γαυριάσματα...

Παρένθεσις, πρὶν γράψω τὶς ἐντυπώσεις μου ἀπὸ τὸ Νέον Μουσεῖον Ἀκροπόλεως (τὸ ὁποῖον καὶ μὲ ἐνδιαφέρει). Διαβάζω κραυγὲς «προοδευτικῶν» χριστιανοφόβων καὶ ἑλληνοφόβων, ὀψίμως... ἀρχαιολατρῶν (αὐτῶν ποὺ ὑβρίζουν κάθε ἀναφορὰ σὲ Ἱστορία, κληρονομιά, γλῶσσα, συνέχεια τοῦ πολιτισμοῦ καὶ τῆς φυλῆς μας), περὶ δῆθεν λογοκρισίας κάποιου βίντεο κάποιου Γαβρᾶ ἀπὸ τὸ «θεοκρατικό» μας κράτος. [1]

Μὲ τὴν φαιδρὰν πλευρὰν τῆς ὑποθέσεως ἀπαξιῶ νὰ ἀσχοληθῶ. Μὲ ρωτοῦν, ὅμως, φίλοι: Ἐπὶ τῆς οὐσίας, εἶναι ἢ ὄχι ἀληθὲς ὅτι οἱ χριστιανοὶ ἐπροξένησαν καταστροφὲς στὸν Παρθενῶνα;

Ἐπὶ τῆς οὐσίας λοιπόν. Τὸ ὅτι ἔγιναν καταστροφὲς καὶ ἀπὸ χριστιανοὺς εἶναι ἀκριβές. Τόσο ἀκριβὲς ὅσο καὶ ὅτι ὁ... ἀρχαιόθρησκος Δημήτριος ὁ Πολιορκητὴς ἔκανε τὸν Παρθενῶνα παλάτι του καὶ πορνεῖο (καὶ οἱ... ἀρχαιόθρησκοι Ἀθηναῖοι, ἐνθουσιασμένοι, τὸν ἀνεκήρυξαν θεό). Ἐὰν τώρα κάποιος ἔλεγε ὅτι «γιὰ τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες καὶ τὴν ἀρχαία θρησκεία ὁ Παρθενῶν δὲν ἦταν παρὰ ἕνα πορνεῖο», ὄχι, δὲν θὰ ἦταν ἀκριβές, θὰ ἦταν δυσφημιστικὴ προπαγάνδα καὶ τερατώδης διαστρέβλωσις τῆς Ἱστορίας, ἔστω καὶ βασισμένη σὲ πραγματικὸ περιστατικό. Διότι ἡ μισὴ ἀλήθεια (πόσο μᾶλλον μιὰ πτυχὴ μόνον αὐτῆς) δὲν εἶναι ἀλήθεια. Ἀναλόγως δυσφημιστικὴ ἐντύπωσι γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία προκαλεῖ τὸ ἐν λόγῳ βίντεο.

Ἡ οὐσία ἐπὶ τοῦ θέματος εἶναι ἡ ἄποψις τῶν (ὀρθοδόξων χριστιανῶν) Ἑλλήνων τοῦ Βυζαντίου γιὰ τὸν Παρθενῶνα. Λοιπόν, γιὰ τοὺς ὀρθοδόξους Ἕλληνες τοῦ Βυζαντίου (καὶ ὄχι μόνον τοὺς Ἕλληνες μάλιστα), ὁ Παρθενῶν ἦταν ναὸς (χριστιανικὸς πλέον) ἱερὸς καὶ θαυμαστός (πρᾶγμα τὸ ὁποῖον βεβαίως συνέβαλε ἀποφασιστικῶς στὴν μετέπειτα προστασία του), ὁ ὁποῖος θαυμάστηκε καὶ λατρεύτηκε ὅσο ποτὲ ἴσως στὸ παρελθόν.

Γιὰ τὴν πρόσληψι λοιπὸν τοῦ Παρθενῶνος ἐπὶ Βυζαντίου καὶ τουρκοκρατίας καὶ τὴν συνέχεια τῆς κλασσικῆς ἀρχαιότητος στοὺς μέσους χρόνους καὶ μέχρι σήμερα, παραπέμπω στὴν καταπληκτικὴ ἐργασία τοῦ Ἀντωνίου Καλδέλλη: Anthony Kaldellis, Associate Professor (Department of Greek and Latin, The Ohio State University), «A Heretical (Orthodox) History of the Parthenon». (Ἡ ἐργασία του ἐξεδόθη ἐπηυξημένη καὶ βελτιωμένη καὶ σὲ βιβλίο.) Διαβᾶστε το· θὰ δεῖτε μιὰ ἄλλη ὄψι τῶν πραγμάτων.

Ἤδη πολὺ νωρὶς, ἀποδεικνύει ὁ Καλδέλλης, ἡ Ἀκρόπολις εἶχε γίνει τόπος προσκυνήματος ἀπὸ ὅλους τοὺς τόπους τῆς αὐτοκρατορίας. (Ἀργότερα, τὸν 12ο αἰ., ὁ λόγιος μητροπολίτης Ἀθηνῶν Μιχαήλ Χωνιάτης θὰ ἀναπέμψῃ πρὸς τὴν πόλι τῶν Ἀθηνῶν τοὺς συγκινητικούς του ὕμνους.)

Σημασία λοιπόν ἔχει νὰ παρουσιάζῃς κάθε τὶ στὶς σωστές του διαστάσεις καὶ στὸ ἱστορικό του πλαίσιο. (Ἀκόμη καὶ ὁ κάθε ἄλλο παρὰ χριστιανὸς Κυριάκος Σιμόπουλος, στὸ «Λεηλασία καὶ καταστροφή τῶν ἑλληνικῶν ἀρχαιοτήτων» δὲν κρύβει τίποτε, ἀλλὰ τελικῶς ἀναγνωρίζει καὶ τὸν ἑλληνικὸ χαρακτῆρα καὶ τὴν ἀγάπη στὸ ὡραῖον καὶ στὴν τέχνη τοῦ Ἕλληνα τοῦ Βυζαντίου. Ὁ κάθε ἄλλο παρὰ μετριοπαθής, μαρξιστὴς Σιμόπουλος.)

Ἡ μεσαιωνικὴ Ἀκρόπολις, ἐπὶ φραγκοκρατίας.
(Ἀπὸ τὸν ὡραιότατον δικτυακὸν τόπον Ancient Athens 3D.)

Ἐπὶ τῶν καταστροφῶν τῶν πρώτων αἰώνων. Ναί, ἔγινε ἀπολάξευσις πολλῶν μετοπῶν (τῶν Δ, Β καὶ Α πλευρῶν, ἀλλὰ περιέργως ὄχι τῆς κενταυρομαχίας τῆς Ν πλευρᾶς), ἐνῷ οἱ κεντρικὲς μορφὲς τοῦ ἀνατολικοῦ ἀετώματος πιθανὸν ἀφαιρέθηκαν καὶ καταστράφηκαν κατὰ τὴν ἀρχικὴ μετατροπὴ σὲ χριστιανικὸ ναό (ἂν καὶ δὲν ἔχουμε βέβαια στοιχεῖα γιὰ αὐτό, οὔτε ξέρουμε ἀκριβῶς τὶ εἴχε καταστραφεῖ ἀπὸ τὴν πυρπόληση ἀπὸ τοὺς βαρβάρους Ἐρούλους τὸ 267 μ.Χ. (σίγουρα ἡ ἀρχικὴ στέγη καὶ τὸ ἄγαλμα τῆς Ἀθηνᾶς, ἀπὸ τὸ ὁποῖο ὁ χρυσὸς εἶχε ἀφαιρεθεῖ πολὺ πιὸ πρίν), ἐνδεχομένως καὶ ἀπὸ τοὺς Γότθους καὶ τοὺς Σλάβους ἀργότερα) [2]. Πέραν αὐτῶν τῶν -ὄχι ἀμελητέων βεβαίως- καταστροφῶν καὶ μετατροπῶν, ὅμως, ὁ Παρθενῶν ἔμεινε οὐσιαστικὰ ἄθικτος μέχρι τὴν ἀνατίναξι ἀπὸ τὸν Μοροζίνι. Καὶ σὲ ἐξαιρετικὴ κατάστασι σὲ σχέσι μὲ ἄλλα ἱερὰ τῆς παλαιᾶς Ἑλλάδος, τὰ ὁποῖα ὄχι μόνον οἱ βίαιες καταστροφὲς ἀλλὰ ἀκόμη περισσότερο ἡ ἐγκατάλειψις -σημαντικότερος παράγων συνήθως- εἶχε ἀφανίσει.

Ἡ οὐσία, λοιπόν, εἶναι ὅλα αὐτά. Ἐὰν μείνουμε στοὺς πρώτους αἰῶνες, καὶ μάλιστα μόνον στὶς συγκρούσεις (νὰ τὰ δοῦμε καὶ αὐτά, μὲ θάρρος καὶ χωρὶς ὑπεκφυγές, ἀλλὰ νὰ μὴν μείνουμε ἐκεῖ· διότι περίεργον δὲν εἶναι ὅτι σὲ μιὰ μεταβατικὴ ἐποχὴ ὑπῆρξαν ὀξεῖες συγκρούσεις, φυσικὲς καὶ πνευματικές· εἶναι ὅμως θαυμαστὸν τὸ τὶ δυναμικὴ ἔδωσε καὶ τὶ πολιτισμὸ ἡ ζύμωσις αὐτὴ διεμόρφωσε γιὰ τὸν Ἑλληνισμὸ -καὶ μιλοῦμε γιὰ αἰῶνες πολλούς-, ζύμωσις ποὺ ἀκόμη συνεχίζεται (ἂς μελετήσουμε τὸ ἔργο τῶν ἑλληνιστῶν πατέρων, ἂς μελετήσουμε καὶ τὸ ζωντανὸ ρεῦμα τῆς ἴδιας πάντοτε ἀρχαίας ψυχῆς μέσα στὴν λαϊκὴ παράδοσι)), ἐὰν μείνουμε στοὺς διωγμοὺς κατὰ τῶν ἐθνικῶν [3] (καὶ τοὺς διωγμοὺς κατὰ τῶν χριστιανῶν ποὺ προηγήθηκαν, φυσικά [4]), δὲν θὰ φθάσουμε πουθενά. Δὲν θὰ φθάσουμε πάντως ἐκεῖ ποὺ μποροῦμε, νὰ δοῦμε πίσω ἀπὸ τὴν Παναγιὰ τὴν Ἀθηνιώτισσα τὴν Ἀθηνᾶ Παρθένο νὰ χαμογελᾷ [5]. Καὶ αὐτὸ εἶναι ἡ οὐσία.

Σημειώσεις:
[1] Συνολικὴ παρουσίασις τοῦ θέματος στὸ Ἀντίβαρο: «Φάκελος: Φὶλμ τοῦ Κώστα Γαβρᾶ στὸ Μουσεῖο τῆς Ἀκρόπολης».
Γιὰ τὶς πολιτικὲς σκοπιμότητες ποὺ κρύβονται πίσω ἀπὸ τὶς κραυγὲς, βλέπε π.χ. τὸ ἄρθρον τοῦ καθηγητοῦ Γιάννη Παπαμιχαήλ, «Γαβρίσματα γύρω ἀπὸ τὴν Ἀκρόπολη». [ἀναδημοσίευσις: olympia.gr]
Βλέπε ἐπίσης:
Τὸ Ζωντανὸ Ἱστολόγιο, «Παρθενῶνας, ἀρχαία Ἑλλάδα καὶ χριστιανισμός».
Καὶ μιὰ συνολικὴ ἀπάντησις ἀπὸ τὴν Ο.Ο.Δ.Ε.: «Πώς να μετατρέψετε την ιδεοληψία σας σε «τέχνη»... Κώστας Γαβράς και Παρθενώνας - Όταν η απόρριψη τής ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΚΗΣ ΔΥΣΦΗΜΙΣΗΣ, μετονομάζεται σε "λογοκρισία"».
Χρῆστος Γιανναρᾶς, «Γιατί τόσο αντιμεταφυσικό μένος;», «Ἡ Καθημερινή», 23-8-2009. [Ἔξοχον ἄρθρον!]

Εὔστοχα καὶ τὰ σχόλια τοῦ Ἀδώνιδος Γεωργιάδου: [i] [ii] [iii] [iv] [v] [vi].

[2] Κατὰ τὴν μελέτη τῆς ΟΟΔΕ (βλ. [1] ἀνωτέρω), δὲν εἶναι κἂν γνωστὸ ἀπὸ ποιούς, πότε καὶ γιατὶ ἔγιναν οἱ συγκεκριμένες καταστροφὲς γλυπτῶν στὸν Παρθενῶνα. Ἀλλὰ δὲν στέκομαι ἐδῶ· ἀκόμη καὶ ἂν ἔγιναν ὄντως ἀπὸ χριστιανούς, αὐτὸ δὲν ἀλλάζει τὴν γενικὴ εἰκόνα, ἡ ὁποία εἶναι ἐντελῶς διαφορετική.

Βλ. καὶ τὸ σχόλιον τῆς Ὀλυμπιάδος γιὰ τὰ σχέδια τοῦ Carey: «Η Ιερά Αγελάς της κατά παραγγελίαν Ιστορικής Διαστρέβλωσης».

[3] Γιὰ τὶς συγκρούσεις τῶν πρώτων αἰώνων τῆς ἐπικρατήσεως τοῦ χριστιανισμοῦ βλέπε π.χ. τὶς μελέτες τοῦ δικτυακοῦ τόπου «Ἐνάντια στὴν ἀρχαιοπληξία», ὅπου καὶ ἀνασκευὴ πολλῶν παρανοήσεων.

(Ἐν τούτοις, ἂν καὶ ἐπὶ τῆς οὐσίας συμφωνῶ, ἔχω καὶ ὁρισμένες ἀντιρρήσεις ἐπὶ συγκεκριμένων ἐπιχειρημάτων τῆς «Ἀρχαιοπληξίας». Ἐπὶ παραδείγματι, ἡ δικαιολογία ἑνὸς ἐγκλήματος δὲν ἐπιτρέπεται νὰ εἶναι χειρότερη ἀπὸ τὸ ἔγκλημα. (Ἐπὶ τῇ εὐκαιρίᾳ· γνωρίζετε τὸ ἀνέκδοτο μὲ τὸν Ταλλεϋράνδο καὶ τὸν βασιλέα Λουδοβίκο; ) Τὸ ὅτι πολλὲς γενικόλογες τερατολογίες περὶ καταστροφῶν «εἰδωλολατρικῶν» ναῶν εἶναι προϊόντα ἐπηρμένης καυχησιολογίας φανατικῶν χριστιανῶν καὶ μόνον, καὶ δὲν ἔχουν πραγματικὸ ἀντίκρυσμα, εἶναι σοβαρὸ δεδομένο γιὰ τὸ ὅτι οἱ καταστροφὲς δὲν ὑπῆρξαν οὔτε γενικές, οὔτε ἀποφασιστικὲς γιὰ τὴν ἱστορικὴ ἐξέλιξι, οὔτε πρόθεσις τῆς λογίας ἡγεσίας τῆς ἐκκλησίας καὶ τοῦ κράτους. Ἀλλὰ οἱ συγκεκριμένες καυχησιολογίες εἶναι ἠθικῶς καταδικαστέες εἴτε ἔγινε εἴτε ὄχι αὐτὸ ποὺ ἀναφέρουν. Θεωρῶ ἐπομένως ὅτι ἡ ἐκκλησία μας πρέπει χωρὶς φόβο νὰ δῇ καὶ αὐτὸ τὸ θέμα, καὶ μόνον κέρδος θὰ ἔχῃ ἐὰν καταδικάσει ρητῶς καὶ σαφῶς συγκεκριμένα γεγονότα, πρακτικὲς καὶ ἀντιλήψεις - φυσικὰ στὸ σωστὸ πλαίσιο. Ἄλλωστε, ἡ καταδίκη πράξεων τοῦ Νέρωνος ἢ τοῦ Διοκλητιανοῦ π.χ., ἢ τῆς θανατώσεως τοῦ Σωκράτους, δὲν σημαίνει καὶ καταδίκη τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ! Ὁμοίως, ἡ καταδίκη διώξεων κατὰ ἐθνικῶν ἐκ μέρους τῆς κεντρικῆς ἢ τῆς τοπικῆς ἐξουσίας, ἢ ἄλλων πράξεων φανατικῶν χριστιανῶν, δὲν σημαίνει καταδίκη τῆς ἑλληνικῆς ὀρθοδοξίας καὶ τῆς Ἱστορίας μας μέχρι σήμερα!)

Βλέπε ἐπίσης:
Πατὴρ Γεώργιος Μεταλληνός, «Μύθος η καταστροφή αρχαίων μνημείων από τους Χριστιανούς».
Γιάννης Τ., «Οι πραγματικές αιτίες της καταστροφής των αρχαίων ναών».
ἀ-εργῶδες, «Ὁ Κώστας Γαβρᾶς, οἱ χριστιανοὶ καὶ οἱ ἀρχαῖοι ναοί».

[4] Εἶμαι βέβαιος ὅτι οἱ χριστιανοί, στὴν ἀρένα τοῦ Κολοσσαίου, δὲν καταλαμβάνονταν ἀπὸ ἐνθουσιασμὸ γιὰ τὴν καλλιτεχνικὴ καὶ ἀρχιτεκτονική του ἀξία. Οὔτε π.χ. προκαλεῖ ἐντύπωσι ὅτι οἱ φανατικοὶ χριστιανοὶ τοῦ λαοῦ ἐπίστευαν ὅτι στὰ εἴδωλα κατοικοῦσαν δαίμονες, ὅταν ἀπὸ τὰ ἔργα τῶν νεοπλατωνικῶν γνωρίζουμε αὐτὲς τοῦτες τὶς τελετὲς ἐμψυχώσεως τῶν ἀγαλμάτων κ.ἄ. τελετές μαγείας.

[5] Ἀντιγράφω, πάλι, τὸν ἀξεπέραστο Περικλῆ Γιαννόπουλο [εὐρύτερα ἀποσπάσματα]:

Ἐὰν ἡ ὑφ᾿ ἠμῶν κατάκτησις καὶ ὑποδούλωσις ἡ Πνευματικὴ καὶ ἡ ἀπορρόφησις τέλος τῆς Κοσμοκρατείρας Ρώμης καὶ ἡ Δημιουργία μιᾶς Θρησκείας καὶ ἐπιβολή, ἔως τὴν ὥραν αὐτήν παμβασιλευούσης, δύναται νὰ θεωρηθῇ κατάπτωσις, τότε... Ἀλληλούια.
...
Ἡ μεγαλυτέρα ἀξία τοῦ Χριστιανισμοῦ δι᾿ Ἐμᾶς εἶναι, ὅτι μᾶς ἀποδεικνύει τὸν Εἰδωλολατρισμὸν καὶ τὴν Γνησιότητά μας, ὑπὸ ὅλα τὰ φορέματα.
...
Καὶ δὲν ὑπάρχει ἱστορικὴ στιγμὴ καταλληλοτέρα πρὸς φανέρωσιν τῆς δυνάμεως τοῦ Ἑλληνικοῦ Πνεύματος, ἀπ᾿ αὐτὴν ἀκριβῶς ποὺ φαίνεται, διὰ πρώτην φοράν, βαθειὰ καὶ πραγματικὰ ὅτι ἡττᾶται.
...
Διότι ὅταν ὁ ΝΕΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΠΑΡΘΕΝΟΥ ΣΟΦΙΑΣ ὑψώνεται τρισμέγιστος μὲ τὸν Οὐρανὸ κατάλαμπρον κατεβασμένον στὴ γῆ γιὰ καπέλλο [...] τότε πρέπει νὰ εἶναι κανεὶς Θεόστραβος γιὰ νὰ μὴ βλέπῃ επάνω ἀπὸ τὸν μεγάλον Θόλον, τὴν Ἀήττητον Παρθένον, τὴν Πρόμαχον ΑΘΗΝΑ, τώρα μὲ τὸ Βυζαντινό της Φόρεμα, μὲ τὸ κεφάλι τοῦ Νέου Θεοῦ στὸ στῆθος, προβάλλουσαν μὲ τὸ χέρι της τὸ νέον ὅπλον τό: ΣΤΑΥΡΟ.
...
Ἐὰν εἶναι βέβαιον ὅτι ὁ Χριστιανισμὸς ἐχρησίμευσεν ὡς μέσον καὶ ὅπλον πολιτικὸν θαυμάσιον, διὰ τὴν Κοσμοκρατορίαν ἡμῶν τῶν τότε, καὶ ἄγκυρα σωτηρίας μετὰ τὸν Τοῦρκον, διπλᾶ δι᾿ αὐτὸ ἀγαπητός, ὑπερβέβαιο εἶναι ἀφ᾿ ἐτέρου ὅτι αὐτὸς ὁ ἴδιος ὁ Χριστιανισμός, ἀδιάφορον ἂν εἶναι συγγνωστὸν ἔνεκα τῆς φορᾶς τῶν Καιρῶν, ἀλλὰ εἶναι:
Καὶ εἶναι συγχρόνως καὶ λεπτότερον καὶ βαθύτερον ψυχολογικὸν Κέντρον τοῦ Ἑλληνικοῦ Ὁργανισμοῦ, ἐκ τῆς ὀρθῆς κεντήσεως καὶ ἡρέμου ἀφυπνίσεως τοῦ ὁποίου, ἐξαρτᾶται ὁλόκληρος αὐτὴ ἡ Βαθυτάτη ΑΦΥΠΝΙΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ, καὶ τὰ δύο ἀγκομαχοῦντα στα τρίσβαθα σκοτάδια τοῦ ἐαυτοῦ μας, ἡ τελειωτικὴ ΑΥΤΟΣΥΝΕΙΔΗΣΙΣ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ.

(Περικλῆς Γιαννόπουλος, «Ἔκκλησις πρὸς τὸ Πανελλήνιον Κοινόν», 1907)