγμα τῶν ἐθνικῶν μας δικαίων.

Ὁ συγγραφεὺς καταγράφει τὰ γεγονότα λεπτομερῶς καὶ μὲ ἀκρίβεια - ἀπὸ τὶς ζωοκλοπὲς μέχρι τοὺς φόνους ποὺ διέπραξαν οἱ κατοχικὲς δυνάμεις καὶ οἱ ἀλβανοτσιάμηδες συνεργάτες τους. Ὑπῆρξε μάρτυς τῶν γεγονότων καὶ ἀνέλαβε ἐξ ἀρχῆς μὲ εὐσυνειδησία τὸ ἔργον τῆς καταγραφῆς αὐτῆς, ἐπὶ τῶν στοιχείων ἀκριβῶς τῆς ὁποίας βασίστηκε τὸ Ειδικό Δικαστήριο δοσιλόγων των Ιωαννίνων (1946). Τὸ ἔργο του εξεδόθη σὲ βιβλίον τὸ 1957 κερδίζοντας τὸ β' Βραβεῖον τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν, καὶ ἀγαθῇ τύχῃ ἐπανεκδίδεται σήμερα.

Πέραν αὐτοῦ, ὅμως, παρουσιάζονται οἱ ἱστορικὲς συνθῆκες ποὺ καθόρισαν τὴν ἐξέλιξη τῶν γεγονότων. Ἡ μακραίωνη σύγκρουση Ἑλλήνων καὶ ἀλβανοτσιάμηδων καὶ ἡ ἐμπλοκὴ κατὰ σειρά Τούρκων, Ἰταλῶν καὶ Γερμανῶν. Ἡ ἀντίστασις τοῦ ΕΔΕΣ καὶ τοῦ ΕΛΑΣ, ἀλλὰ καὶ ἄλλων Ἠπειρωτῶν πατριωτῶν. Οἱ ἡρωισμοὶ ἀλλὰ καὶ οἱ προδοσίες. Οἱ ἀγῶνες καὶ οἱ θυσίες.

Θὰ διαβάσουμε γιὰ τὸ παρελθὸν τῶν ἀλβανοτσιάμηδων καὶ τὴν μακραίωνη σύγκρουσί τους μὲ τοὺς Ἕλληνες Ἠπειρῶτες. Γιὰ τὴν ἐπίβουλη ἐμπλοκὴ τῆς Ἰταλίας ἀπὸ τὸ 1917 καὶ τὴν μετατροπὴ τῶν ἀλβανοτσιάμηδων ἀπὸ ὀθωμανοὺς (τουρκαλβανοὺς) σὲ ἀλβανούς. Γιὰ τὸ πῶς οἱ ἀλβανοτσιάμηδες ἐκμεταλλεύθηκαν ἀμέσως τὴν κατοχή. Γιὰ τὸν Βασίλη Μπαλούμη, τὸν πρῶτο ἀντάρτη τῆς περιοχῆς (1941), πρὶν ἀπὸ τὸν ΕΔΕΣ καὶ τὸν ΕΛΑΣ. Γιὰ τὸν 14χρονο Χρῆστο Κάτσιο ποὺ ὑπέμενε τὰ βασανιστήρια «σὰν ἀρχαῖος Σπαρτιάτης ἔφηβος», ψάλλοντας τὸν ἐθνικὸ ὕμνο, τόσο ποὺ τὸν ἐθαύμασε ὁ Ἰταλὸς ταγματάρχης καὶ τὸν ἄφησε ἐλεύθερο. Τὴν δράσι τοῦ ΕΔΕΣ στὴν περιοχὴ ἀπὸ Δεκ. 1942. Τὴν μάχη τῆς Σκάλας (21-5-1943), πρώτη μεγάλη νίκη ἐπὶ τῶν Ἰταλῶν. Τὴν ἀνάληψι τῆς ἀρχῆς ἀπὸ τοὺς Γερμανοὺς (Ἰούλ. 1943) καὶ τὴν συνθηκολόγησι τῆς Ἰταλίας (Νοέμ. 1943). Τὴν ἐκτέλεσι τῶν 49 προκρίτων τῆς Παραμυθιᾶς. Τὶς ἰδιοτελεῖς ἐπιδιώξεις τοῦ ΕΛΑΣ καὶ τὶς συνεννοήσεις του μὲ τοὺς Ἀλβανούς, ἀπὸ τὸν Σεπτ. 1943. Τὶς μάχες μὲ τοὺς Γερμανοὺς τὸν Νοέμ. 1943. Τὴν ρήξι ΕΑΜ καὶ ΕΔΕΣ (Ὀκτ. 1943). Τὴν μάχη τῆς Πετροβίτσας (Μάρτ. 1944), ὅπου οἱ ΕΔΕΣίτες Γρηγ. Ζιάγκας, Ἰω. Κάλης καὶ λίγοι ἀκόμη, ἐκμεταλλευόμενοι τοὺς λαβυρίνθους τῶν βράχων τῆς περιοχῆς, ἐμφανίζονταν σὰν δαίμονες ἀπὸ τὸ πουθενὰ καὶ ἔσπερναν τὸν θάνατο σὲ Γερμανοὺς καὶ ἀλβανοτσιάμηδες, δημιουργώντας θρύλο. (Οἱ δὲ ἐχθροὶ ἔφυγαν ἠττημένοι, συλλαμβάνοντες ὡς... «τρόπαιον», «τὴν γραίαν Μαρία Ἀθανασίου καὶ τὸ ἐξ αἰγῶν ποίμνιόν της»!) Τὶς ἐδιαπραγματεύσεις ΕΔΕΣ καὶ ἀλβανοτσιάμηδων καὶ τὴν εὐφυῆ καὶ ἐθνικῶς ὑπεύθυνη στρατηγικὴ τῶν Ἠπειρωτῶν ΕΔΕΣιτῶν, συμμετέχοντος προσωπικῶς τοῦ συγγραφέως, ἡ ὁποία ἐξησφάλισε τὴν ἐπιβολὴ τῶν ἐθνικῶν δικαίων καὶ τὴν τιμωρία καὶ ἐκδίωξι τῶν ἐγκληματιῶν. Τὴν μεγάλη ἐπίθεσι τοῦ ΕΔΕΣ, τὴν ἀπελευθέρωσι τῆς Παραμυθιᾶς (Ἰούν. 1944) καὶ τὶς μάχες μὲ τοὺς ἀλβανοτσιάμηδες (30-6-1944). Τὴν μάχη τῆς Μενίνας (Αὐγ. 1944), μὲ δεκάδες Γερμανοὺς καὶ ἀλβανοτσιάμηδες νεκρούς. Τέλος, τὴν συμμαχία ΕΛΑΣ- ἀλβανοτσιάμηδων κατὰ τὴν στάσι τοῦ Δεκ. 1944 καὶ τὴν ἀπόπειρα ἐπιστροφῆς τῶν τελευταίων, μὲ τὴν στήριξι τοῦ ΕΛΑΣ, ἐξέλιξι ποὺ ἀπετράπη χάρη στὴν δυναμικὴ ἀντίδρασι τῶν Ἠπειρωτῶν. («Κατὰ τὴν στάσιν τοῦ Δεκεμβρίου 1944, ὑπερεκατὸν ἀλβανοτσιάμηδες, μετέχοντες τοῦ μικτοῦ τάγματος Σαράφη, ἐπετέθησαν κατὰ τοῦ ΕΔΕΣ, ὄχι πλέον ὡς ὑποτακτικοὶ τῶν Ἰταλῶν, Γερμανῶν ἢ τοῦ Μαζὰρ Ντίνου, ἀλλὰ ὡς... Ἑλληνικὸς Λαϊκὸς Ἀπελευθερωτικὸς Στρατός. Μὴ χειρότερα.»)

Ἐνδιαφέροντα συμπεράσματα προκύπτουν ἀβίαστα ἀπὸ τὰ στοιχεῖα:

α) Οἱ ἀλβανοτσιάμηδες ἦταν σὲ μακραίωνη σύγκρουσι μὲ τοὺς Ἕλληνες. Τὰ γεγονότα τῆς κατοχῆς ἦλθαν ὡς φυσικὸν ἐπακόλουθον τούτου.

β) Οἱ ἀλβανοτσιάμηδες ὑπῆρξαν ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ τῆς κατοχῆς ἐχθρικὴ δύναμις κατοχῆς καὶ τυραννίας. Μὲ τὴν ἀπελευθέρωσι ἔλαβαν τὴν δίκαιη καὶ ἀναγκαία τιμωρία.

γ) Ἡ ἀντίστασις στὴν Ἤπειρο καὶ εἰδικῶς στὴν περιοχὴ Παραμυθιᾶς ὑπῆρξε μέγα κατόρθωμα τοῦ ΕΔΕΣ, ὁ ὁποῖος ἐστηρίχθη σὲ ἐντόπιους Ἠπειρῶτες ἀγωνιστές ποὺ μάχονταν γιὰ τὶς οἰκογένειες καὶ τὰ σπίτια τους. Ἀντιθέτως, ὁ ΕΛΑΣ, μὴ στηριζόμενος τόσο σὲ ἐντόπιες δυνάμεις, ἀλλὰ καὶ δέσμιος τῶν κατευθύνσεων τῆς ἡγεσίας του, ἐξυπηρετοῦσε κατὰ κύριο λόγο τὰ γενικότερα συμφέροντά του καὶ ὄχι τὰ συμφέροντα τῶν Ἠπειρωτῶν. Αὐτὸ εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα, ἂν καὶ ὁ ΕΔΕΣ ἀνέλαβε δράσι στὴν περιοχὴ κατὰ τὰ τέλη τοῦ 1942 ἐνῷ ὁ ΕΛΑΣ ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τοῦ ἰδίου ἔτους, γρήγορα ὁ ΕΔΕΣ ἐκέρδισε τὸν τοπικὸ πληθυσμὸ καὶ τὸν ἔλεγχο τῆς περιοχῆς.

δ) Ὁ ΕΔΕΣ ἐξησφάλισε τὴν ἀπελευθέρωσι τῆς Ἠπείρου καὶ τὴν ἐπιβολὴ τῶν ἐθνικῶν συμφερόντων, πρᾶγμα ποὺ ἐτέθη σὲ σοβαρὸ κίνδυνο τὸν Δεκ. 1944, μὲ τὴν συμμαχία ΕΛΑΣ καὶ Ἀλβανῶν. (Καὶ δυστυχῶς, σημειώνουμε, ἐχάθη ἡ Βόρειος Ἤπειρος.)

Ὁ συγγραφεὺς ὑπῆρξε μαχητὴς τοῦ ΕΔΕΣ, πάνω ἀπ᾿ ὅλα Ἕλλην Ἠπειρώτης, καὶ δὲν διστάζει νὰ ἐπαινέσῃ τὰ ἀνδραγαθήματα τῶν τιμίων Ἠπειρωτῶν ΕΛΑΣιτῶν. Καταγγέλλει ὅμως, δικαίως, τὶς κινήσεις τοῦ ΕΛΑΣ ποὺ ἐπιβάλλονταν μὲ ἄλλους σκοπούς, ἀσχέτους τῶν ἀναγκῶν τοῦ τόπου.

Ἀπὸ τὸν συγγραφέα, τέλος, δὲν λείπει τὸ κοφτερὸ πνεῦμα καὶ τὸ δηκτικὸν χιοῦμορ.

Οἱ ἀλβανοτσιάμηδες παρομοιάζονται μὲ τὰ σαλιγκάρια τῆς βροχῆς: «Ὅπως μὲ τὶς ἀνοιξιάτικες ψυχάλες, ἐξαπατῶνται οἱ κοχλαὶ καὶ ἀνυψώνουν τὴν καφαλήν, οὔτω καὶ μὲ τὴν ἰταλικὴν προέλασιν τῶν πρώτων ἡμερῶν, οἱ ἀλβανοτσιάμηδες νομίσαντες ὅτι ἔσβησε ἡ Ἑλλάς, ἀπεκάλυψαν τὸν πραγματικὸν ἑαυτόν των.» (σελ. 24)

Καὶ τὰ ἀνδραγαθήματά τους; «Τὴν 22αν Αὐγούστου 1943 ὁ ἐκ Μαζαρακιᾶς φασιστοσυμμορίτης Τζαμαλῆ Μοῦρτος, ἀσκὼν τὸ ἀξιοπρεπὲς διὰ τοὺς ἀλβανοὺς ἐπάγγελμα τοῦ ληστοῦ, μὴ εὐρὼν ζῶα εἰς Φανάρι διὰ πλιάτσικο, ἀφοῦ ὅλα εἶχαν καταληστευθεῖ, ἦλθεν εἰς τὸ χωρίον Ραχούλιον Παραμυθίας καὶ ἥρπασεν τοὺς ἵππους τοῦ Χαραλάμπους Ἰωάννου.» (σελ. 90)

Στὸ ἐπίμετρον τοῦ βιβλίου παρατίθεται πληθώρα ἐγγράφων καὶ φωτογραφιῶν τῆς ἐποχῆς.

Ὅποιος ἐνδιαφέρεται γιὰ τὴν Ἱστορία τῆς περιοχῆς καὶ τῆς ἐποχῆς αὐτῆς, ἀξίζει δίχως ἄλλο νὰ προμηθευθῇ τὸ βιβλίον αὐτό.

Ἀναδημοσίευσις ἀπὸ τὸν δικτυακὸν τόπον Ἡ Ἑλλὰς τοῦ ΟΧΙ (1940-44), 20-5-2009.


Ἡ Ἑλλὰς τοῦ ΟΧΙ - Σελίδες Πατριδογνωσίας

Ἐπίσκεψις στὸ Μουσεῖον Ἀκροπόλεως

Εἶχα ὑποσχεθεῖ νὰ γράψω τὶς ἐντυπώσεις μου ἀπὸ τὸ νέον Μουσεῖον Ἀκροπόλεως. Μὲ ἕνα σφίξιμο στὴν καρδιὰ θὰ τὸ κάνω· πῶς ἀλλιῶς ὅταν ἡ Μητέρα ποὺ ἐγέννησε καὶ ἔθρεψε καὶ τὴν Ἀκρόπολι καὶ τὰ μνημεῖα καὶ τοὺς ἀνθρώπους αὐτοῦ τοῦ τόπου εἶναι πληγωμένη ἀπὸ τὶς πυρκαγιὲς καὶ τὴν ἀσυνειδησία μας;

Θὰ ἐπουλώσῃ ἡ Μητέρα μας τὶς πληγές της; Ναί, ἂν δὲν τὴν ἐγκαταλείψουμε ἐμεῖς τὰ παιδιά της. Καὶ τότε, καὶ αὐτὴ θὰ μᾶς ἐκπλήξῃ ξανά. Διαβάσατε τὶς προάλλες γιὰ ἕνα μικρὸ θαῦμα; Ἕνα μικρὸ φυτό, ποὺ ζεῖ, λένε, μόνον στὴν Ακρόπολι καὶ πουθενὰ ἀλλοῦ στὸν κόσμο (micromeria acropolitana) καὶ ἐθεωρεῖτο ἐξαφανισμένο ἐδῶ καὶ ἑκατὸ χρόνια, βρέθηκε ξανά! (Βλ. «Ἡ Καθημερινή», 8-8-2009.) Δὲν εἶναι θαυμάσιο, σὰν νὰ βρέθηκε χαμένος λίθος ἀπὸ τὴν ζῳφόρο τοῦ Παρθενῶνος; Κάποια μικρὴ νύμφη, ἀκόλουθος τῆς Παλλάδος καὶ προστάτις τοῦ τόπου, εἶναι σίγουρα ἀκόμη ἐδῶ, μαζὶ μὲ τὸ μικρὸ φυτό, θὰ ἔλεγαν οἱ ἀρχαῖοι.

Τὸ ἐκκλησάκι. Ἄποψις ἀπὸ τὴν Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου.
Ἀρχαῖοι ἐπιχθόνιοι δαίμονες καὶ πολιοῦχοι ἅγιοι, προστάτες τοῦ ἱεροῦ τόπου.
(Τὸ ἄλλο ἐκκλησάκι, τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, ἀφιερωμένο στοὺς ἥρωες πεσόντες τῆς χωροφυλακῆς Μακρυγιάννη, κατεδαφίστηκε τὸ 2002, γιὰ νὰ χτισθῇ τὸ Μουσεῖον. Θυσία γιὰ τὸ μεγάλο ἔργο.)

Ἀλλὰ ἂς διαβοῦμε τὶς πύλες τοῦ ἀμφιλεγόμενου Μουσείου. Τόσες καὶ τόσες διαμάχες γιὰ τὰ ἀρχαῖα τοῦ στρατοπέδου Μακρυγιάννη (φαίνεται ὅτι τὰ προσέχει καὶ τὰ ἀναδεικνύει τὸ Μουσεῖο (ὅλα; σίγουρα κάποια ἔγιναν θυσία...), μὲ τὰ μεγάλα ὑποστυλώματα, τὰ ἀνοίγματα στὸ δάπεδο καὶ τὰ γυάλινα πατώματα), γιὰ τὰ κτήρια τῆς Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου (ἔγραψα σχετικῶς παλαιότερα, δεῖτε καὶ στὸ παρὸν τὶς φωτογραφίες), γιὰ τὸν ἀρχιτεκτονικὸ ρυθμὸ τοῦ κτηρίου. Κάποτε, ἀπόλυτος ὤν, θὰ ἔλεγα καὶ ἐγώ, μαζὶ μὲ καποιους φίλους ἑλληνοκεντρικούς, πᾶν μὴ νεοκλασσικόν, βαρβαρικόν. Δὲν θὰ τὸ ἔλεγα πλέον. Τὸ νεοκλασσικό, τὸν Παρθενῶνα, θὰ προσπαθοῦσε νὰ μιμηθῇ καὶ νὰ ἐπικαλύψῃ; Αυτὸ δὲν θὰ ἦταν ματαιοδοξία; Τὸ μοντέρνο, θὰ μοῦ πεῖτε ἀπὸ τὴν ἄλλη, προσπαθεῖ νὰ ἀντιπαρατεθῇ στὸν Παρθενῶνα ἐπιβάλλοντας τὸν δικό του ρυθμό; Ἂν τὸ ἔκανε, ναί, θὰ ἦταν πολὺ θρασύ. Εἶναι, πάλι, τὸ Μουσεῖο ὄμορφο ὡς κτήριο; Ὄχι. (Ὁ ὅλος χῶρος ἔχει προσεχθεῖ πάντως). Ἀλλὰ δὲν εἶναι αὐτὸ τὸ ζητούμενο! Δὲν θέλουμε νὰ προσέχουμε τὸ ἴδιο τὸ κτήριο τοῦ Μουσείου! Τὸ Μουσεῖο θέλει νὰ μᾶς δείχνει ἐκεῖ! Ἐκεῖ, ψηλὰ νὰ ὁδηγῇ τὸ βλέμμα μας!

Τὸ Μουσεῖον (ἀπὸ Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου), μὲ τὸν Παρθενῶνα νὰ καθρεπτίζεται ἐντυπωσιακῶς στὸ γυαλί, καὶ τὸ κτήριον Βάιλερ ἐμπρός.

Καὶ ἀντικρύζοντας τὸ Μουσεῖον ἀπὸ τὴν εἴσοδο τῆς Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου (παρεμπιπτόντως· ἐμεῖς τὸ ξέρουμε, ἀλλὰ πρέπει νὰ μποῦν ἐμφανεῖς πινακίδες στὸν σταθμὸ τοῦ μετρό· ὁ κόσμος ψάχνει τὴν εἴσοδο στοῦ Μακρυγιάννη), κάτω ἀπὸ τὸν λαμπερὸ ἥλιο, τὸ πρῶτο πρᾶγμα ποὺ αἰχμαλωτίζει τὸ βλέμμα μας εἶναι ἡ Ἀκρόπολις καὶ ὁ Παρθενῶν ποὺ καθρεπτίζονται ἐντυπωσιακῶς, κυρίαρχοι, στὰ τζάμια τῆς αἴθουσας τοῦ Παρθενῶνος! Αὐτὴ εἶναι ἡ ὀμορφιὰ καὶ ἡ δύναμις τοῦ Μουσείου. Τελικῶς ὁ κ. Τσουμὶ ἐπέτυχε.

Ἡ εἴσοδος τοῦ Μουσείου (Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου).

Κατεβαίνοντας τὰ σκαλιά, στὴν εἴσοδο τοῦ κτηρίου μᾶς καλωσορίζει ἡ ἀθηναϊκὴ γλαῦξ. Θαυμάσια ἔμπνευσις τῶν ἀνθρώπων τοῦ Μουσείου.

Ἡ ἀθηναϊκὴ γλαῦξ μᾶς ὑποδέχεται στὴν εἴσοδο τοῦ κτηρίου.

Γιὰ τὴν ἔκθεσι στὸ ἰσόγειο τῶν εὐρημάτων τῶν κλιτύων τῆς Ἀκροπόλεως, ἔχετε σίγουρα διαβάσει. Στὸ δάπεδο, τὰ ταπεινὰ κεραμικὰ ἀφιερώματα, γιὰ νὰ στεριώσῃ τὸ σπίτι - καὶ τὸ ἀρχαῖο καὶ τὸ νέο.

Ἀνεβαίνουμε τὰ σκαλιά, ὅπως καὶ τὸν λόφο τῆς Ἀκροπόλεως, στὸν πρῶτο ὄροφο, στὴν αἴθουσα τῶν ἀρχαϊκῶν. Μερικῶν ἀπὸ τὰ ἐκπληκτικότερα δημιουργήματα -γιὰ τὶς κόρες καὶ τοὺς κούρους μιλῶ- τῆς ἱστορίας τῆς γλυπτικῆς. Τὸ ἀρχαϊκὸ ἀέτωμα τοῦ ἀρχαίου νεῶ (μεταξὺ Παρθενῶνος καὶ Ἐρεχθείου· ἢ τοῦ προπαρθενῶνος - εἶναι ἀρχαιολογικὸ αἴνιγμα ἐὰν ὑπῆρξε προπαρθενῶν), μὲ τὸν Ἡρακλῆ, τοὺς λέοντες καὶ τὸν τρισώματο δαίμονα μὲ τὰ στοιχεῖα τῆς φύσης, δεσπόζει στὴν εἴσοδο τῆς αἰθούσης, καθὼς τὸ ἀντικρύζουμε καθὼς ἀνεβαίνουμε τὰ σκαλιά. Ἀντιθέτως, τὸ ἄλλο ἀρχαϊκὸ ἀέτωμα μὲ τὴν γιγαντομαχία, χάνεται κάπως μέσα στὴν μεγάλη αἴθουσα· οἱ γίγαντες φαίνονται μικροί.

Ἀνάμεσα στὸ λευκὸ, μεταφυσικὸ σχεδὸν φῶς τοῦ ἡλίου, τοὺς ἐπισκέπτες καὶ τοὺς κίονες τοῦ Μουσείου προβάλλουν ἐδῶ καὶ ἐκεῖ, παιγνιωδῶς, μειδιώντας μυστηριωδῶς ἀνάμεσά μας, οἱ ὄμορφες κόρες μὲ τὶς πτυχώσεις, τὰ σχέδια καὶ τὰ χρώματα τῶν χιτώνων τους καὶ τὶς πλεξοῦδες τῶν μαλλιῶν τους. Ὑπῆρχε ὁ φόβος ὅτι θὰ εἶναι ἀφιλόξενη γι᾿ αὐτὲς ἡ μεγάλη αἴθουσα. Ἀλλὰ μᾶλλον εἶχε δίκιο ὁ κ. Παντερμαλῆς τελικά. Ζοῦν καὶ περπατοῦν ἀνάμεσά μας, ἀνάμεσα στοὺς προσκυνητὲς τῆς Ἀκροπόλεως οἱ νέες καὶ οἱ νέοι αὐτοί, σὰν νὰ εἶναι συμπολίτες καὶ φίλοι μας, καὶ λάμπουν ἀπὸ ὀμορφιὰ καὶ χαρά. (Ἂν καί, φοβοῦμαι λίγο, ἐλπίζω ἀβάσιμα, ὅτι εἶναι κάπως ἀπροστάτευτες ἀνάμεσα στὸν κόσμο.) (Ἡ ἀγαπημένη μου εἶναι ἡ «κόρη μὲ τὰ μάτια τῆς σφίγγας», ἀναφερόμενη καὶ ὡς «κόρη μὲ τὰ ἀμυγδαλωτὰ μάτια». Τὴν ἐρωτικὴ ἐξομολόγησι τὴν εἶχα κάνει σὲ παλαιότερο σημείωμα.)

Ἡ κόρη μὲ τὰ ἀμυγδαλωτὰ μάτια, ~500 π.Χ.

Γιὰ τὶς δυναμικὲς Καρυάτιδες, τὴν ἀπαχθείσα ἀδελφή τους, καὶ τὶς πλεξοῦδες τους, σίγουρα γνωρίζετε.

Στὸν 2ο ὄροφο εἶναι τὸ ἑστιατόριο, ἡ ἐσωτερικὴ κλιματιζόμενη αἴθουσα καὶ ὁ ὑπαίθριος χῶρος (στὸν διαβόητο ἐξώστη), ἀλλὰ καὶ τὸ πωλητήριο. Συνιστῶ τὶς ἐξαιρετικὲς ἐκδόσεις (καὶ ἰδίως τὴν σειρὰ τῶν ὁδηγῶν, ὀκτὼ μικρὰ τομίδια) τῆς Ἐνώσεως Φίλων Ἀκροπόλεως. Ἐξαιρετικὴ ποιότητα. (Ἀπὸ τὰ ὑπόλοιπα τίποτε τὸ ἰδιαίτερο· λείπει ἀκόμη μιὰ ποιοτικὴ ἔκδοσι γιὰ τὸ ἴδιο τὸ Μουσεῖο.) Πωλητήριο ὑπάρχει καὶ στὸ ἰσόγειο - θὰ τὸ δεῖτε στὸ τέλος, κατὰ τὴν ἔξοδό σας ἀπὸ τὸ Μουσεῖον. Τὸ πωλητήριον τοῦ ἰσογείου ἔχει κυρίως κάρτες καὶ βιβλία γιὰ παιδιὰ (ὁρισμένα ποὺ ξεφύλλισα, γιὰ τὸν Μακρυγιάννη καὶ τὸν Περικλῆ, φαίνονται πολὺ καλά. Ὡραῖο αὐτὸ γιὰ τὸν Μακρυγιάννη· καὶ γιὰ τὴν Ἀκρόπολι καὶ γιὰ τὸ 1821 μαζί.)

Ἡ Ἀκρόπολις, ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὸ ὑπαίθριο ἑστιατόριο τοῦ 2ου ὀρόφου. Δεξιά, τὰ δύο κτήρια τῶν ὁποίων ἡ προτεινόμενη κατεδάφισις ξεσήκωσε πολλὲς ἀντιδράσεις. Ἀριστερά, ἡ πρεσβεία τῆς Ἰσπανίας.

Στὴν ταράτσα ἀπέναντι, ἕνα τσαντήρι. Ἀλλὰ τὶ δὲν θά ἔδινα γιὰ ἕνα βραδυνὸ καλοκαιρινὸ δεῖπνο ἐκεῖ!

Ἐξωτερικὴ ἄποψις τῆς αἰθούσης τοῦ Παρθενῶνος, ἀπὸ τὸν ὑπαίθριο χῶρο τοῦ 2ου ὀρόφου. Ἄνευ σχολίου.

Στὸν τρίτο ὄροφο εἶναι ἡ γυάλινη αἴθουσα τοῦ Παρθενῶνος. Ἡ ἀνάβασίς μας ὁλοκληρώνεται, ἐδῶ, ἔχοντας ἀνεβεῖ στὸ ὑψηλότερο σημεῖον τῆς Ἀκροπόλεως ὁ προσκυνητής, γίνεται στὸν Παρθενῶνα ἕνα μὲ τὸν ἡλιοφώτιστο οὐρανὸ καὶ τοὺς συμπαντικοὺς νόμους. Στὸ Μουσεῖον, οἱ μετῶπες, ἡ ζῳφόρος καὶ τὰ ἀετώματα σὲ διάταξι ἀκριβῶς ὅπως στὸν Παρθενῶνα. Κοιτάζετε τὸν Παρθενῶνα, κοιτάζετε καὶ τὴν ἐντὸς τοῦ Μουσείου προβολὴ του. Προσανατολίστε καὶ κάντε με τὸ νοῦ σας τὴν ὑπέρθεσι. Δὲν εἶναι δύσκολο. Ἡ ἀρχιτεκτονικὴ τοῦ χώρου καὶ τῶν κειμηλίων, καὶ ὁ Παρθενῶν δεσπόζων μέσα απὸ τὸ διάφανο γυαλὶ τῆς αἰθούσης, μᾶς τὸ ἐπιτρέπει.

Ἡ Ἀκρόπολις ὅπως φαίνεται μέσα ἀπὸ τὴν αἴθουσα τοῦ Παρθενῶνος.

Πηγαίνετε πρῶτα στὴν νοτιοδυτικὴ γωνία. Ἀπὸ ἐκεῖ ξεκινᾷ ἡ πομπὴ τῆς ζῳφόρου. (Θὰ ἔπρεπε νὰ καθοδηγεῖται ὁ ἐπισκέπτης νὰ ἀκολουθεῖ τὴν πομπὴ τῆς ζῳφόρου ἀπὸ τὸ ξεκίνημα μέχρι τὴν ὁλοκλήρωσί της, καὶ νὰ ἐξηγεῖται ἡ πομπή· ὁ μὴ γνώστης εἶναι δύσκολο νὰ τὸ ἀνακαλύψῃ ἀπὸ τὰ ταμπελάκια.) Ἡ ζῳφόρος ὁλοκληρώνεται στὸ κέντρον τῆς ἀνατολικῆς πλευρᾶς, μὲ τὴν παράδοσι τοῦ ἱεροῦ πέπλου στὴν θεά (τὸ πανάρχαιο διιπετὲς ξόανο τῆς ὁποίας λατρευόταν στὸ Ἐρεχθεῖον). Ξεκινοῦν οἱ Ἀθηναῖοι πολίτες τὴν πομπή, ἔφηβοι καὶ ἄνδρες ἰππεῖς, γυναῖκες ποὺ μεταφέρουν τὰ ἀφιερώματα στοὺς θεούς, ἱερεῖς· καὶ οἱ γενάρχες οἱ μυθικοὶ τῶν φυλῶν τῆς Ἀττικῆς· καὶ οἱ θεοὶ τοῦ Ὀλύμπου, μαζὶ μὲ τοὺς ἀνθρώπους, ἕνα, μεγαλύτεροι καὶ μακάριοι μόνον. Μὲ τὴν ἱερὴ αὐτὴν πομπή, ὁ δῆμος γίνεται ἕνα μὲ τὴν πόλιν καὶ τὴν ἱστορία της, τοὺς ἥρωες, τοὺς γενάρχες καὶ τοὺς θεούς. Ἰδού ἡ σημασία τῆς πομπῆς.

Ἐξωτερικὰ ἀπὸ τὴν ζῳφόρο, οἱ μετόπες. Τέσσερα θέματα, διαφορετικὸ σὲ κάθε πλευρά. Ἰλίου πέρσις στὴν βόρεια πλευρά (βόρεια δὲν εἶναι ἡ Τροία; ), Κενταυρομαχία στὴν νότια (Πήλιον), Ἀμαζονομαχία στὴν δυτικὴ (κάπου ἐκεῖ περὶ τὸν Ἄρειο Πάγο εἶχαν πολεμήσει οἱ μυθικοὶ Ἀθηναῖοι μὲ τὶς Ἀμαζόνες), Γιγαντομαχία στὴν ἀνατολική (τὰ ἡφαίστεια, ἀνατολικά, στὴν Λῆμνο; )

Τὰ περίφημα ἀετώματα. Δυτικά, ἔρις Ἀθηνᾶς καὶ Ποσειδῶνος· ἀνατολικά, γέννησις τῆς Άθηνᾶς. Κατασπαραγμένα, ὅπως καὶ ὅλα τὰ γλυπτὰ καὶ ἄλλα ἀρχιτεκτονικὰ μέλη ἀπὸ τοὺς βαρβάρους ἀποικιοκράτες ἀγγλοσάξωνες καὶ λοιπούς. Τὸ στῆθος τοῦ Ποσειδῶνος ἐδῶ, ἡ πλάτη στὸ Βρετανικὸ Μουσεῖον· τερατωδία! Γύψινα ἀντίγραφα στὴν θέσι τῶν ἀπαχθέντων ἀπὸ τοὺς βαρβάρους μελῶν. Ἡ Ἀκρόπολις βοᾷ καὶ ζητεῖ τὰ παιδιά της. Ἡ ὀργὴ τῶν θεῶν ἐπιπέσοι ἐπὶ τῶν κεφαλῶν τῶν βεβήλων. Στὸ Μουσεῖον, θὰ ἔπρεπε μὲ εἰδικὲς ταμπέλες νὰ ἐπισημανθοῦν καὶ νὰ προβληθοῦν τὰ τμήματα τῆς ζωφόρου ποὺ ἔχουν ἐπιστραφεῖ ἀπὸ εὐσεβεῖς ξένους τῶν μουσείων τῆς Χαϊδελβέργης, τοῦ Παλέρμο καὶ τοῦ Βατικανοῦ, ὤστε νὰ τιμῶνται οἱ εὐσεβεῖς καὶ νὰ ἐκτίθενται περισσότερο οἱ ἀσεβεῖς φράγκοι καὶ σάξωνες τοῦ Λούβρου καὶ τοῦ Βρετανικοῦ. Ἀλλ᾿ ἔσσεται ἦμαρ.

Ἡ προσοχὴ στὴν λεπτομέρεια εἶναι μισὴ, τουλάχιστον, ἀρχοντιά. Ὅσο μοῦ ἄρεσε ἡ οἰκοδέσποινα γλαῦξ στὴν εἴσοδο τοῦ Μουσείου, ἄλλο τόσο μοῦ ἄρεσε ὁ μικρὸς ἐλαιών στὴν πλευρὰ πρὸς Μητσαίων (δεύτερη εἴσοδος· ἡ κύρια, εἴπαμε, ἀπὸ Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου). Δείχνει νομίζω κάτι ἀπὸ τὸ μεράκι τῶν ἀνθρώπων τοῦ Μουσείου τὸ ὅτι ἐφρόντισαν νὰ ὑπάρχουν στὴν αὐλὴ λίγα ἀπὸ τὰ ἱερὰ δένδρα τῆς Παλλάδος.

...ὅροι τῆς πατρίδος πυροί, κριθαί, ἄμπελοι, ἐλάαι, συκαῖ.
(Ὅρκος τῶν Ἀθηναίων ἐφήβων)

Ὅσο γιὰ τὸν ἴδιο τὸν Παρθενῶνα; Εἴπαμε, αὐτὸς δεσπόζει καὶ θὰ δεσπόζῃ πάντοτε στοὺς αἰῶνες, στὸ στερέωμα καὶ στοὺς αἰθέρες.

Γῆς παῖς εἰμι καὶ Οὐρανοῦ ἀστερόεντος͵ αὐτὰρ ἐμοὶ γένος οὐράνιον.
(Ὀρφεύς, ἀποσπ. 17, 11-12)

Ἐπισκέπτεται ὁ κόσμος τὸ νέο μουσεῖο καὶ ξεχνᾷ νὰ ἀνεβῆ μιὰ φορὰ στὴν ἴδια τὴν Ἀκρόπολι (ἢ -νὰ μὴν τὸ ξεχνοῦμε- νὰ ἐπισκεφθῇ καὶ τὸ Ἐθνικὸν Ἀρχαιολογικὸν Μουσεῖον); Ἔ, πρῶτες μέρες εἶναι. Καί, στὸ κάτω- κάτω, καλύτερα· στὴν Ἀκρόπολι ἂς ἀνεβαίνῃ μόνον ὅποιος εἶναι πνευματικῶς προετοιμασμένος· νὰ γλυτώσῃ καὶ ἀπὸ τὴν πολυκοσμία ὁ ἱερὸς βράχος.

Τῆς Φύσεως μυστικαὶ καὶ ἀόρατοι δυνάμεις... (ἢ ἐναλλακτικαὶ προτάσεις διὰ τὸ Νέον Μουσεῖον Ἀκροπόλεως)

   Πάντοτε μὲ συγκινοῦσαν οἱ παλαιές γραφικὲς εἰκόνες μὲ τὰ βοσκόπουλα καὶ τὶς βοσκοποῦλες μὲ τὰ προβατάκια ἀνάμεσα στὰ ξεχασμένα ἀρχαῖα μνημεῖα. Παραθέτω δύο ὡραιότατες τέτοιες εἰκόνες, μιὰ φωτογραφία τῆς Ἀκροπόλεως τοῦ 1903 καὶ μιὰ γκραβούρα τοῦ Στόουνχεντζ τοῦ 1870, σὲ ὑψηλὴ ἀνάλυσι.

   Ἐμβάθυνα, ὅμως, περισσότερο στὰ αἰσθήματα ποὺ μοῦ γεννοῦν οἱ εἰκόνες αὐτές, ὅταν διάβασα προσφάτως τὸ καταπληκτικὸ κείμενο τοῦ Δημήτρη Πικιώνη, τὸ ὁποῖον καὶ θὰ παραθέσω ἀκολούθως. Προσέξτε τὶ γράφει, καὶ μὲ τὶ ἔμπνευσι καὶ εὐαισθησία, γιὰ τὴν Μητέρα Φύσι ποὺ ἀγκαλιάζει στοργικῶς (καὶ ἐξαφανίζει μαζί ἀφεύκτως) τὰ ἔργα τῶν ἀνθρώπων (καὶ τοὺς ἰδίους τοὺς ἀνθρώπους, ἄλλωστε). Καὶ γιὰ τὴν «μυστικὴ ὁμορρυθμία» ποὺ συνδέει τοὺς ἁπλοὺς Ἕλληνες μὲ τοὺς ἀρχαίους προγόνους. Μεγάλο πνεῦμα ὁ Δημήτρης Πικιώνης, μύστης τῆς Mητέρας Φύσεως καὶ τοῦ Ἑλληνισμοῦ.

   Ἐπὶ τῇ εὐκαιρίᾳ, δεῖτε καὶ τὴν ταινία «Τὸν καιρὸ τῶν Ἑλλήνων» τοῦ Λάκη Παπαστάθη (1981).

Προβατάκια παρὰ τὴν Ἀκρόπολιν. Φωτογραφία τοῦ Fred Boissonnas, 1903.
Θὰ μποροῦσε νὰ εἶναι καὶ ἐναλλακτικὴ πρότασις διὰ τὴν ἀξιοποίησιν τῶν πέριξ τῆς Ἀκροπόλεως χώρων, ἀντὶ τοῦ Νέου Μουσείου. (Ἂν καὶ τὰ συγκεκριμένα προβατάκια, μᾶλλον περὶ τὸν χῶρον τοῦ σημερινοῦ ἐστιατορίου τοῦ «Διονύσου» τρώγουν χορταράκι, ἐνῷ σήμερον, εἰς τὸν ἴδιον χῶρον, κοιλαράδες νεοέλληνες τρώγουν προβατάκια, ἀστακοὺς καὶ δὲν ξέρω τὶ ἄλλον.) Ὁπωσδήποτε, ὁ φίλος Ἀνδρέας Φαρμάκις, θεωρῶν κάθε μουσεῖον -δυτικὴν, ἐπισημαίνει ἄλλωστε, ἐφεύρεσιν- ὡς «νεκροταφεῖον πολιτισμοῦ», θὰ συνηγορήσῃ ὅτι ἡ παρούσα φωτογραφία ἐκφράζει τὸν μόνον γνήσιον καὶ ἀληθὴ προορισμὸν τοῦ χώρου, ὁπότε τοῦ τὴν ἀφιερώνω. (Τὶς δικές μου ἐντυπώσεις, ὅμως, διὰ τὸ Νέον Μουσεῖον, θὰ τὶς ἐκθέσω εὶς τὴν ἑπομένην δημοσίευσίν μου.)

   Γράφει, λοιπόν, ὁ Δημήτρης Πικιώνης («Ἔκθεσις ἐπὶ τῶν ἔργων διευθετήσεως ἐν Δελφοῖς», 1946):

   Διευθέτησις τοῦ ἀρχαιολογικοῦ χώρου

   Ἡ διευθέτησις αὕτη θὰ ἔτασσεν εἰς ἑαυτὴν ὡς κύριον σκοπὸν νὰ διαφυλάξη τὴν ἀτμόσφαιραν τοῦ χώρου, ἐκεῖ ὅπου, ἐννοεῖται, αὕτη ἔχει μέχρι σήμερον διαφυλαχθῆ, καὶ ἐκεῖ ὅπου ἡ καλοπροαίρετη αλλ᾿ αἰσθητικῶς ἀπαράδεκτος, καὶ δι᾿ αὐτὸ ἀνεύθυνος, φροντὶς ἔγινε κακοῦ μᾶλλον... ἢ καλοῦ πρόξενος, νὰ ἄρη, ὅπου καὶ ὅσον εἶναι τοῦτο δυνατόν, τὰ ἄστοχα, καὶ εἰς ἐνίας τῶν περιπτώσεων τὰ πέραν παντὸς μέτρου ὀλέθρια ἀποτελέσματά της.

   Ἐν ἀντιθέσει πρὸς παρεμβάσεις, αἵτινες εἰς τὰς περισσοτέρας τῶν περιπτώσεων ἀπεδείχθησαν ψευδαισθητικαὶ καὶ ἐκζητημέναι, ἡ ἔλλειψις κάθε φροντίδος δυνατὸν νὰ μὴ συνεβάδιζε πάντοτε μὲ μίαν καλῶς ἐννοουμένην συντήρησιν τῶν κειμηλίων τῆς Ἀρχαιότητος, δυνατὸν νὰ ἐπέφερε βλάβας (ὡς ὅταν, διὰ νὰ ἀναφέρω ἓν παράδειγμα, οἱ ἀφελεῖς ποιμένες τῆς Τουρκοκρατίας ἤναπτον τὴν πυράν των ἐντὸς τῆς Μονῆς τοῦ Δαφνίου), οὐχ ἧττον ὅμως πρέπει νὰ ὁμολογηθῆ ὅτι ἡ φύσις, χωρὶς νὰ ἐνδιαφέρεται διὰ τὰ ἔργα τῶν ἀνθρώπων καὶ διὰ τὴν συντήρησιν τῆς μνήμης των, κατέχει τὸ μυστικόν, νὰ τὰ περιβάλλη, ὅταν δὲν τὰ καταστρέφη, διὰ τῆς ἁγνοτέρας ποιήσεως. Ἡ ἐγκατάλειψις αὐτή, ἡ ὁποία εἶναι ὡς νὰ ἔχη ὡς μυστικὸν σκοπὸν νὰ ἐπαναφέρη καὶ κρύψη εἰς τοὺς κόλπους της τὰ ἔργα τὰ ὁποῖα, ἐν ἀπωτέρᾳ ἀναλύσει, ἀνάγονται εἰς τὰς ἰδίας τῆς φύσεως ἀρχάς, καὶ συνεπῶς εἶναι τέκνα της, ἡ ἐγκατάλειψις αὐτή, πρέπει νὰ τ᾿ ὁμολογήσωμεν, ἐνέχει μίαν ποίησιν ἀπὸ τὰς πλέον ἁγνάς.

   Ὁ λαϊκὸς ἐπίσης ἀγνωτισμὸς δὲν ἦτο βεβαίως ἐνήμερος τῆς ἱστορικῆς καὶ καλλιτεχνικῆς ἀξίας τῶν μνημείων τοῦ παρελθόντος του. Ὅμως ἡ ἀφελὴς ψυχή του εἶχε τὸν τρόπον νὰ τ᾿ ἀντικρύζη «ἐν φαντασία», ἡ ὁποία ἀνύψωσε μέσα του τὰ ἔργα αὐτὰ τῶν προγόνων εἰς ἀξίαν μυθικῶν συμβόλων. Τὸ ἀδιάφθορον «εἶναι» τοῦ λαϊκοῦ πολιτισμοῦ του, χάρις εἰς τὰς τόσας καὶ τόσας ἐπιβιώσεις τοῦ ἀρχαίου βίου, ποὺ συνετήρησε μέχρι τοῦδε μέσα του, εἶναι πολλὲς φορὲς κοντύτερα ἀπὸ ἡμᾶς τοὺς ἄλλους στὸν πολιτισμὸν τῆς Ἀρχαιότητος. Ὑπάρχει μία μυστικὴ ὁμορρυθμία, ἥτις ἑνώνει τὸ παρόν, ἔστω καὶ ἐν τῇ ἀγνωτικῇ του καταστάσει, πρὸς τὸ ἔνδοξον καὶ σοφὸν παρελθόν, καὶ ἡ ἕνωσις αὐτὴ εἶναι πληρεστέρα καὶ γνησιωτέρα ἀπὸ τὴν σχέσιν ἡμῶν τῶν ἄλλων μὲ τὸ ἀρχαῖον πνεῦμα. [*]

   Καὶ αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος ποὺ κάμνει ὥστε, ὅταν ὁ λαὸς πλησιάζη τὰ ἐρείπια προγόνων του, νὰ αἰσθανώμεθα ὅτι μυστικαὶ καὶ ἀόρατοι δυνάμεις τὸν συνδέουν μὲ αὐτά, καὶ τὰ ἀφελῆ προσκτίσματά του, τὰ ταπεινὰ ναΰδρια καὶ αἱ καλύβαι του δὲν βλάπτουν τὰ ἀρχαῖα, ἀλλὰ πολλάκις τὰ ἐξωραΐζουν πραγματικά.

   Τοὺς σοφωτέρους ἀπὸ ἡμᾶς δυνατὸν νὰ συνδέη πρὸς τὴν Ἀρχαιότητα ἕνας θρησκευτικὸς δεσμός. Αλλ᾿ οἱ τρόποι τοῦ βίου μας καὶ τὸ εἶδος τῶν ἀσχολιῶν μας εἶναι ἴδια διὰ ν᾿ ἀπομακρύνουν τὴν ψυχήν μας ἀπὸ τὴν θρησκευτικὴν οὐσίαν τοῦ παρελθόντος. Οὕτως ἢ ἄλλως, εἰς ἡμᾶς ἔλαχεν ὁ κλῆρος νὰ συντηρήσωμεν καὶ νὰ διαφυλάξωμεν τοὺς ἀρχαίους τόπους ἀπὸ ὅ,τι θὰ ἠδύνατο νὰ παραβλάψη τὸ πνεῦμα των. Πόσον τὸ ἔργον εἶναι δύσκολον, οἱ πλέον εἰδήμονες τὸ γνωρίζουν.

   Τί δύναται νὰ προσθέση εἰς τὴν εὐαισθησίαν τῶν τόπων αὐτῶν ὁ μὴ κατέχων εὐαισθησίαν; Πῶς μπορεῖς νὰ προσθέσης μίαν γραμμὴν ἡ ὁποία νὰ μὴν ταράζη τὸ ὅλον ὡς παρείσακτος; Πῶς δύνασαι νὰ ἐνεργήσης ἐκεῖ ποὺ εἶναι νόμιμον ἢ ἀναγκαῖον νὰ ἐνεργήσης, χωρὶς ἡ ἐνέργειά σου νὰ φανῆ ἐπιτηδευμένη καὶ ὑπερφίαλος, ἀλλὰ νὰ μένη τοὐναντίον ταπεινὴ καὶ ἀφανής; Ποῦ δύναται κανεὶς νὰ παρέμβη; Ἀσφαλῶς ἐκεῖ ὅπου ἡ παρουσία ἀναμφισβήτητων ἀναγκῶν τὸ ἀπαιτεῖ.

   [...]

[*] Ἡ λαογραφία προσπαθεῖ τώρα νὰ ἐξηγήση τὸν ἀρχαῖον βίον διὰ τῶν ἐπιβιώσεών του εἰς τὸν σύγχρονον λαϊκὸν πολιτισμόν.

* * *

Προβατάκια εἰς τὸ Stonehedge. Ὡραιότατη γκραβούρα τοῦ 1870, πρὶν τὸ Στόουνχετζ ἀναστηλωθῇ εἰς τὴν σημερινήν του μορφήν.

Βλέμμα ἀπὸ ἀλλοῦ

Θὰ πληροφορηθήκατε ἀσφαλῶς τὴν ἀνακάλυψι τοῦ καταπληκτικοῦ ψηφιδωτοῦ μὲ τὸν «ἑξαπτέρυγο ἄγγελο» τῆς Ἁγια-Σοφιᾶς. Θαυμᾶστε το σὲ ὑψηλὴ ἀνάλυσι.

Ἁγία Σοφία Κωνσταντινουπόλεως, ἄγγελος Σεραφείμ (ψηφιδωτό). (Φωτογραφία: «Frankfurter Allgemeine», 26-7-2009.)
...Ἔτσι! Ἔτσι! Ἄντε, βγαίνει ὁσονούπω καὶ ὁ Μαρμαρωμένος! Ἀκονίζουμε ξίφη, γυαλίζουμε θώρακες καὶ περικεφαλαῖες!

Μεταφέρω τὸ ρεπορτάζ [antinews.gr] [foreignpress-gr.com]:

«Εμφανίσθηκε ο «Εξαπτέρυγος Άγγελος» της Αγίας Σοφίας μετά από 160 χρόνια μοναξιάς

»Η συγκλονιστική μορφή του λεγόμενου «εξαπτέρυγου Αγγέλου» της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, εμφανίσθηκε μετά από 160 χρόνια σιωπής και απουσίας, μπροστά στα έκπληκτα και συγκινημένα βλέμματα των μελών της ομάδας αναστήλωσης του μοναδικού αυτού θρησκευτικού μνημείου.

»Πρόσφατα, κατά τις εργασίες αναστήλωσης της Αγία Σοφίας, οι ειδικοί εντόπισαν τυχαία ένα από αυτά τα μωσαϊκά και μετά από προσεκτικές εργασίες απομάκρυνσης της μάσκας και των 6-7 στρωμάτων γύψου, αποκαλύφθηκε ο άγγελος με τα έξι φτερά. Το μωσαϊκό σε μια πρώτη εκτίμηση πιθανολογείται ότι δημιουργήθηκε τον 9ο ή 14ο αιώνα, ενώ η πραγματική του ηλικία θα καθοριστεί κατόπιν των μελετών που θα κάνουν τα μέλη του Ανώτατου Επιστημονικού Συμβουλίου της Αγίας Σοφίας. Η ανακάλυψη έλαβε τεράστια δημοσιότητα στην Τουρκία και αναμεταδίδεται με εκτενή ρεπορτάζ και σχόλια απο τα ΜΜΕ.

»Ο τελευταίος που είχε δει την εικόνα του «Εξαπτέρυγου Αγγέλλου» ήταν ο Ελβετός Αρχιτέκτονας Gaspare Fossati, που είχε διενεργήσει τις εργασίες αποκατάστασης της Αγίας Σοφίας την περίοδο 1847-1849, κατ' εντολή του Σουλτάνου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Αμπντουλμετζίτ. Τότε, ο Fossati και ο αδελφός του ανακάλυψαν και φωτογράφησαν αυτά τα μωσαϊκά που περιλάμβαναν και την μορφή του Αγγέλου (πιθανολογείται ότι το ψηφιδωτό αναπαριστά τον αρχάγγελο Σεραφείμ που προστατεύει το Θρόνο του Θεού). Η μοναδική ανακάλυψη του Fossati δεν συγκίνησε και πολύ τον Σουλτάνο ο οποίος διέταξε το ψηφιδωτό του «Εξαπτέρυγου Αγγέλου» να καλυφθεί ξανά με γύψο και να τοποθετηθούν πάνω του μεταλλικές μάσκες. Οι φωτογραφίες των αδελφών Fossati αποτελούσαν μέχρι σήμερα την μοναδική πηγή απόδειξης του ανεπανάληπτου αυτού μωσαϊκού. Ο άγγελος με τα έξι φτερά έχει διαστάσεις 1,5x1 μέτρο, και έχει διατηρηθεί σε πολύ καλή κατάσταση.»

Σχόλιον:

Κατ᾿ ἀρχάς, διόρθωσις: Δὲν ὑπάρχει «ἀρχάγγελος Σεραφείμ» – ἔλεος! Ὑπάρχει Τάγμα Ἀγγέλων Σεραφείμ, ἕνα ἀπὸ τὰ 9 Τάγματα Ἀγγέλων καὶ τὸ εὐρισκόμενο πλησιέστερα στὸν Θρόνο τοῦ Θεοῦ (σύμφωνα μὲ τὸν μεγάλο μυστικὸ τοῦ χριστιανισμοῦ «ψευδο-»Διονύσιο τὸν Ἀρεοπαγίτη.

Οἱ Τοῦρκοι, πάντως, εἶναι ἔξυπνοι (εἰς ἀντίθεσιν μὲ τοὺς τσιφτετέλληνες). Κάποτε προσπαθοῦσαν νὰ κρύψουν ἢ καὶ νὰ ἐξαφανίσουν τὸ ἀρχαῖο καὶ μεσαιωνικὸ ἑλληνικὸ παρελθὸν τῆς Μικρασίας. Τώρα, ἀναδεικνύουν καὶ προβάλλουν καὶ ἐκμεταλλεύονται οἱ Τοῦρκοι τὸ παρελθόν τους, τὴν ἱστορία τους καὶ τὴν κληρονομιά τους -διότι δικά τους τὰ θεωροῦν-, καὶ εἶναι ὑπερήφανοι γι᾿ αὐτά. (Καὶ γιατὶ ὄχι δηλαδή· ἂς τιμοῦν τὸ ἴδιο τουλάχιστον οἱ Ἕλληνες τὰ δικά τους.)

Χαρακτηριστικὸ -ἔως ἐξωφρενικὸ- παράδειγμα τὸ τουρκικὸ πλοῖο τῆς... ἀρχαίας Φώκαιας, τὸ ὁποῖο ὁδεύει γιὰ τὴν Μασσαλία (ἐν μέσῳ ἀντιδράσεων Ἀρμενίων, Ἑλλήνων τῆς Γαλλίας καὶ Γάλλων [ἀνανέωσις 2-8-2009: ...«θερμὴ» ὑποδοχὴ ἀπὸ τοὺς Μασσαλιῶτες]), ἀφοῦ πρῶτα ὕψωσε τὴν τουρκικὴ σημαία χωρὶς καμμία ἀντίδρασι στὴν Ἱερὰ Πόλι Μεσολλογγίου τῶν νῦν ραγιαδελλήνων.

γαυριάσματα...

Παρένθεσις, πρὶν γράψω τὶς ἐντυπώσεις μου ἀπὸ τὸ Νέον Μουσεῖον Ἀκροπόλεως (τὸ ὁποῖον καὶ μὲ ἐνδιαφέρει). Διαβάζω κραυγὲς «προοδευτικῶν» χριστιανοφόβων καὶ ἑλληνοφόβων, ὀψίμως... ἀρχαιολατρῶν (αὐτῶν ποὺ ὑβρίζουν κάθε ἀναφορὰ σὲ Ἱστορία, κληρονομιά, γλῶσσα, συνέχεια τοῦ πολιτισμοῦ καὶ τῆς φυλῆς μας), περὶ δῆθεν λογοκρισίας κάποιου βίντεο κάποιου Γαβρᾶ ἀπὸ τὸ «θεοκρατικό» μας κράτος. [1]

Μὲ τὴν φαιδρὰν πλευρὰν τῆς ὑποθέσεως ἀπαξιῶ νὰ ἀσχοληθῶ. Μὲ ρωτοῦν, ὅμως, φίλοι: Ἐπὶ τῆς οὐσίας, εἶναι ἢ ὄχι ἀληθὲς ὅτι οἱ χριστιανοὶ ἐπροξένησαν καταστροφὲς στὸν Παρθενῶνα;

Ἐπὶ τῆς οὐσίας λοιπόν. Τὸ ὅτι ἔγιναν καταστροφὲς καὶ ἀπὸ χριστιανοὺς εἶναι ἀκριβές. Τόσο ἀκριβὲς ὅσο καὶ ὅτι ὁ... ἀρχαιόθρησκος Δημήτριος ὁ Πολιορκητὴς ἔκανε τὸν Παρθενῶνα παλάτι του καὶ πορνεῖο (καὶ οἱ... ἀρχαιόθρησκοι Ἀθηναῖοι, ἐνθουσιασμένοι, τὸν ἀνεκήρυξαν θεό). Ἐὰν τώρα κάποιος ἔλεγε ὅτι «γιὰ τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες καὶ τὴν ἀρχαία θρησκεία ὁ Παρθενῶν δὲν ἦταν παρὰ ἕνα πορνεῖο», ὄχι, δὲν θὰ ἦταν ἀκριβές, θὰ ἦταν δυσφημιστικὴ προπαγάνδα καὶ τερατώδης διαστρέβλωσις τῆς Ἱστορίας, ἔστω καὶ βασισμένη σὲ πραγματικὸ περιστατικό. Διότι ἡ μισὴ ἀλήθεια (πόσο μᾶλλον μιὰ πτυχὴ μόνον αὐτῆς) δὲν εἶναι ἀλήθεια. Ἀναλόγως δυσφημιστικὴ ἐντύπωσι γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία προκαλεῖ τὸ ἐν λόγῳ βίντεο.

Ἡ οὐσία ἐπὶ τοῦ θέματος εἶναι ἡ ἄποψις τῶν (ὀρθοδόξων χριστιανῶν) Ἑλλήνων τοῦ Βυζαντίου γιὰ τὸν Παρθενῶνα. Λοιπόν, γιὰ τοὺς ὀρθοδόξους Ἕλληνες τοῦ Βυζαντίου (καὶ ὄχι μόνον τοὺς Ἕλληνες μάλιστα), ὁ Παρθενῶν ἦταν ναὸς (χριστιανικὸς πλέον) ἱερὸς καὶ θαυμαστός (πρᾶγμα τὸ ὁποῖον βεβαίως συνέβαλε ἀποφασιστικῶς στὴν μετέπειτα προστασία του), ὁ ὁποῖος θαυμάστηκε καὶ λατρεύτηκε ὅσο ποτὲ ἴσως στὸ παρελθόν.

Γιὰ τὴν πρόσληψι λοιπὸν τοῦ Παρθενῶνος ἐπὶ Βυζαντίου καὶ τουρκοκρατίας καὶ τὴν συνέχεια τῆς κλασσικῆς ἀρχαιότητος στοὺς μέσους χρόνους καὶ μέχρι σήμερα, παραπέμπω στὴν καταπληκτικὴ ἐργασία τοῦ Ἀντωνίου Καλδέλλη: Anthony Kaldellis, Associate Professor (Department of Greek and Latin, The Ohio State University), «A Heretical (Orthodox) History of the Parthenon». (Ἡ ἐργασία του ἐξεδόθη ἐπηυξημένη καὶ βελτιωμένη καὶ σὲ βιβλίο.) Διαβᾶστε το· θὰ δεῖτε μιὰ ἄλλη ὄψι τῶν πραγμάτων.

Ἤδη πολὺ νωρὶς, ἀποδεικνύει ὁ Καλδέλλης, ἡ Ἀκρόπολις εἶχε γίνει τόπος προσκυνήματος ἀπὸ ὅλους τοὺς τόπους τῆς αὐτοκρατορίας. (Ἀργότερα, τὸν 12ο αἰ., ὁ λόγιος μητροπολίτης Ἀθηνῶν Μιχαήλ Χωνιάτης θὰ ἀναπέμψῃ πρὸς τὴν πόλι τῶν Ἀθηνῶν τοὺς συγκινητικούς του ὕμνους.)

Σημασία λοιπόν ἔχει νὰ παρουσιάζῃς κάθε τὶ στὶς σωστές του διαστάσεις καὶ στὸ ἱστορικό του πλαίσιο. (Ἀκόμη καὶ ὁ κάθε ἄλλο παρὰ χριστιανὸς Κυριάκος Σιμόπουλος, στὸ «Λεηλασία καὶ καταστροφή τῶν ἑλληνικῶν ἀρχαιοτήτων» δὲν κρύβει τίποτε, ἀλλὰ τελικῶς ἀναγνωρίζει καὶ τὸν ἑλληνικὸ χαρακτῆρα καὶ τὴν ἀγάπη στὸ ὡραῖον καὶ στὴν τέχνη τοῦ Ἕλληνα τοῦ Βυζαντίου. Ὁ κάθε ἄλλο παρὰ μετριοπαθής, μαρξιστὴς Σιμόπουλος.)

Ἡ μεσαιωνικὴ Ἀκρόπολις, ἐπὶ φραγκοκρατίας.
(Ἀπὸ τὸν ὡραιότατον δικτυακὸν τόπον Ancient Athens 3D.)

Ἐπὶ τῶν καταστροφῶν τῶν πρώτων αἰώνων. Ναί, ἔγινε ἀπολάξευσις πολλῶν μετοπῶν (τῶν Δ, Β καὶ Α πλευρῶν, ἀλλὰ περιέργως ὄχι τῆς κενταυρομαχίας τῆς Ν πλευρᾶς), ἐνῷ οἱ κεντρικὲς μορφὲς τοῦ ἀνατολικοῦ ἀετώματος πιθανὸν ἀφαιρέθηκαν καὶ καταστράφηκαν κατὰ τὴν ἀρχικὴ μετατροπὴ σὲ χριστιανικὸ ναό (ἂν καὶ δὲν ἔχουμε βέβαια στοιχεῖα γιὰ αὐτό, οὔτε ξέρουμε ἀκριβῶς τὶ εἴχε καταστραφεῖ ἀπὸ τὴν πυρπόληση ἀπὸ τοὺς βαρβάρους Ἐρούλους τὸ 267 μ.Χ. (σίγουρα ἡ ἀρχικὴ στέγη καὶ τὸ ἄγαλμα τῆς Ἀθηνᾶς, ἀπὸ τὸ ὁποῖο ὁ χρυσὸς εἶχε ἀφαιρεθεῖ πολὺ πιὸ πρίν), ἐνδεχομένως καὶ ἀπὸ τοὺς Γότθους καὶ τοὺς Σλάβους ἀργότερα) [2]. Πέραν αὐτῶν τῶν -ὄχι ἀμελητέων βεβαίως- καταστροφῶν καὶ μετατροπῶν, ὅμως, ὁ Παρθενῶν ἔμεινε οὐσιαστικὰ ἄθικτος μέχρι τὴν ἀνατίναξι ἀπὸ τὸν Μοροζίνι. Καὶ σὲ ἐξαιρετικὴ κατάστασι σὲ σχέσι μὲ ἄλλα ἱερὰ τῆς παλαιᾶς Ἑλλάδος, τὰ ὁποῖα ὄχι μόνον οἱ βίαιες καταστροφὲς ἀλλὰ ἀκόμη περισσότερο ἡ ἐγκατάλειψις -σημαντικότερος παράγων συνήθως- εἶχε ἀφανίσει.

Ἡ οὐσία, λοιπόν, εἶναι ὅλα αὐτά. Ἐὰν μείνουμε στοὺς πρώτους αἰῶνες, καὶ μάλιστα μόνον στὶς συγκρούσεις (νὰ τὰ δοῦμε καὶ αὐτά, μὲ θάρρος καὶ χωρὶς ὑπεκφυγές, ἀλλὰ νὰ μὴν μείνουμε ἐκεῖ· διότι περίεργον δὲν εἶναι ὅτι σὲ μιὰ μεταβατικὴ ἐποχὴ ὑπῆρξαν ὀξεῖες συγκρούσεις, φυσικὲς καὶ πνευματικές· εἶναι ὅμως θαυμαστὸν τὸ τὶ δυναμικὴ ἔδωσε καὶ τὶ πολιτισμὸ ἡ ζύμωσις αὐτὴ διεμόρφωσε γιὰ τὸν Ἑλληνισμὸ -καὶ μιλοῦμε γιὰ αἰῶνες πολλούς-, ζύμωσις ποὺ ἀκόμη συνεχίζεται (ἂς μελετήσουμε τὸ ἔργο τῶν ἑλληνιστῶν πατέρων, ἂς μελετήσουμε καὶ τὸ ζωντανὸ ρεῦμα τῆς ἴδιας πάντοτε ἀρχαίας ψυχῆς μέσα στὴν λαϊκὴ παράδοσι)), ἐὰν μείνουμε στοὺς διωγμοὺς κατὰ τῶν ἐθνικῶν [3] (καὶ τοὺς διωγμοὺς κατὰ τῶν χριστιανῶν ποὺ προηγήθηκαν, φυσικά [4]), δὲν θὰ φθάσουμε πουθενά. Δὲν θὰ φθάσουμε πάντως ἐκεῖ ποὺ μποροῦμε, νὰ δοῦμε πίσω ἀπὸ τὴν Παναγιὰ τὴν Ἀθηνιώτισσα τὴν Ἀθηνᾶ Παρθένο νὰ χαμογελᾷ [5]. Καὶ αὐτὸ εἶναι ἡ οὐσία.

Σημειώσεις:
[1] Συνολικὴ παρουσίασις τοῦ θέματος στὸ Ἀντίβαρο: «Φάκελος: Φὶλμ τοῦ Κώστα Γαβρᾶ στὸ Μουσεῖο τῆς Ἀκρόπολης».
Γιὰ τὶς πολιτικὲς σκοπιμότητες ποὺ κρύβονται πίσω ἀπὸ τὶς κραυγὲς, βλέπε π.χ. τὸ ἄρθρον τοῦ καθηγητοῦ Γιάννη Παπαμιχαήλ, «Γαβρίσματα γύρω ἀπὸ τὴν Ἀκρόπολη». [ἀναδημοσίευσις: olympia.gr]
Βλέπε ἐπίσης:
Τὸ Ζωντανὸ Ἱστολόγιο, «Παρθενῶνας, ἀρχαία Ἑλλάδα καὶ χριστιανισμός».
Καὶ μιὰ συνολικὴ ἀπάντησις ἀπὸ τὴν Ο.Ο.Δ.Ε.: «Πώς να μετατρέψετε την ιδεοληψία σας σε «τέχνη»... Κώστας Γαβράς και Παρθενώνας - Όταν η απόρριψη τής ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΚΗΣ ΔΥΣΦΗΜΙΣΗΣ, μετονομάζεται σε "λογοκρισία"».
Χρῆστος Γιανναρᾶς, «Γιατί τόσο αντιμεταφυσικό μένος;», «Ἡ Καθημερινή», 23-8-2009. [Ἔξοχον ἄρθρον!]

Εὔστοχα καὶ τὰ σχόλια τοῦ Ἀδώνιδος Γεωργιάδου: [i] [ii] [iii] [iv] [v] [vi].

[2] Κατὰ τὴν μελέτη τῆς ΟΟΔΕ (βλ. [1] ἀνωτέρω), δὲν εἶναι κἂν γνωστὸ ἀπὸ ποιούς, πότε καὶ γιατὶ ἔγιναν οἱ συγκεκριμένες καταστροφὲς γλυπτῶν στὸν Παρθενῶνα. Ἀλλὰ δὲν στέκομαι ἐδῶ· ἀκόμη καὶ ἂν ἔγιναν ὄντως ἀπὸ χριστιανούς, αὐτὸ δὲν ἀλλάζει τὴν γενικὴ εἰκόνα, ἡ ὁποία εἶναι ἐντελῶς διαφορετική.

Βλ. καὶ τὸ σχόλιον τῆς Ὀλυμπιάδος γιὰ τὰ σχέδια τοῦ Carey: «Η Ιερά Αγελάς της κατά παραγγελίαν Ιστορικής Διαστρέβλωσης».

[3] Γιὰ τὶς συγκρούσεις τῶν πρώτων αἰώνων τῆς ἐπικρατήσεως τοῦ χριστιανισμοῦ βλέπε π.χ. τὶς μελέτες τοῦ δικτυακοῦ τόπου «Ἐνάντια στὴν ἀρχαιοπληξία», ὅπου καὶ ἀνασκευὴ πολλῶν παρανοήσεων.

(Ἐν τούτοις, ἂν καὶ ἐπὶ τῆς οὐσίας συμφωνῶ, ἔχω καὶ ὁρισμένες ἀντιρρήσεις ἐπὶ συγκεκριμένων ἐπιχειρημάτων τῆς «Ἀρχαιοπληξίας». Ἐπὶ παραδείγματι, ἡ δικαιολογία ἑνὸς ἐγκλήματος δὲν ἐπιτρέπεται νὰ εἶναι χειρότερη ἀπὸ τὸ ἔγκλημα. (Ἐπὶ τῇ εὐκαιρίᾳ· γνωρίζετε τὸ ἀνέκδοτο μὲ τὸν Ταλλεϋράνδο καὶ τὸν βασιλέα Λουδοβίκο; ) Τὸ ὅτι πολλὲς γενικόλογες τερατολογίες περὶ καταστροφῶν «εἰδωλολατρικῶν» ναῶν εἶναι προϊόντα ἐπηρμένης καυχησιολογίας φανατικῶν χριστιανῶν καὶ μόνον, καὶ δὲν ἔχουν πραγματικὸ ἀντίκρυσμα, εἶναι σοβαρὸ δεδομένο γιὰ τὸ ὅτι οἱ καταστροφὲς δὲν ὑπῆρξαν οὔτε γενικές, οὔτε ἀποφασιστικὲς γιὰ τὴν ἱστορικὴ ἐξέλιξι, οὔτε πρόθεσις τῆς λογίας ἡγεσίας τῆς ἐκκλησίας καὶ τοῦ κράτους. Ἀλλὰ οἱ συγκεκριμένες καυχησιολογίες εἶναι ἠθικῶς καταδικαστέες εἴτε ἔγινε εἴτε ὄχι αὐτὸ ποὺ ἀναφέρουν. Θεωρῶ ἐπομένως ὅτι ἡ ἐκκλησία μας πρέπει χωρὶς φόβο νὰ δῇ καὶ αὐτὸ τὸ θέμα, καὶ μόνον κέρδος θὰ ἔχῃ ἐὰν καταδικάσει ρητῶς καὶ σαφῶς συγκεκριμένα γεγονότα, πρακτικὲς καὶ ἀντιλήψεις - φυσικὰ στὸ σωστὸ πλαίσιο. Ἄλλωστε, ἡ καταδίκη πράξεων τοῦ Νέρωνος ἢ τοῦ Διοκλητιανοῦ π.χ., ἢ τῆς θανατώσεως τοῦ Σωκράτους, δὲν σημαίνει καὶ καταδίκη τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ! Ὁμοίως, ἡ καταδίκη διώξεων κατὰ ἐθνικῶν ἐκ μέρους τῆς κεντρικῆς ἢ τῆς τοπικῆς ἐξουσίας, ἢ ἄλλων πράξεων φανατικῶν χριστιανῶν, δὲν σημαίνει καταδίκη τῆς ἑλληνικῆς ὀρθοδοξίας καὶ τῆς Ἱστορίας μας μέχρι σήμερα!)

Βλέπε ἐπίσης:
Πατὴρ Γεώργιος Μεταλληνός, «Μύθος η καταστροφή αρχαίων μνημείων από τους Χριστιανούς».
Γιάννης Τ., «Οι πραγματικές αιτίες της καταστροφής των αρχαίων ναών».
ἀ-εργῶδες, «Ὁ Κώστας Γαβρᾶς, οἱ χριστιανοὶ καὶ οἱ ἀρχαῖοι ναοί».

[4] Εἶμαι βέβαιος ὅτι οἱ χριστιανοί, στὴν ἀρένα τοῦ Κολοσσαίου, δὲν καταλαμβάνονταν ἀπὸ ἐνθουσιασμὸ γιὰ τὴν καλλιτεχνικὴ καὶ ἀρχιτεκτονική του ἀξία. Οὔτε π.χ. προκαλεῖ ἐντύπωσι ὅτι οἱ φανατικοὶ χριστιανοὶ τοῦ λαοῦ ἐπίστευαν ὅτι στὰ εἴδωλα κατοικοῦσαν δαίμονες, ὅταν ἀπὸ τὰ ἔργα τῶν νεοπλατωνικῶν γνωρίζουμε αὐτὲς τοῦτες τὶς τελετὲς ἐμψυχώσεως τῶν ἀγαλμάτων κ.ἄ. τελετές μαγείας.

[5] Ἀντιγράφω, πάλι, τὸν ἀξεπέραστο Περικλῆ Γιαννόπουλο [εὐρύτερα ἀποσπάσματα]:

Ἐὰν ἡ ὑφ᾿ ἠμῶν κατάκτησις καὶ ὑποδούλωσις ἡ Πνευματικὴ καὶ ἡ ἀπορρόφησις τέλος τῆς Κοσμοκρατείρας Ρώμης καὶ ἡ Δημιουργία μιᾶς Θρησκείας καὶ ἐπιβολή, ἔως τὴν ὥραν αὐτήν παμβασιλευούσης, δύναται νὰ θεωρηθῇ κατάπτωσις, τότε... Ἀλληλούια.
...
Ἡ μεγαλυτέρα ἀξία τοῦ Χριστιανισμοῦ δι᾿ Ἐμᾶς εἶναι, ὅτι μᾶς ἀποδεικνύει τὸν Εἰδωλολατρισμὸν καὶ τὴν Γνησιότητά μας, ὑπὸ ὅλα τὰ φορέματα.
...
Καὶ δὲν ὑπάρχει ἱστορικὴ στιγμὴ καταλληλοτέρα πρὸς φανέρωσιν τῆς δυνάμεως τοῦ Ἑλληνικοῦ Πνεύματος, ἀπ᾿ αὐτὴν ἀκριβῶς ποὺ φαίνεται, διὰ πρώτην φοράν, βαθειὰ καὶ πραγματικὰ ὅτι ἡττᾶται.
...
Διότι ὅταν ὁ ΝΕΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΠΑΡΘΕΝΟΥ ΣΟΦΙΑΣ ὑψώνεται τρισμέγιστος μὲ τὸν Οὐρανὸ κατάλαμπρον κατεβασμένον στὴ γῆ γιὰ καπέλλο [...] τότε πρέπει νὰ εἶναι κανεὶς Θεόστραβος γιὰ νὰ μὴ βλέπῃ επάνω ἀπὸ τὸν μεγάλον Θόλον, τὴν Ἀήττητον Παρθένον, τὴν Πρόμαχον ΑΘΗΝΑ, τώρα μὲ τὸ Βυζαντινό της Φόρεμα, μὲ τὸ κεφάλι τοῦ Νέου Θεοῦ στὸ στῆθος, προβάλλουσαν μὲ τὸ χέρι της τὸ νέον ὅπλον τό: ΣΤΑΥΡΟ.
...
Ἐὰν εἶναι βέβαιον ὅτι ὁ Χριστιανισμὸς ἐχρησίμευσεν ὡς μέσον καὶ ὅπλον πολιτικὸν θαυμάσιον, διὰ τὴν Κοσμοκρατορίαν ἡμῶν τῶν τότε, καὶ ἄγκυρα σωτηρίας μετὰ τὸν Τοῦρκον, διπλᾶ δι᾿ αὐτὸ ἀγαπητός, ὑπερβέβαιο εἶναι ἀφ᾿ ἐτέρου ὅτι αὐτὸς ὁ ἴδιος ὁ Χριστιανισμός, ἀδιάφορον ἂν εἶναι συγγνωστὸν ἔνεκα τῆς φορᾶς τῶν Καιρῶν, ἀλλὰ εἶναι:
Καὶ εἶναι συγχρόνως καὶ λεπτότερον καὶ βαθύτερον ψυχολογικὸν Κέντρον τοῦ Ἑλληνικοῦ Ὁργανισμοῦ, ἐκ τῆς ὀρθῆς κεντήσεως καὶ ἡρέμου ἀφυπνίσεως τοῦ ὁποίου, ἐξαρτᾶται ὁλόκληρος αὐτὴ ἡ Βαθυτάτη ΑΦΥΠΝΙΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ, καὶ τὰ δύο ἀγκομαχοῦντα στα τρίσβαθα σκοτάδια τοῦ ἐαυτοῦ μας, ἡ τελειωτικὴ ΑΥΤΟΣΥΝΕΙΔΗΣΙΣ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ.

(Περικλῆς Γιαννόπουλος, «Ἔκκλησις πρὸς τὸ Πανελλήνιον Κοινόν», 1907)