ποὺ βαστάει ἀπὸ τὸ 1600 μέχρι τὶς
ἡμέρες μας. Ἂς ποῦμε
ἡ οἰκογένεια
Χρυσοβελώνη. Τὴν πορεία της
οἰκογένειας αὐτῆς μποροῦμε νὰ τὴν
παρακολουθήσουμε χωρὶς
χάσματα - ἀπὸ τὴν πρώτη καταγραφὴ
στὴν χρυσὴ βίβλο , μέχρι
σήμερα. Ὁ Βιντσέζος Χρυσοβελώνης
παντρεύτηκε τὴν Ἐλεονώρα
Κυβετοῦ καὶ ἐγέννησε τὸν Κοσμᾶ
Χρυσοβελώνη. Ὁ Κοσμᾶς
Χρυσοβελώνης παντρεύτηκε ...
κ.λπ., κ.λπ.
Ἡ ἱστορία τῆς οἰκογενείας
Χρυσοβελώνη εἶναι συνεχὴς χωρὶς
διακοπὴ ἀπὸ τὸν Βιντσέζο μέχρι
τὴν Μαρίνα τοῦ Καμμένου.
Ὁ Βιντσέζος Χρυσοβελώνης ὅμως
εἶναι νεκρός - πέθανε πρὶν ἀπὸ
400 χρόνια - τὸ ἴδιο καὶ
ὁ Κοσμᾶς.
Τὰ ἄτομα πεθαίνουν,
ἡ οἰκογένεια
ζεῖ. Ἀκόμα καὶ ἡ ἐπιστήμη μὲ τὴν
ἐξέταση τοῦ βιολογικοῦ
ὑλικοῦ - μπορεῖ
νὰ ἐπιβεβαιώσῃ αὐτὴν τὴν
συνέχεια.
Ἡ γλῶσσα τί εἶναι; Σὰν τὰ ἄτομα -
ἢ σὰν τὴν οἰκογένεια;
* * *
Ὁ τσαρλατάνος [...] καὶ
ἄλλοι μὲ πρῶτο τὸν
Κριαρᾶ - ἀντιμετωπίζουν τὴν
γλῶσσα ὅπως τὴν
ἀντιμετωπίζουν - ἐπειδὴ δὲν
ἀντιλαμβάνονται ἀκριβῶς
τὴν ἔννοια τῆς
συνέχειας.
Οἱ συναναστροφὲς ποὺ εἶπες -
δὲν προϋποθέτουν οὔτε ἐξασφαλίζουνε
συνέχεια. Οἱ γάμοι ὅμως ναί.
Εἶναι ἂς ποῦμε συναναστροφὲς μὲ σέξ -
ποὺ δίνουν ἀπογόνους.
Ὅταν ὁ Κριαρᾶς λέγει ὅτι ἡ ἀρχαία
ἑλληνικὴ εἶναι νεκρὴ γλῶσσα -
γιατὶ κανένας δὲν τὴν μιλάει σήμερα -
θεωρεῖ τὴν γλῶσσα
ἀτομικὸ ἀγκωνάρι. Μὲ ἀρχὴ, μέση καὶ
τέλος. Οὔτε ποὺ ἀντιλαμβάνεται
τοὺς ὅρους τῆς συνέχειας.
Καὶ φθάνουμε στὴν γελοιότητα - σὲ
αὐτὸν τὸν τόπο νὰ ἔχουμε
50 νεκρὲς γλῶσσες - σὰν τοὺς 50
νεκροὺς Χρυσοβελώνηδες.
Γιατί - κατὰ Κριαρᾶ, οὔτε τὰ ἀρχαῖα -
οὔτε τὰ ὁμηρικά, οὔτε τὰ
ἀλεξανδρινά, οὔτε τὰ βυζαντινὰ τὰ
μιλάει κανεὶς σήμερα.
Ὅπως ὅμως στὴν Μαρίνα ζεῖ ὁ Βιντσέζος -
ἔτσι στὴν δική μας τὰ ὁμηρικά -
καὶ οἱ ὑπόλοιπες.
Ἁπλὰ πράγματα - ἀρκεῖ νὰ ἔχῃς
στὸ νοῦ σου τὸ σέξ -
τὶς μαγικὲς ἑνώσεις τῶν
πραγμάτων -
τὴν ἐξέλιξι τῶν λέξεων -
καὶ τῶν ἀνθρώπων -
τὴν ἀδιάκοπη συνέχεια τῆς
ἑλληνικῆς.
* * *
Κοινωνικὴ παύση -ἀσυνέχεια- δὲν ὑπάρχει, οὔτε ὑπῆρξε - δὲν χάθηκαν ποτὲ οἱ ὁμιλητὲς καὶ οἱ κάτοικοι τῆς εὑρύτερης ἑλληνικὰ ὁμιλούσης περιοχῆς.
Βιολογικὴ δὲν εἶπε κανεὶς ὅτι εἶναι - τί θὰ σήμαινε κἂν αὐτό; Ὅτι εἶναι φτιαγμένη ἀπὸ ἀμινοξέα καὶ κύτταρα κλπ κλπ;
Αὐτὸ ποὺ εἶπε [ὁ Ἀ. Φαρ.] εἶναι ὅτι μεταφέρεται μὲ τρόπο παρόμοιο μὲ τὸν βιολογικό.
Αυτὸς ὁ κοινωνικὸς τρόπος δὲν εἶναι «μοῦ τὸ εἶπε ὁ φίλος» (συναναστροφή)· εἶναι «πέρασε ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιά» (βιολογία).
Τὸ λέει καὶ ὁ Ντώκινς -ἀκόμα καὶ γιὰ πολὺ λιγότερο σημαντικὲς πολιτισμικὲς δομὲς ἀπὸ τῆ γλῶσσα - τὰ μιμήδια τί εἶναι; Μεταφορὰ ἰδεῶν, ἰδεολογιῶν, σχημάτων, θρησκειῶν, ποιημάτων, ἀρχετύπων, κλπ, μὲ βιολογικὸ τρόπο, τὸν ὁποῖο περιγράφει στὸ βιβλίο του.
* * *
Πρῶτα ἀπ᾿ ὅλα καὶ οἱ ἴδιοι οἱ σύγχρονοι γλωσσώ
ἔχουν μεταφέρει ὅλη τὴν δαρβινικὴ
θεωρία τῆς ἐξέλιξης -
στὴν γλωσσολογία.
Τί σημαίνει ὅτι ἡ σύγχρονη ἑλληνικὴ
εἶναι ἰνδοευρωπαϊκὴ γλῶσσα;
Ἕνας ὅρος γενετικῆς συνέχειας - ὅπως
οἱ γάμοι τοῦ παραδείγματος.
Ἡ γλῶσσα φυσικὰ εἶναι
μιὰ οἰκογενειακὴ ἱστορία. Ἀνήκει -
βρίσκεται στὴν κορυφὴ - τῶν
πραγμάτων ποὺ παραδίδονται ἀπὸ
γενιὰ σὲ γενιά -
ὅπως ἡ θρησκευτικὴ πίστη -
ἡ παράδοση -
ἡ μουσική -
ἡ ζωγραφική -
τὰ πράγματα τοῦ πολιτισμοῦ -
ὅπως τὰ λέμε.
Δὲν εἶναι οὔτε τυχαῖες σχέσεις - οὔτε
ἐφήμερες συναναστροφές.
* * *
Kαὶ ἔγραφε ὁ Στέλιος Ράμφος πρὶν ἀπὸ τὴν προδοσία:
Τὸ γεγονὸς πὼς ἄνευ εἰδικῆς διδασκαλίας τὰ κλασικά μας κείμενα μένουν ἀπρόσιτα, δὲν ἀναιρεῖ τὰ περὶ γλωσσικῆς συνέχειας καὶ ζώσης παραδόσεως. Ἡ δυσκολία τοῦ Νεοέλληνα μὲ τὰ ἀρχαῖα δὲν ὀφείλεται σὲ διαφορὰ γλωσσῶν, ὅπως συνέβη μὲ τὴν λατινικὴ καὶ τὶς ρωμανικὲς γλώσσες, ποὺ διεπλάσθησαν ὑπὸ τὴν ἐπίδρασή της, ὑπήρξαν ὅμως ξένες γλῶσσες οἱ ὁποῖες ἐπεβίωσαν εἰς βάρος της, ἀλλὰ σὲ ἀνώμαλη καὶ ἀνισόρροπη ἐξέλιξη μίας καὶ τῆς αὐτῆς γλώσσας, ποὺ ἀτρόφησε ὡς σύνολο στὶς δοκιμασίες τῶν τελευταίων πέντε αἰώνων τῆς ἱστορίας μας, καθὼς ὑποχρεώθηκε νὰ προσαρμοσθῆ στὶς στοιχειώδεις ἀπαιτήσεις τῆς ἄμεσης ἀλλὰ ὑποτυπώδους καθημερινῆς τριβῆς καὶ τοῦ πρωτογενοῦς λαϊκοῦ πολιτισμοῦ. Μεταφράζοντας λοιπὸν ἀπὸ τὰ ἀρχαῖα στὰ νέα δὲν μεταβαίνουμε ἀπὸ μία γλώσσα σὲ ἄλλη, μεταβαίνουμε ἀπὸ ἕνα ὕψος ψυχῆς σὲ ἄλλο ὕψος τῆς ἴδιας: τὸ εἶδος εἶναι διάφορο, τὸ γένος πάντως παραμένει.
* * *
Τέλος πάντων, εἶναι πολὺ ἁπλὸ τὸ θέμα, ἰδοὺ ἡ Ρόδος, ἰδοὺ καὶ τὸ πήδημα: ὑπῆρξε καμμία ἀσυνέχεια στοὺς ὁμιλητὲς τῆς Ἑλληνικῆς;
Πέθαναν αἴφνης ὅλοι καὶ ἦρθαν ἄλλοι σὲ κάποια συγκεκριμένη χρονικὴ περίοδο;
Ἔφτιαξε κανένας καμμία νέα γλῶσσα, ποὺ τὴν υἱοθέτησαν ὅλοι καὶ ἄφησαν τὴν παλιά, σὲ κάποιο συγκεκριμένο ἔτος τῆς ἱστορίας;
Ἔλεος δηλαδή...
Ἀκόμα καὶ στὸ Πλοῖο τοῦ Θησέα, μπορεῖ νὰ ἀμφισβητοῦν ὅτι εἶναι τὸ ἴδιο ἀκριβῶς ἀντικείμενο, ἀλλὰ κανεὶς δὲν ἀμφισβητεῖ τὴ συνέχεια τοῦ πράγματος.
(Ἐπιλογὴ ἀπὸ κείμενα τῶν Ἀνδρέα Φαρμάκι καὶ Νίκου Βεντούρα)
